گروه فرهنگ و هنر: «عاشورا» نسخه سریالی فیلم سینمایی «موقعیت مهدی» از جمعه شب 27 مرداد روانه آنتن شبکه یک سیما شد. این سریال تا هفته دفاع‌ مقدس روی آنتن خواهد بود و همچنین قرار است در هفته دفاع‌ مقدس هر شب این 7 قسمت پخش شود. 

پروژه سریال شهید باکری که نام‌های مختلفی را به خودش دید، در نهایت تحت عنوان «عاشورا» به پخش رسید. البته نسخه سینمایی‌ این سریال با نام «موقعیت مهدی» روانه رقابت در بخش سودای سیمرغ  چهلمین جشنواره فیلم فجر شد. هادی حجازی‌فر به عنوان کارگردان اثر موفق شد در جشنواره فیلم فجر جایزه بهترین کارگردانی فیلم اول را دریافت کند. 

حجازی‌فر در این مراسم بعد از دریافت جایزه خود گفت: «سینما در این ۶ سال خیلی با من مهربان بود و من قدردان تک‌تک اهالی سینما هستم و امیدوارم جبران کنم. یک شوخی بکنم، سر آرای مردمی که آن اتفاقات افتاد، الان هم فهرست جوایز جشنواره لو رفته است، باور کنید این دیگر کار بچه‌های «موقعیت مهدی» نبود! از بچه‌های گروهم تشکر می‌کنم؛ مومن‌ترین آدم‌ها به کاری که کردند، بودند. از همه چیز گذشتند، بدون دستمزد کار کردند. این جایزه برای شما و خانواده‌های شماست. ما آمده‌ایم بمانیم، این تازه اول کار است».

شهدای دفاع مقدس قهرمانان واقعی کشور هستند که پرداختن به آنان در قالب‌های مختلف هنری تا آثار مکتوب برای مردم جذاب است و در این میان مدیوم سینما و تلویزیون از مهم‌ترین قاب‌هایی است که مخاطب را به سمت خود جذب می‌کند. 

از سویی پرداختن به فرماندهان شاخص دوران دفاع‌ مقدس که الگوهای تمام عیاری برای نسل جدید هستند، اهمیت وافری دارد و می‌طلبد صداوسیما و دیگر نهادهای فرهنگی توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشند. در همین راستا در سال‌های اخیر شاهد تولیدات خوبی در این حوزه بوده‌ایم. آخرین نمونه آن، فیلم سینمایی «غریب»، برشی از زندگی شهید محمد بروجردی بود که به «مسیح کردستان» شهره است. 

* سریال عاشورا به موفقیت موقعیت مهدی می‌رسد؟

سریال «عاشورا» به کارگردانی هادی حجازی‌فر پس از موفقیت نسخه سینمایی خود با نام «موقعیت مهدی» در ٧ قسمت آماده نمایش از تلویزیون شد. سریال «عاشورا» بخشی از مجاهدت‌های فرمانده لشکر عاشورا، شهید مهدی باکری و برادرش حمید باکری را روایت می‌کند. 

این اثر نخستین ساخته هادی حجازی‌فر و محصول مرکز سیما‌فیلم است که توانست در اکران سینمایی، عنوان پرفروش‌ترین فیلم دفاع‌ مقدسی تاریخ سینمای ایران را از آن خود کند. این اثر مورد تمجید رهبر انقلاب نیز قرار گرفت. هادی حجازی‌فر، ژیلا شاهی، وحید حجازی‌فر، معصومه ربانی‌نیا، وحید آقاپور و روح‌الله زمانی در سریال «عاشورا» نقش‌آفرینی می‌کنند. 

«حسن نجاریان» تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در گفت‌وگویی درباره فیلم سینمایی «موقعیت مهدی» گفت: فیلم به عنوان یک اثر مستقل از سریال در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد که خوشبختانه توانست علاوه بر نظر مردم، نظر مخاطبان و کارشناسان را هم جلب کند. ما که کار جنگی ساخته‌ایم و در جریان ساخت آثاری از این دست بودیم، می‌دانیم کار جنگی ساختن بشدت سخت و طاقت‌فرساست و حمایت‌ها بیشتر در گفتار افراد است و در عمل حمایت کمی می‌شود در زمان تولید هم حجازی‌فر از عدم حمایت برخی ارگان‌ها و نهادها گلایه‌مند بود اما با همه مشکلات توانست کاری آبرومند و خوب بسازد که از همه نظر قابل دفاع است. 

«موقعیت مهدی» در زمان اکران در سینما توانست مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند و استقبال از این فیلم سینمایی در گیشه کاملا متفاوت از دیگر آثار این حوزه بود. بدون تردید یکی از عوامل این موفقیت خوش‌ساخت بودن و غیر کلیشه‌ای بودن فیلم است. از طرف دیگر «موقعیت مهدی» ریتم بسیار مناسبی داشت و مساله دفاع‌ مقدس در کنار مسائل خانوادگی و عاطفی به نمایش در آمده بود. 

فعلا با پخش 2 قسمت نمی‌توان درباره موفقیت سریال «عاشورا» در تلویزیون داوری کرد اما با توجه به ذائقه مخاطب تلویزیون، به احتمال زیاد این سریال مورد توجه مخاطب قرار خواهد گرفت و موفقیت نسخه سینمایی خود را در گستره وسیع‌تر تکرار خواهد کرد. 

* برادران باکری و برشی از تاریخ

قصه برادران باکری هم قصه عجیبی است. در سال‌های بعد از فتنه 88 با تلاش برخی برای روایت نادرست از این خانواده شهید تقدیم‌کرده به انقلاب اسلامی، اسم برادران باکری بیشتر در فضای عمومی جامعه و رسانه‌ها مطرح شد. 

مهدی باکری برادر وسط است که فرماندهی لشکر عاشورا را در دوران دفاع‌ مقدس بر عهده داشت. این لشکر شامل رزمندگان بسیجی و سپاهی شمال غرب کشور بود. او متولد 1333 بود که 25 اسفند 1363 به شهادت رسید. او قبل از دفاع‌ مقدس هم مدتی شهردار ارومیه بود و در دانشگاه تبریز تحصیل کرده بود. 

شهید باکری در عملیات‌های فتح‌المبین، بیت‌المقدس، رمضان، مسلم بن عقیل، والفجر مقدماتی، والفجر ۱، ۲، ۳ و ۴، همچنین عملیات خیبر حضوری فعال داشت. وی در خلال اجرای عملیات بدر در روستای حریبه بر اثر اصابت گلوله مستقیم نیروهای عراقی شهید شد، سپس گروهی داوطلب برای بازگرداندن پیکر وی اقدام کردند که در حال بازگشت، قایق آنها مورد اصابت موشک «آر‌پی‌جی» قرار گرفت و پیکر تمام آنها در اروندرود مفقود شد. 

حمید باکری برادر کوچک‌تر است که به نوعی جانشین برادر در لشکر 31 عاشورا بود که به شهادت رسید. حمید که متولد آذر 1334 بود، سال 62 یک سال قبل‌تر از مهدی به شهادت رسید. وی در عملیات‌های رمضان، فتح‌المبین، بیت‌المقدس و والفجر ۲ حضور داشت و در حین اجرای عملیات والفجر ۱ بشدت مجروح شد. حمید باکری اسفند ۱۳۶۲ در خلال انجام عملیات خیبر، بر اثر اصابت مستقیم گلوله «آرپی‌جی» در جزیره مجنون شهید شد و پیکرش در میدان نبرد باقی ماند و هیچ‌گاه به کشور بازگردانده نشد. 

برادر کوچک‌تر علی باکری که در زمان حکومت شاه به شهادت رسید، با سازمان مجاهدین خلق که هنوز مارکسیست نشده بود، همکاری داشت و به همین دلیل دستگیر شد و در نهایت به شهادت رسید. 

حالا با همه کش‌وقوس‌ها و با تاخیرهای چند باره بالاخره نسخه سریالی «موقعیت مهدی» به آنتن تلویزیون رسیده است. فصای جامعه و ایام محرم و صفر هم بهترین موقع برای پخش این سریال است که در نهایت هم به هفته دفاع‌ مقدس منتهی می‌شود که خود این امر هم مساله مهمی است. 

نکته مهم ضرورت ساخت این آثار البته به دست افراد توانمند و خوش‌فکری چون حجازی‌فر است. تجربه نشان داده هر وقت این نوع آثار از سر رفع تکلیف، نه تکلیف و توسط افراد ضعیف ساخته می‌شود، به ضد خود تبدیل می‌شود. یعنی فیلم دفاع مقدسی ساخته می‌شود که ارزش‌های این دوران و شهدا را معرفی کند اما به قدری ضعیف از کار در می‌آید که کسی حاضر به تماشای آن نیست و به سرعت به فراموشی سپرده می‌شود. 

اما پر بودن سینما‌ها در زمان اکران «موقعیت مهدی» و همچنین پیگیری مخاطب برای پخش آن از تلویزیون نشان می‌دهد وقتی کار دفاع مقدسی با‌کیفیت ساخته می‌شود، بر خلاف تصور برخی که بیان می‌کنند این نوع سینما مخاطب ندارد اتفاقا مخاطب گسترده‌ای هم دارد، بویژه نسل جوان که دنبال حقیقت و هستند و اگر اثر باکیفیتی ببینید، آن را پس نمی‌زنند. 

به هر حال استقبال مخاطب و کیفیت اثر نشان داد حجازی‌فر در عرصه کارگردانی  فرد توانمندی است و با حمایت درست نهادهای مختلف فرهنگی می‌تواند در زمینه دفاع‌ مقدس آثار ماندگاری تولید کند که جامعه تشنه ارزش‌های دینی و دفاع مقدسی را سیراب کند و در این جنگ روایت‌ها و بازخوانی نادرست تاریخ، مسیر و راه درست را از دل قصه قهرمانان این کشور به جوانان و نسل جدید نشان دهد که اصلی‌ترین وظیفه رسانه در شرایط کنونی همین مساله است، به شرطی که برخی نهادها افراد توانمندی چون حجازی‌فر را دلسرد نکنند و بستر را برای بروز خلاقیت او و امثال او آماده کنند.