اسدالله رمضان‌زاده: رئیس‌جمهور ترکیه پس از پیروزی میلی‌متری در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2023 این کشور، نهایت تلاش خود را در راستای تقویت مولفه‌های اعتمادساز نسبت به واشنگتن و اتحادیه اروپایی به کار برده است. موافقت ترکیه با عضویت اوکراین در ناتو و امتناع این کشور از تکمیل برخی قراردادهای تسلیحاتی خود و مسکو، جملگی در همین راستا قابل تحلیل است. در این میان، برخی اعضای ارشد اتحادیه اروپایی در مذاکرات پشت پرده خود (که در قالب دیپلماسی پنهان میان بروکسل - آنکارا برگزار می‌شود) به وی وعده دادند روند عضویت آنکارا در اروپای واحد را تسریع کرده و عضویت این کشور در اتحادیه اروپایی را تبدیل به یک امر دست‌یافتنی و ملموس سازند. اعلام همین وعده کافی بود تا اردوغان بار دیگر به فضای ذهنی سال 2005 میلادی یعنی زمان آغاز مذاکرات عضویت ترکیه در اتحادیه اروپایی بازگردد.برخی اعضای ارشد حزب حاکم عدالت و توسعه معتقدند با توجه به افزایش وزن سیاسی اپوزیسیون داخلی از جمله حزب جمهوری‌خواه خلق و حتی احزاب نوظهور، عضویت در اتحادیه اروپایی می‌تواند تبدیل به شاه‌کلید تغییر بازی به سود اردوغان شود. با همه این اوصاف، اظهارات اخیر صدراعظم اتریش، شوک جدیدی را به آنکارا وارد ساخته است. «کارل نهامر» صدراعظم اتریش در واکنش به فشار اخیر ترکیه برای احیای مذاکرات متوقف شده بر سر عضویت در اتحادیه اروپایی، اعلام کرد اتریش می‌خواهد به طور رسمی به مذاکرات الحاق ترکیه پایان دهد، زیرا عضویت کامل این کشور در اتحادیه اروپایی قابل تصور نیست. بر اساس اظهارات کارل نهامر، کشورها باید صادقانه با یکدیگر برخورد کنند و این شامل پایان رسمی مذاکرات الحاق ترکیه به اتحادیه اروپایی است!
واقعیت ماجرا این است که ظهور احزاب ملی‌گرا در اتحادیه اروپایی، نگاه ابزاری ذاتی اروپاییان نسبت به ترکیه، ماهیت متفاوت جامعه ترکیه با جوامع اروپایی و منازعات تاریخی و پایان‌ناپذیر ترکیه با کشورهای یونان و قبرس به عنوان ۲ عضو اتحادیه اروپایی بر سر جزایر و مناطق ادعایی، جایی برای تحقق خواسته اردوغان جهت عضویت در اروپای واحد باقی نمی‌گذارد. رئیس‌جمهور ترکیه از سال 2005 تاکنون بارها با چنین حقایقی مواجه شده اما گویا توهم عضویت در اتحادیه اروپایی را بیشتر از مواجهه با واقعیاتی مانند ذات مزورانه اروپاییان دوست دارد!
موضوع بعدی، پیشنهاد عملیاتی اتریشی‌ها و مابه‌ازای مطرح شده از سوی وین است.
بر اساس پیشنهاد صدراعظم اتریش، ترکیه می‌تواند تبدیل به یک شریک مهم برای اتحادیه اروپایی شود و سطح همکاری‌های فی‌‌ما‌بین بر اساس نوعی شراکت مستمر تعریف شود؛ همین و بس!
این پیشنهاد برای اردوغان بسیار آشنا و در عین حال آزاردهنده است! نیکولا سارکوزی رئیس‌جمهور اسبق فرانسه زمانی که در کاخ الیزه حضور داشت، برای نخستین بار با استفاده از کلیدواژه «شریک بااولویت» در قبال ترکیه، تاکید کرد عضویت این کشور مسلمان در باشگاهی که همه کشورهای آن مسیحی هستند امکان‌پذیر نیست! اکنون مقامات اتریشی همان پیشنهاد سارکوزی را با ادبیاتی دیگر مطرح کرده‌اند. همان گونه که مشاهده می‌کنیم، نگاه ماهوی اروپاییان نسبت به ترکیه تغییری نیافته و از همان روند قبلی تبعیت می‌کند. با این حال به نظر می‌رسد اردوغان آمادگی روحی لازم برای پذیرش چنین حقیقت محضی را ندارد. این روند، حاصلی جز عقبگرد آنکارا در نظام بین‌الملل نداشته و ندارد. فراتر از آن، اردوغان با اصرار بر پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپایی، بارها عزت کشورش را مخدوش کرده است. بهتر است رئیس‌جمهور ترکیه جهت درک ماهیت و اجزای بازی اروپاییان در قبال خود، نیم‌نگاهی به وعده‌های محقق نشده آنها به زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین درباره عضویت کی‌یف در ناتو و اتحادیه اروپایی بیندازد! قطعا میزان خدمت رئیس‌جمهور ترکیه به غرب، به اندازه زلنسکی نبوده و نخواهد بود.
مواضع اخیر صدراعظم اتریش، تلنگر دیگری به اردوغان محسوب می‌شود، هر چند بازگشت وی از مسیر پرتلاطم و پرهزینه‌ای که از سال 2005 در حوزه سیاست خارجی (با اصرار بر عضویت در اتحادیه اروپایی) تعریف کرده بعید به نظر می‌رسد. با توجه به اینکه همه کشورهای عضو اتحادیه اروپایی باید با عضویت کشورهای جدید موافقت کنند، امروز تعبیر رؤیای اردوغان بیش از هر زمان دیگری ناممکن به نظر می‌رسد.
