تاجیکستان طی سال‌های گذشته گام‌های مهمی برای احیای هویت فرهنگی - تاریخی خود برداشته است. اهتمام دولت این کشور آسیای میانه برای اصلاح واژه‌های بیگانه راه‌یافته به فرهنگ، زبان و جامعه تاجیک جالب توجه است.

جامعه تاجیک در آسیای میانه فقط به جمعیت تقریبا 10 میلیون نفری تاجیکستان محدود نمی‌شود، بلکه برآورد می‌شود تاجیک‌ها یا تازیک‌ها که قدیمی‌ترین گویش‌وران زبان پارسی دری کنونی محسوب می‌شوند، در سراسر اوراسیا جمعیتی دست‌کم ۱۵ میلیون نفر را شامل شوند.

حال دولت تاجیکستان بر اساس یک مصوبه جدید، نام حدود ۳ هزار و 500 یخچال طبیعی، کوه، رود، دریاچه و مکان جغرافیایی در این کشور را که غالبا تحت تاثیر سلطه زبان روسی طی ۷ دهه حکومت شوروی بودند، با اسامی تاجیک و ایرانی جایگزین کرده است.

از آن جمله بزرگ‌ترین یخچال طبیعی در فلات پامیر که به افتخار «الکسی فدچنکو» محقق و جهانگرد قرن نوزدهمی نامگذاری شده از این پس «ونج یخ» خوانده می‌شود‌. تاجیک‌ها واژه پیریخ را برای یخچال به کار می‌برند و ونج نام ناحیه‌ای در استان خودمختار بدخشان تاجیکستان است که یخچال طبیعی مزبور در آن قرار گرفته است.

همچنین یخچال طبیعی «کلینین» اکنون به نام کیکاووس، قهرمان شاهنامه فردوسی خوانده می‌شود.

همچنین نام‌های فارسی دیگری مانند اسپیتامن (سردار کهن‌سغدی)، میرزا تورسون‌زاده (یکی از شعرای ملی تاجیک)، دانشگاه دولتی آموزگاری تاجیکستان، ابوریحان بیرونی، روف برات و نادر عادل نیز بر تعدادی دیگر از یخچال‌های طبیعی این کشور کوهستانی نهاده شده‌ است.

همچنین نام بیش از ۹۰۰ رودخانه تاجیکستان که عمدتا قیرقیزی و ازبکی بودند با اسامی ایرانی جایگزین شده است. نام ۵۲ دریاچه هم تغییر کرده، مثلا دریاچه زارکول در پامیر اکنون زرین‌کول است.

این روند ادامه دارد، چرا که مقامات تاجیک می‌گویند نام‌های قدیمی دیگر جوابگوی نیازهای جامعه امروز این کشور نیست. به همین دلیل یک کارگروه ویژه در تاجیکستان از ۲ سال پیش به بررسی اسامی بیش از ۱۲ هزار و 500 مکان جغرافیایی طبیعی پرداخته بود. در نهایت تصمیم گرفته  شد نام بیش از ۴ هزار مکان جغرافیایی و ۸۰۲ محل مسکونی و روستا در این کشور عوض شود. 

جنبش احیای اسامی ایرانی برای افراد، از سال ۱۳۹۹ در تاجیکستان آغاز شده است. این نخستین بار نیست که نام مکان‌های جغرافیایی و طبیعی نیز اصلاح می‌شوند. سال ۱۹۹۹ قله کمونیسم، مرتفع‌ترین قله پامیر با ارتفاع ۷۴۹۵ متر به «اسماعیل سامانی» و سال ۲۰۰۶ قله لنین به «ابوعلی سینا» تغییر یافته بود‌.