گروه سیاسی: شنبه 11 شهریورماه، خبری مبنی بر نخستین خرید علنی جنگنده یاک130 برای ارتش جمهوری اسلامی ایران منتشر شد. روابط عمومی ارتش نیز در این باره گزارشی را منتشر و طی آن به نکاتی پیرامون خرید جنگنده آموزشی «یاک130» اشاره کرد. این گزارش، در واقع تایید الحاق این جنگنده به ساختار نیروی هوایی ارتش و گردان‌های آموزشی پایگاه هشتم شکاری است. در این گزارش آمده است: تعدادی هواپیمای آموزشی یاک۱۳۰ در راستای ارتقای توان آموزشی و رزمی نیروی هوایی ارتش وارد و به پایگاه هوایی شهید بابایی اصفهان ملحق شد.

روابط عمومی ارتش همچنین افزود: یاک۱۳۰ قابلیت شبیه‌سازی مشخصات آموزشی جنگنده‌های مختلف از جمله نسل ۴++ و نسل پنجم را دارد. الحاق هواپیماهای یاک۱۳۰ به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در راستای قراردادهای تسلیحاتی کشورمان با فدراسیون روسیه است.

ارتش جمهوری اسلامی ایران در این گزارش بر این نکته تاکید کرد که هواپیماهای یاک۱۳۰ ماهیت آموزشی داشته و برای آموزش خلبانانی است که می‌خواهند با جنگنده‌های نسل جدید نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران پرواز کنند. بر همین اساس می‌توان به این جمع‌بندی رسید که نسل جدید جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران هم بزودی در ناوگان هوایی ارتش رویت خواهند شد. 

در اهمیت الحاق جنگنده آموزشی مذکور به ارتش جمهوری اسلامی ایران باید گفت به سبب طی‌ کامل دوره‌های آموزشی در داخل کشور و همچنین فراهم ‌شدن شرایط ورود هواپیماهای نسل جدید به ناوگان نیروی هوایی، توان پدافند و آفند هوایی ارتش، چند برابر افزایش یافته و آن را از نیروهای هوایی منطقه به حد محسوسی جلوتر خواهد انداخت. به علاوه آنکه استفاده از سوخو 30، سوخو 35 و سوخو 57 نیاز به جنگنده‌ای آموزشی دارد که به شاکله اصلی این جنگنده‌ها نزدیک باشد. فلذا اگر قرار باشد چند فروند جنگده نسل 4++ وارد سازمان رزم نیروی هوایی ارتش شود، نیاز است تعدادی جنگنده آموزشی هم‌تراز که بتواند همه نیازهای آموزشی را برطرف کند نیز در کنارش وجود داشته باشد.

پیرامون ورود جنگنده آموزشی «یاک130» به سازمان رزم ارتش جمهوری اسلامی ایران، روزنامه «اورشلیم‌پست» آن را تحولی بزرگ در منطقه توصیف کرد که نشان می‌دهد ایران در حال افزایش ظرفیت نظامی خود است. این روزنامه صهیونیستی در گزارشی نوشت: ظهور یاک در ایران یک تحول بزرگ در منطقه به شمار می‌آید، زیرا این تصور را تایید می‌کند که این کشور در آستانه افزایش تهدیدات (علیه دشمنان) و ظرفیت نظامی خود است.

ایران مدت‌هاست به دنبال خرید هواپیماهای روسی برای تقویت نیروی هوایی خود است. یاک۱۳۰ نیز برای آماده‌سازی خلبانان ایرانی برای پرواز با هواپیماهای پیشرفته مانند جنگنده‌های نسل چهارم طراحی شده است.

به نوشته این رسانه صهیونیستی، یاک۱۳۰ در روسیه توسعه یافته و به‌عنوان جت آموزشی برای هواپیماهای جنگی استفاده می‌شود. گزارش‌ها حاکی از آن است که این هواپیما می‌تواند به خلبانان در یادگیری پرواز با سوخو۳۵ و سوخو۵۷ کمک کند. این به معنای ارتقای قابل توجه در نیروی هوایی ایران است که عمدتا از هواپیماهای قدیمی‌تر تشکیل شده که برخی از آنها مربوط به دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ هستند. ‌ 

اورشلیم‌پست در ادامه به ارائه جزئیاتی درباره قابلیت‌های یاک۱۳۰ پرداخت و افزود: این هواپیماها دارای راداری با توانایی شناسایی اهداف متعدد به‌ طور همزمان و رهگیری در بردهای ۶۰ کیلومتری هستند. در زمینه ناوبری نیز ‌این هواپیما به GLONASS (مخفف عبارت Global Navigation Satellite System و GPS) مجهز است.

‏GLONASS سیستم ماهواره‌ای ردیابی و موقعیت‌یابی جهانی است که توسط ارتش روسیه ارائه شده و شباهت‌های زیادی با GPS آمریکا و مجموعه موقعیت‌یابی گالیله اروپا دارد. یاک از سال ۲۰۱۱ در ظرفیت‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است و گزارش‌ها حاکی از استفاده از آن در الجزایر، ویتنام، بنگلادش، بلاروس، میانمار و سوریه است. 

این هواپیمای پیشرفته آموزشی که ساخت شرکت یاکولوف روسیه است، علاوه بر کمک به خلبانان برای پرواز با هواپیماهای پیشرفته نسل ۴، می‌تواند به آموزش برای ماموریت‌های پشتیبانی هوایی نزدیک کمک کند.

یاک همچنین می‌تواند چند تن مهمات را حمل کند، مانند سلاح‌های مختلفی که روی بال‌ها و بدنه قرار می‌گیرند. این هواپیما علاوه بر این قادر است یک غلاف تفنگ ۲۳ میلیمتری را حمل کند. همچنین می‌تواند سلاح‌های مختلفی مانند بمب‌های ۲۵۰ و ۵۰۰ کیلوگرمی، راکت‌های ۸۰، ۱۲۲ و ۳۳۰ میلیمتری، بمب‌های هدایت‌شونده کاب ۵۰۰، موشک‌های هدایت‌شونده خا-۲۹ و ۲ موشک حرارتی R-73 برای نبرد هوایی حمل کند. این هواپیما علاوه‌براین می‌تواند ۲ غلاف جنگی الکترونیک را در ۲ سر بال‌ها و مخازن سوخت خارجی حمل کند تا برد عملیاتی را افزایش دهد.

اورشلیم‌پست در پایان خاطرنشان کرد: ظهور یاک در ایران تحولی بزرگ در منطقه است و همان‌طور که تایید می‌شود، این تصور را تقویت می‌کند که ایران در آستانه افزایش ظرفیت نظامی خود است. این مساله اهمیت زیادی دارد، چراکه ایران می‌خواهد صادرات و واردات نظامی خود را در ماه اکتبر با پایان برخی تحریم‌ها افزایش دهد.

همچنین نشریه «فوربس» با اشاره به همین نکته، ورود یاک130 به ایران را مقدمه‌ای بر ورود جنگنده‌های نسل جدید و پیشرفته‌ روسی دانست و نوشت: بنا بر اعلام رسانه‌های ایران، جت‌های سفارش تهران از مسکو وارد این کشور شده‌اند. این هواپیماها همان جنگنده‌های سوخو۳۵ نیستند که ایران به دنبال دریافت‌شان است اما می‌توانند به عنوان هواپیمای جنگی سبک نیز مورد استفاده قرار گیرند.

این نشریه ادامه داد: اگرچه هواپیماهای یاک۱۳۰ به اندازه سوخو۳۵ توانایی ندارند اما تحویل این مدل نشان می‌دهد روسیه آن جنگنده را نیز در تاریخ بعدی تحویل ایران خواهد داد.

به نوشته فوربس، مدت‌هاست گمانه‌زنی‌هایی گسترده مبنی بر اینکه ایران دست‌کم ۲۴ فروند جنگنده سوخو۳۵ را که روسیه پیشتر برای مصر ساخته بود دریافت خواهد کرد، وجود دارد. اکنون، تحویل یاک۱۳۰ تأیید می‌کند که روسیه سرانجام چیزی را که ایران خواستار آن است به این کشور تحویل خواهد داد.

آژانس اطلاعات دفاعی وزارت دفاع ایالات‌متحده سال ۲۰۱۹ پیش‌بینی کرده بود که ایران پس از پایان تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه این کشور در اکتبر ۲۰۲۰ به دنبال دریافت یاک۱۳۰ از روسیه به همراه سامانه‌های دفاعی هوایی اس-۴۰۰، سامانه‌های دفاع ساحلی باستیون، تانک‌های تی-۹۰ و جت‌های سوخو خواهد بود. تهران به جای سوخو ۳۰، جنگنده پیشرفته‌تر سوخو۳۵ را انتخاب کرده است.

فوربس با اشاره به ساخت هواپیمای آموزشی بومی «هسا یاسین» در ایران، آن را مشابه یاک۱۳۰ توصیف کرد و نوشت: یاسین می‌تواند خلبانان را بر اساس اصول جنگنده‌های پیشرفته‌تر نسل چهارم آموزش دهد و به عنوان یک هواپیمای جنگی سبک مورد استفاده قرار گیرد. 

با این وجود، یاسین و سایر هواپیماهای مشابه ایرانی ممکن است مهارت‌های خاصی را که خلبانان ایرانی برای کار با سوخو۳۵ به آن نیاز دارند، ارائه ندهند. در نتیجه‌ تحویل یاک۱۳۰، این هواپیماهای آموزشی مافوق صوت، می‌تواند نشان دهد ایران در نهایت سوخو ۳۵‌های مورد علاقه خود را، هرچند با تاخیر دریافت خواهد کرد.

***