گروه سیاست خارجی: محمد اسلامی روز یکشنبه در نشست خبری در حاشیه نمایشگاه روایت خدمت که مراسم رونمایی از آخرین دستاورد سازمان انرژی اتمی بود، گفت: سزیم ۱۳۷ حاصل کار شش ماهه سازمان است که با خودباوری بینظیر توانستیم آن را تولید کنیم. اسلامی با اشاره به شعار شرکت پارس ایزوتوپ مبنی بر اینکه «جمعهها تعطیل نیست» گفت: ما متوقف نمیشویم. برای گرفتن سزیم و مولیبدن با مشکلات زیادی مواجه شدیم، اما از همکاران خواستیم سراغ این کار بروند و شاهد هستیم این امر با اراده و دانش و ظرفیتی که وجود دارد، امروز به نتیجه رسیده است. اسلامی درباره بازطراحی رآکتور خنداب گفت: رآکتور خنداب بازطراحی شد با این فرض که نیاز کشور را پاسخ دهد، اما نمیشود آن را با فرض ذهنی طراحی کنیم. هدف از بازطراحی رآکتور این بود ایزوتوپ مورد نیاز کشور را تولید کنیم که برای ما نیاز مبرم است. علاوه بر این مهم است اساسا وارد کلوپ طراحی و راهاندازی رآکتور به طور مستقل شویم که خدا را شکر این اتفاق هم افتاده است و در همین مسیر پیش میرویم. وی درباره احتمال سفر گروسی به تهران گفت: تنظیمات ما با آژانس برقرار است و رفت و آمدها ادامه دارد. آقای کمالوندی اخیرا به وین سفر کرد و معاون آقای گروسی هم به ایران میآید و ما هم در کنفرانس عمومی سالانه آژانس در اواخر شهریور شرکت میکنیم و در حاشیه آن با آقای گروسی دیدار و گفتوگو خواهیم داشت.
اسلامی درباره نشست آتی شورای حکام اظهار کرد: روال جاری ما در نشست شورای حکام حفظ خواهد شد و فکر میکنم در گزارش درباره ایران این دوره هم همان شرایطی که در گذشته بود کمی متفاوتتر را تجربه میکنیم. وی درباره تولید سزیم ۱۳۷ گفت: در این مساله مهم بود از دانش و ظرفیت و منابعی که داشتیم در یک فرآیند تخصصی و پیچیده و با رعایت الزامات ایمنی استفاده کنیم و آن را در چرخه قرار دهیم و همکاران ما توانستند با شکافت مواد در اختیار سزیم ۱۳۷ را استخراج کنند. ظرفیت ایجادشده پاسخ نیاز کشور را بخوبی میدهد. اسلامی درباره تولید برق اتمی در کشور گفت: تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هستهای همواره مورد توجه بوده است.
اسلامی درباره نتایج مذاکرات ایران و آژانس و بررسی دو مکان باقیمانده پادمانی گفت: مذاکرات ما با ۱+۴ است و مسیر خودش با وزارت امور خارجه را طی میکند. موضوع ما با آژانس در چارچوب همکاری با آژانس است. چارچوب همکاری ما پادمان است و تعاملها با آژانس در یک سال گذشته باعث شد 4 مکان به 2 مکان کاهش یابد. در عین حال رفت و آمدها ادامه دارد و امیدواریم در ادامه مکانهای دیگر هم حلوفصل شود. وی درباره برخی ادعاها مبنی بر کاهش غنیسازی ایران اظهار کرد: غنیسازی بر اساس قانون اقدام راهبردی پیش میرود و تدابیرش در چارچوب تدابیر کلی نظام است و ما هم طبق همان اقدام میکنیم. اسلامی در ادامه گفت: نخستین رآکتور یک مگاواتی بر مبنای سوخت توریوم در پژوهشگاه علوم و فنون هستهای در حال طراحی و ساخت است و این از خواستههای مهم ما است که روی رآکتورهای کوچک کار کنیم. سنگ بنا و پایه در انرژی اتمی سوخت هستهای است و مبنای آن غنیسازی است. اگر در این حوزه توسعه یابید و چرخه سوخت را کامل در اختیار بگیرید، میتوانید مدعی شوید صنعت هستهای را در اختیار دارید. آنها که با ما دشمن هستند و با چرخه سوخت مخالفند، یعنی با پیشرفت ملت ایران مخالفند. نخبگان و اهل علم و قلم بدانند صنعت هستهای یک صنعت پیشبرنده و راهبردی است.
سازمان انرژی اتمی هسته پرتوزای سزیم ۱۳۷ را که دارای ارزشهای اقتصادی، فناوری، دانشبنیانی و کاربردهای متعدد است در مقیاس آزمایشگاهی به تولید رسانده و بخش مهمی از نیاز کشور به چشمههای صنعتی را رفع کرده است. این رادیونوکلوئید که نیمه عمری برابر با ۳۰ سال دارد، به صورت طبیعی وجود ندارد و در اثر فعالیتهای رآکتور و عمدتا در سوخت هستهای مصرفشده و پسماندهای پرتوزا یافت میشود. با توجه به نیاز کشور به تولید سزیم 137 و دشوار بودن واردات این رادیونوکلوئید، یک طرح تحقیقاتی برای دستیابی به دانش فنی جداسازی و تخلیص سزیم 137 از محصولات شکافت اورانیوم در پژوهشگاه علوم و فنون هستهای آغاز شد و با موفقیت تیر 1402 به پایان رسید. با اجرای موفق این طرح تحقیقاتی، دانش فنی لازم برای جداسازی و تخلیص سزیم 137 از محصولات شکافت اورانیوم برای نخستینبار در کشور بومیسازی شده است.