printlogo


کد خبر: 266326تاریخ: 1402/6/2 00:00
تکالیف متقابل دولت و جامعه اسلامی

رضا عظیمی: شهادت شهید رجایی و شهید باهنر در روز‌های ابتدایی شهریور سال 1360 باعث شد یک هفته منتهی به شهادت این 2 عنصر خدوم، هفته دولت نامگذاری شود. 
امیر مومنان و پیشوای عدالت‌طلبان، درباره وظایف و حقوق دولت اسلامی در برابر مردم در نهج‌البلاغه شریف نکات بی‌نظیری مطرح می‌کنند که مرور آن برای همگان بویژه مسؤولان بسیار واجب است. حضرت علی(ع) در خطبه 34 نهج‌البلاغه شریف می‌فرمایند: «اى مردم! مرا بر شما حقى است و شما را بر من حقى. اما حق شما بر من این است که از خیرخواهى شما دریغ نورزم و بیت‌المال را در راه شما به طور کامل به کار گیرم و شما را تعلیم کنم تا از جهل و نادانى رهایى یابید و شما را تربیت کنم تا فراگیرید و آگاه شوید». حضرت در ادامه خطبه به مسؤولیت مردم در برابر دولت می‌پردازند و می‌فرمایند: «و اما حق من بر شما این است که در بیعت خویش وفادار باشید و در آشکار و نهان، خیرخواهى را (در حق من) به جا آورید و هر وقت شما را بخوانم، اجابت کنید و هر زمان به شما فرمان دهم اطاعت کنید». حضرت نخست از حقوق امت بر امام سخن مى‌گویند، چراکه مقدم داشتن این قسمت، علاوه بر اینکه سبب تأثیر در نفوس شنوندگان مى‌شود، جنبه مردمى حکومت اسلامى را آشکار مى‌کند و نشان مى‌دهد این حکومت، با حکومت خودکامگان و طاغوت‌‌ها و زمامداران خودسر - که خود را مالک‌الرقاب مردم مى‌دانستند و عملا با آنها معامله مالک نسبت به بردگان داشتند و تعبیر ارباب و رعیت در نظام آنها از تعبیرهاى رایج و متداول بود - فرق بسیار دارد. 
در واقع حضرت امام علی علیه‌السلام در جمله‌هاى کوتاه و پرمعناى بالا، به ۴ بعد مهم حکومت اسلامى و حقوق ملت‌ها بر حاکمان اشاره فرموده‌اند: برنامه‌ریزى صحیح، تنظیم عادلانه مسائل اقتصادى، توجه کامل به امر آموزش، توجه به امر پرورش و تهذیب اخلاق و مبارزه با مفاسد اخلاقى.
در مقابل حضرت از حقوق حاکم و دولت بر مردم سخن می‌گویند که عبارت است از: وفای به بیعت، نصیحت و خیرخواهی، اجابت هنگام دعوت و اطاعت. بدیهى است این حقوق چهارگانه امام بر امت، امورى است که منافع آن مستقیما به خود آنان باز‌مى‌گردد. 
هر امیرى در هر جامعه‌اى بر سر کار آید، اگر بخواهد کارش پیشرفت کند، باید این حقوق چهارگانه را محترم بشمارد و هر ملتى اگر بخواهد از وجود امیر خود بهره گیرد، باید اصول چهارگانه را به کار بندد.

Page Generated in 0/0049 sec