گروه فرهنگ و هنر: همزمان با برگزاری سوگواره عاشورایی «رستخیز عام» در حوزه هنری، نمایش «علیا مخدره» از ۲۶ مرداد به مدت ۷ شب از ساعت ۲۰ در سالن سوره حوزه هنری، ویژه بانوان در حال برگزاری است. نمایش «علیا مخدره» که به نویسندگی و کارگردانی مریم شعبانی توسط گروه تئاتر «هنر مقدس» روی صحنه می‌رود، داستانی مستند از دوران قاجار است و چگونگی به وجود آمدن تعزیه زنانه در دربار ناصرالدین ‌شاه را روایت می‌کند. در «علیا مخدره» ۳ زن ادیب و هنرمند برای نخستین‌بار شرایط اجرای تعزیه زنانه را در کاخ ناصری به وجود می‌آورند. در شکل‌گیری این اتفاق، «ماه‌تابان خانم» یا «قمرالسلطنه» خواهر ناصرالدین‌ شاه و «فخرالدوله» و «فروغ الدوله» دختران ناصرالدین شاه نقش دارند و تعزیه‌های مختلفی را در کاخ شاه اجرا می‌کنند.

در این اثر نمایشی علاوه بر پرداختن به این اتفاق، تعزیه‌هایی مثل تعزیه «حضرت قاسم(ع)» و «حضرت علی‌اکبر(ع)» و نوحه‌خوانی «حضرت زینب(س)» نیز اجرا می‌شود. نمایش «علیا مخدره» از ۲۶ مرداد به مدت ۷ شب از ساعت ۲۰ در سالن سوره حوزه هنری، ویژه بانوان اجرا می‌شود. بازیگران این اثر سارا قادری، فاطمه زارع، فاطمه مرادی، عطیه بحری، محدثه رمضانی، شکیبا عبدی‌مطلق، فاطمه گودرزی، مهدیه خادمی و حنانه حدادی هستند. مدیریت تولید این کار نیز برعهده هانیه‌السادات شاکر است.

«مریم شعبانی» نویسنده و کارگردان نمایش «علیا‌مخدره» در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: نمایش «علیا مخدره» قصه گمشده‌ای از دل تاریخ معاصر ایران است؛ نمایشی تاریخی - اجتماعی که حول محور نقش زنان می‌چرخد. این داستان چگونگی بنیان‌گذاری تعزیه زنان در ایران را روایت می‌کند و اهمیت نقش بانوان در برپایی مراسمات آیینی و مذهبی محرم و صفر را به تصویر می‌کشد تا آیین‌های فراموش‌شده ایران را دوباره احیا کند. در تاریخ معاصر ایران زنان بسیاری در مقاطع مختلف سیاسی و اجتماعی جریان‌سازان اجتماعی بودند و موجب پیشروی فکری و اجتماعی جامعه بودند و این نمایش روایتگر جریان‌سازی ۳ زن ادیب، نقاش و شاعر کاخ ناصری است که برای نخستین‌بار در دوره قاجار به همت ماه‌تابان خانم، خواهر ناصرالدین شاه تعزیه زنانه برگزار می‌کنند. این نمایش شامل ۲ بخش تئاتر و تعزیه است که صحنه‌های ابتدایی این اثر به روابط زنان دربار و  سبک زندگی خرافی و تجملی و بی‌عدالتی زنان کاخ ناصری و سپس تصمیم برگزاری تعزیه و حل مشکلات و معضلات این جریان هنری می‌پردازد. زنان دربار با تلاش و همت فراوان هزینه‌های مالی برگزاری تعزیه باشکوهی را فراهم می‌کنند و نقش اولیا و اشقیا بین دختران و زنان مستعد و هنرمند تقسیم می‌شود و با کمک انیس‌الدوله، همسر شاه و ماه‌تابان خانم شرایط برگزاری تعزیه برای نخستین بار فراهم می‌شود.

 وی افزود: ماه‌تابان خانم و انیس‌الدوله جزو زنان نیکوکاری بودند که موجب این جریان فکری - هنری زنان می‌شوند. جریان‌سازی فکری ماه‌تابان خانم موجب نخستین جرقه‌های فکری انقلاب مشروطه و آمادگی فکری زنان برای آزادی‌خواهی و عدالت‌خواهی و حضور موثر زنان در کاخ ناصری می‌شود. در تاریخ ایران زنان جریان‌ساز بسیاری هستند که در مقاطع مختلف سیاسی و اجتماعی نقش‌آفرینی‌های مهمی داشتند و ما در این نمایش تنها فرصت پرداخت به تعداد انگشت‌شماری از این زنان را پیدا کردیم. در تولید این اثر که جدیدترین اثر نمایشی گروه هنر مقدس است نیز تلاش شده همچون نمایش فاطمه(س) برای ارائه محتوای ملی و مذهبی از سبک هنری بدیعی برای انتقال مفاهیم به مخاطب استفاده شود. از این رو در ارائه این محتوای تاریخی و اجتماعی از ترکیب تئاتر و تعزیه و طراحی حرکات فرمیک و ایجاد تصاویر آوانگارد در روایت عاشورایی زنان بهره برده و تلاش شده با نوگرایی «هنر تعزیه» زنانه احیا شود.

شعبانی یادآور شد: در ۳ صحنه ابتدایی به جهت محتوای اجتماعی و رئال داستان، صحنه‌ها در قالبی تئاتری طراحی شده و در ۳ صحنه پایانی به جهت روایتگری نقش زنان، از سبک هنری تعزیه استفاده شد. در اجرای بخش‌های تعزیه، زنان کاخ ناصری طبق مستندات تاریخ ایران اولیاخوانی، اشقیاخوانی و زینب‌خوانی را به عهده می‌گیرند و جریان شهادت حضرت علی‌اکبر، قاسم بن‌‌الحسن، علی‌اصغر، عباس بن‌علی و حضرت امام حسین علیه‌السلام توسط زنان روایت می‌شود و‌ تماشاگران نیز تنها بانوان هستند. پیش از برگزاری تعزیه زنانه در زمان قاجار، زنان اجازه ورود به سالن‌های تئاتر و اجرای نقش نداشتند اما بعد از این جریان زنان برای بیان مفاهیم ملی و ‌مذهبی از هنر تئاتر و‌ تعزیه بهره بردند و امروز نیز قالب موثری برای بیان مفاهیم احساسی و عقیدتی است. نمایش «علیا مخدره» مورد استقبال بانوان علاقه‌مند به موضوعات تاریخی و ‌مذهبی قرار گرفته و امیدواریم در نمایش‌های آینده به نقش زنان در تاریخ دفاع‌مقدس و جبهه مقاومت نیز بپردازیم. نمایش «علیا مخدره» که در گروه هنر مقدس تولید شده، توسط ۲۰ هنرمند از تاریخ ۲۶ مرداد تا یکم شهریور ساعت ۲۰ در تالار سوره حوزه هنری با همکاری معاونت هنری حوزه هنری روی صحنه می‌رود.