دومین اجلاسیه بین‌المللی مقابله با توفان‌های ماسه و گرد و غبار به میزبانی کشورمان با حضور بیش از ۵۰ نفر از مسؤولان ارشد کشورهای مختلف همچنین نمایندگان ۱۵ نهاد بین‌المللی دیروز در سالن اجلاس سران آغاز شد؛ اجلاسیه بین‌المللی ۲ روزه‌ای با هدف یافتن راهکارهای موثر برای مقابله با این پدیده مخرب درحال اجراست. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی دیروز در این اجلاسیه ضمن ابراز امیدواری نسبت به اینکه این نشست برای همفکری، هم‌اندیشی و تدبیر مشترک درباره موضوع مهم حفاظت محیط ‌زیست مبارک باشد، گفت: امروز حفاظت محیط‌ زیست مساله و دغدغه‌ای عمومی و نه صرفا مربوط به کشور و منطقه خاص است و تهدیدهای ناشی از آسیب به محیط ‌زیست برای جان انسان‌ها و امنیت غذایی همه کشورهاست و دغدغه‌مندان را به همفکری و همکاری واداشته است. وی با تاکید بر اهمیت همفکری برای یافتن درمان معضل مشترک توفان‌های گرد و غبار گفت: در سال‌های اخیر قطعنامه‌هایی برای مقابله با این پدیده‌ها صادر شده اما از نکاتی که باید برای آن چاره‌ای اساسی اندیشید، ضمانت اجرایی قطعنامه‌های سازمان‌های بین‌المللی در زمینه حفاظت از محیط‌ زیست است تا برخی کشورها با پشتوانه قدرت و ثروت نتوانند آنها را نقض کنند. رئیس‌جمهور مدیریت منابع آبی و مدیریت مصرف برای کاهش خشکسالی را از عوامل اصلی جلوگیری از ایجاد گرد و غبار، مهم و حائز اهمیت دانست و گفت: بدون تردید استفاده نادرست و ناعادلانه منابع آبی در پیدایش توفان‌های ماسه و گرد و غبار نقش دارد و این مساله مستلزم توجه ویژه به مدیریت منابع آبی و مصرف آن است. وی توسعه‌یافتگی بدون توجه به مسائل زیست‌‌محیطی را رویه‌ای غلط و مردود از جانب برخی کشورهای توسعه‌یافته دانست و اظهار داشت: کشورهای سلطه‌گر بدون توجه به مسائل محیط ‌زیستی و صرفاً با نگاه به منافع اقتصادی و توسعه صنعتی و نظامی خود، مشکلات بسیاری را متوجه جوامع بشری کرده‌اند و با تهدید دریاها، جنگل‌ها و زمین‌ها به دیگر انسان‌ها ظلم می‌کنند. رئیس‌جمهور همفکری و همگرایی برای یافتن درمان معضل مشترک توفان‌های شن و ماسه و گردوغبار را از جمله راهکارهای مؤثر در مقابله با این پدیده مخرب زیست‌ محیطی دانست و گفت: در سال‌های اخیر قطعنامه‌هایی از سوی سازمان ملل، همچنین سازمان‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای مقابله با این پدیده‌ها صادر شده که باید نسبت به آنها قدردان بود اما اینکه کشورهای توسعه‌یافته سلطه‌گر تا چه میزان به این قطعنامه‌ها پایبندی دارند، ناشی از عدم ضمانت اجرایی این نوع قطعنامه‌هاست. از این رو برای قطعنامه‌های زیست‌ محیطی ضمانت اجرایی طراحی شود. رئیسی حضور نزدیک به 50 کشور و 15 سازمان بین‌المللی در این اجلاس را نشان‌دهنده احساس مشترک برای حفظ محیط‌ زیست و شایسته قدردانی دانست و افزود: این همگرایی باعث خواهد شد کشورهای در حال توسعه صرفاً از منظر اقتصادی به مسائل نگاه نکنند و حفظ محیط‌زیست را نیز در نظر داشته باشند. وی افزود: حفظ محیط‌ زیست به هیچ‌وجه نباید تحت تأثیر مسائل سیاسی و تعارفات معمول دیپلماتیک باشد و تصمیمات اتخاذ شده در این زمینه باید به عنوان یک موضوع مهم خارج از این چارچوب‌ها دنبال شود.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هرگونه توسعه‌یافتگی فرع بر محیط ‌زیست تعریف شده است، خاطرنشان کرد: در راهبرد جمهوری اسلامی ایران «توسعه آری! به خطر انداختن محیط ‌زیست هرگز!» همواره مورد توجه بوده و در کنار سازمان حفاظت محیط ‌زیست که به موضوع مهم تولید توجه دارد، کارآفرینان و صنعتگران ما نیز به این قانون و راهبرد اساسی توجه داشته و دارند. وی در ادامه تصریح کرد: همچنین پشتیبانی مالی یکی از ملزومات موفقیت تصمیمات این اجلاس است که در این راستا تشکیل صندوق مالی با مشارکت کشورهای درگیر این پدیده مخرب محیط ‌زیستی پیشنهاد می‌شود تا اجرای تصمیمات اتخاذ شده به دلیل مشکلات مالی دچار وقفه نشود.

* اقدام عملی برای مقابله با گرد و غبار

معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: با توجه به اهمیت مقابله با گرد و غبار، دولت سیزدهم خواسته به تفاهمنامه‌ها اکتفا نکنیم و باید کارها عملیاتی شود، بر این اساس بزودی کارهای عملیاتی و میدانی مقابله با گرد و غبار در عراق، سوریه و ایران آغاز می‌شود. علی سلاجقه در مراسم افتتاحیه نشست بین‌المللی مقابله با توفان‌های گرد و غبار و ماسه‌ای که با حضور رئیس‌جمهور در سالن اجلاس سران آغاز شد، افزود: تا سال ۲۰۵۰ مساله کم‌آبی سه‌چهارم جمعیت فعلی کره زمین را درگیر خواهد کرد، یعنی 5 میلیارد نفر یک ماه در سال از مساله کم‌آبی رنج می‌برند. آخرین مقاله‌ای که سال ۲۰۲۳ چاپ شد نشان می‌دهد در ۳۰ سال گذشته بخش زیادی از دریاچه‌های بزرگ جهان خشک شدند. این مساله، دال بر این است که منابع گردوخاک در حال افزایش است. سلاجقه افزود: دبیر کل سازمان ملل متحد اعلام کرد سالانه حدود ۷ میلیون نفر از انسان‌ها در نتیجه مسائل آلودگی جان خود را از دست می‌دهند، این ادعا ما را به فکر چاره انداخت. وقتی رئیس‌جمهور مشکل را در بحث گرد و غبار مشاهده کرد، به اعضای دولت دستور داد هر چه سریع‌تر این مشکل برطرف و در این راه از تمام ظرفیت‌های بین‌المللی استفاده شود. بر این اساس سازمان حفاظت محیط‌زیست در کنار وزارت امور خارجه رایزنی‌های خود را آغاز کرد که منجر شد به برگزاری نشست منطقه‌ای در ۲۱ تیر سال گذشته با رویکردی مبتنی بر دیپلماسی فعال دولت که بر این اساس بحث همکاری با کشورهای همسایه، مسلمان و همسو در دستور کار قرار گرفت. معاون رئیس‌جمهور ادامه داد: دستاورد این نشست در ترازی بود که مجمع عمومی سازمان ملل از ایران قدردانی کرد و ایران را به عنوان میزبان اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان‌های گرد و غبار برگزید. در راستای نشست منطقه‌ای مقابله با گرد و غبار در ۲۱ تیر سال گذشته، به پیشنهاد ایران این روز به عنوان روز بین‌المللی مقابله با توفان‌های گرد و غبار در تقویم سازمان ملل ثبت شد. وی تاکید کرد: از آنجا که مساله محیط‌ زیست مرز نمی‌شناسد، کشورهایی که برای شرکت در این اجلاس به ایران دعوت شدند، به دعوت ایران لبیک گفتند. با توجه به اینکه ۵۵ کشور را در معرض مستقیم گرد و غبار می‌دیدیم، از تمام آنها دعوت کردیم و امروز نمایندگان آنها در این اجلاس حضور دارند. سلاجقه گفت: در این راستا نماینده مقیم سازمان ملل در ایران همکاری خوبی داشت. این نشست رویدادهای جانبی متعددی دارد. همان‌طور که دولت خواسته بود به تفاهمنامه‌ها اکتفا نکنیم و باید کارها عملیاتی شود، با عراق به مسائل عملیاتی خوبی رسیدیم. قرار است بزودی در ۴ استان عراق و ۲ استان ایران عملیات میدانی و زمینی مقابله با گرد و غبار آغاز شود. در این زمینه با سوریه هم به توافقات خوبی رسیدیم و کارهای میدانی بزودی آغاز می‌شود.

وی افزود: بر اساس آخرین اطلاعات مشخص‌شده کشورهای ترکمنستان، ارمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان و ایران نسبت به کشورهای دیگر بیشتر در معرض گرد و غبار هستند. امیدواریم بیانیه این نشست رهاوردی برای جهان باشد و با الزاماتی که در سازمان ملل دیده می‌شود، تمام کشورها کنار هم قرار گیرند. سلاجقه اظهار داشت: همچنین ۱۵ نهاد بین‌المللی نیز در این اجلاس حضور دارند که باید به وظایف خود عمل کنند. از سازمان ملل انتقاد داشتیم، زیرا مساله تحریم‌های ظالمه را نباید مبنای همکاری قرار دهد. معاون دبیرکل سازمان ملل در این اجلاس حضور دارد که امیدواریم به مسؤولیت‌های خود در راستای حفظ ابنای بشر و مقابله با گرد و غبار روز به روز بیشتر عمل کنند.