یکی از راه‌هایی که می‌توان از آن به عنوان محرک چرخ اقتصاد یاد کرد و موجب ارزآوری برای کشور می‌شود، صادرات است. دولت سیزدهم نیز اهتمام ویژه‌ای به این موضوع داشته و برای خنثی‌سازی آثار تحریم‌ها درباره محدودیت‌های صادراتی کشور تدابیری را مدنظر قرار داده که از جمله آنها تمرکز بر استفاده از ظرفیت ۱۵ کشور همسایه است.

بر همین اساس نیز طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای همه این کشورها به صورت جداگانه طرح‌های راهبردی ۵ساله با محوریت توسعه زیرساخت‌های تجاری مانند ساماندهی بسترهای حمل‌ونقل، مبادلات بانکی، گمرکات، استاندارد و... تدوین شده است.

در همین راستا مدیرکل غرب آسیای سازمان توسعه تجارت ایران درباره وضعیت صادرات به کشورهای حوزه غرب آسیا (۹ کشور) طی ۴ ماهه نخست سال ۱۴۰۲ اظهار داشت: کشورهای حوزه غرب آسیا شامل کشورهای حوزه خلیج فارس، سوریه، لبنان، اردن و ترکیه می‌شود که بر اساس آمارهای منتشرشده توسط گمرک ایران، در ۴ ماه نخست سال ۱۴۰۲ صادرات ایران به این کشورها حدود ۲۰ میلیون و ۸۵۰ هزار تن به ارزش حدود ۷ میلیارد و ۲۳۰ میلیون دلار بوده است.

فرزاد پیلتن افزود: به این ترتیب صادرات به کشورهای حوزه غرب آسیا نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر ارزشی حدود ۳ میلیون دلار و از نظر وزنی حدود ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تن افزایش نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: از نظر سهم در میزان صادرات کشور نیز صادرات ایران به این کشورها حدود 45.4 درصد از مجموع صادرات کشور به جهان بوده که با افزایش حدود 4.4 درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۱ همراه بوده است. همچنین از میان کشورهای حوزه غرب آسیا، کشورهای عراق، ترکیه و امارات بعد از چین به ترتیب مقاصد دوم تا چهارم صادراتی کشور در این مدت بوده‌اند.

مدیرکل غرب آسیای سازمان توسعه تجارت ایران افزود: کشورهای عمان، کویت، سوریه، قطر و لبنان نیز به ترتیب در رتبه‌های هفتم و پانزدهم، شانزدهم، هفدهم و بیست‌ویکم صادراتی کشور قرار داشته‌اند.

وی افزود: صادرات ایران به کشور عراق با ۲۳ درصد رشد از نظر ارزش و ۳۳ درصد از نظر وزنی، ترکیه با کاهش ۳ درصدی از نظر ارزشی و افزایش ۳۵ درصدی از نظر وزنی، امارات با کاهش ۱۸ درصدی از نظر ارزشی و افزایش ۷ درصدی از نظر وزنی، عمان با کاهش ۸ درصدی از جهت ارزشی و افزایش ۱۹ درصدی از نظر وزنی، کویت با کاهش ۳ درصدی از نظر ارزشی و کاهش یک درصدی از نظر وزنی، سوریه با کاهش ۴۳ درصدی از جهت ارزشی و افزایش ۲ درصدی از جهت وزنی، قطر با کاهش ۱۱ درصدی از نظر ارزشی و ۵ درصدی از جهت وزنی و لبنان با کاهش ۱۰ درصدی از نظر ارزش و کاهش ۲۹ درصدی از نظر وزنی نسبت به مدت مشابه سال گذشته همراه بوده است‌.

مدیرکل غرب آسیای سازمان توسعه تجارت ایران درباره تجارت با عربستان هم گفت: تجارت با عربستان، با وجود شروع روابط دیپلماتیک 2 کشور، هنوز به صورت رسمی و مستقیم بین 2 کشور شکل نگرفته، بنابراین در مدت مذکور گزارشی از صادرات ایران به عربستان منتشر نشده است.

* افزایش ۵۸ درصدی حمل بار بین‌الملل از ابتدای دولت سیزدهم

یکی از برنامه‌های دولت سیزدهم توسعه روابط اقتصادی با کشورهای منطقه و همسایه است که اجرای سیاست‌های منطقه‌ای با هدف توسعه ترانزیت به ترتیب منجر به افزایش ۵۸ و ۳۴ درصدی حمل بار بین‌الملل از ابتدای دولت تا پایان سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه در دولت قبل شده است.

گزارش عملکرد دولت در بخش ترانزیت حاکی از حمل 9.3 میلیون تن بار ترانزیتی جاده‌ای در سال ۱۴۰۱ و ۳,۶ میلیون تن در ۴ ماه اول سال ۱۴۰۲ است که معادل رشد ۳ درصد ترانزیت جاده‌ای در ۴ ماهه ابتدایی ۱۴۰۲ است.

در بخش جابه‌جایی مسافر ریلی نیز شکستن رکورد جابه‌جایی مسافری با بیش از ۲۹,۶۷ میلیون نفر مسافر در سال ۱۴۰۱ و رشد ۴۳,۱۳ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ به ثبت رسیده است، همچنین راه‌آهن نیز از افزایش ۱۳ درصدی جابه‌جایی مسافر ریلی در ۴ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ خبر داده است.

گفتنی ا‌ست شاخص حمل (مجموع جابه‌جایی بار و مسافر) با جابه‌جایی ۴۶,۱۶ میلیارد واحد حمل در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ نیز رشد حدود ۵ درصدی را ثبت کرده است.

دولت سیزدهم همچنین با انعقاد تفاهم‌های‌ همکاری با کشورهای روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و ازبکستان توانست به ترتیب ۵۸ و ۳۴ درصد در حمل بار بین‌الملل از ابتدا تا پایان سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه در دولت‌های یازدهم و دوازدهم ثبت رکورد داشته باشد.

اجرای سیاست‌های دولت در صنعت هوایی نیز با توسعه هدفمند بازار پروازهای عبوری و افزایش سهم بازار کشور از پروازهای عبوری است. آنطور که شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران گزارش داده افزایش ۶۰ درصدی پروازهای عبوری در سال۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ ثبت شده است.