گروه بین‌الملل: تصمیم فرانسه برای خروج نیروهایش از نیجر به یک دهه مداخله نظامی در غرب آفریقا پایان داد و ناکارآمدی توافقات دفاعی پاریس با مستعمرات سابق را بیش از پیش آشکار کرد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه روز یکشنبه با اعلام تصمیم خارج کردن نیروهای نظامی کشورش از خاک نیجر، از دست رفتن آخرین پایگاه نظامی فرانسه را در کشورهای غرب آفریقا موسوم به منطقه ساحل اعلام کرد و عملا به یک دهه حضور نظامی به بهانه مبارزه با تروریسم در این منطقه خاتمه داد. این پایگاه نظامی با 1500 سرباز از آن جهت حائز اهمیت بود که فرانسه ماه آگوست ۲۰۲2 (مرداد/ شهریور 1401) و سپس اوایل سال ۲۰۲۳ به اجبار پایگاه‌های نظامی خود در مالی و بورکینافاسو را رها و در پی آن پایگاه مستقر در نیجر را تقویت کرد. تصمیم خروج نیروهای فرانسوی از نیجر در حالی رسما اعلام شد که مکرون ابتدا زمانی که شورای ملی حفاظت از میهن (CNSP) در ژوئیه گذشته «محمد بازوم» رئیس‌جمهوری نیجر را از سمت خود خلع کرد و اخراج «سیلوین اتی» سفیر فرانسه را خواستار شد، در مقابل این درخواست مقاومت نشان داد. شورای ملی حفاظت از میهن نیجر، سفیر فرانسه به عنوان کشور سابق استعمارگر را به ایجاد تهدید علیه نظم عمومی در این کشور غرب آفریقا متهم کرده بود. پیش‌تر نیز وزارت خارجه فرانسه در واکنش به تعیین مهلت ۴۸ ساعته برای خروج سفیرش از سوی نیجری‌ها، در بیانیه‌ای شورای نظامی نیجر را فاقد صلاحیت مطرح کردن این مساله دانسته بود.

* باید می‌رفتند

در پی اعلام قصد فرانسه برای خارج کردن نیروهایش از نیجر، شهروندان این کشور آفریقایی در خیابان‌های نیجر از این رویداد ابراز رضایت کردند. به گزارش africanews، روز یکشنبه امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه پایان همکاری نظامی کشورش با نیجر را اعلام کرد و گفت: به دنبال کودتای نظامی که در ژوئیه گذشته به برکناری محمد بازوم، رئیس‌جمهوری سابق نیجر منجر شد، نیجر دیگر کشوری نیست که تمایل به مبارزه با تروریسم داشته باشد. در واکنش به این اظهارات یکی از شهروندان نیجر گفت: خیلی وقت است فرانسه ارتش خود را به اینجا آورده اما هنوز نتوانسته برای مبارزه با تروریسم کاری کند. پس حتما انگیزه‌های دیگری از حضور در اینجا دارند. از حضورشان خوشحال نیستیم، چون خوب می‌دانیم حضورشان ذره‌ذره ما را نابود می‌کند. ما برادران و رزمندگان زیادی را در این مدت از دست دادیم. یکی دیگر از شهروندان نیامی با تاکید بر اینکه نیجر هیچ احتیاجی به حضور فرانسه در این کشور ندارد، گفت: ارتش فرانسه باید فوراً از اینجا برود. آنها می‌گویند دهه‌هاست به ما کمک می‌کنند اما ما تغییری ندیده‌ایم؛ پس به آنها نیازی نداریم. فقط می‌خواهیم فرانسوی‌ها از کشور ما خارج شده و به خانه‌شان بروند تا ما در کشورمان زندگی کنیم.

انتظار می‌رود ۱۵۰۰ نظامی فرانسوی حاضر در نیجر تا آخر سال میلادی جاری این کشور آفریقایی را ترک کنند. این در حالی است که پیش‌تر مقامات فرانسه از جمله امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری این کشور مدعی بودند قراردادهای نظامی فرانسه و نیجر میان دولت فرانسه و دولت «منتخب» سابق نیجر امضا شده و پاریس تنها به درخواست محمد بازوم، رئیس‌جمهوری برکنارشده این کشور نیروهایش را از نیجر خارج خواهد کرد. یک شهروند نیجری با حضور در خیابان‌های پایتخت این کشور گفت: من خوشحالم، ‌بسیار بسیار خوشحال. فرانسه باید می‌رفت. دیگر کاری با فرانسوی‌ها نخواهیم داشت.

مکرون در اظهارات یکشنبه خود تصریح کرد سفیر فرانسه و اعضای هیات دیپلماتیک کشورش در نیجر در همان روز به کشورشان بازمی‌گردند و نیروهای نظامی هم تا پایان سال نیجر را ترک خواهند کرد. این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که شورای نظامی حاکم در نیجر پرواز هواپیماهای فرانسوی بر فراز آسمان این کشور را ممنوع اعلام کرد.

* خداحافظ فرانسه!

نیجر اعلام خروج نیروهای فرانسه از سوی مکرون را «مرحله‌ای تازه در به دست گرفتن حاکمیت کشور» خواند و از آن به عنوان «لحظه تاریخی گواه بر اراده و خواست ملت نیجر» یاد کرد. در این زمینه «راما یاد» که پیش از این به عنوان سفیر فرانسه در یونسکو و به عنوان وزیر خارجه خدمت می‌کرد، گفت: مردم منطقه آگاه هستند، آنها بر آنچه در حال وقوع است واقفند. آنها استانداردهای دوگانه (کشورهای غربی مانند فرانسه) را می‌بینند؛ چنین استانداردهایی پیامدهای فاجعه‌باری دارد. فرانسه با «پایان عصر» حضور خود در آفریقا مواجه است. ویرکولُن، پژوهشگر موسسه روابط بین‌الملل فرانسه در گفت‌وگو با روزنامه فرانسوی «لو پاریزین» اظهارات مکرون را «اعتراف به ناتوانی» فرانسه خواند و افزود: کودتاگران نیجر، فرانسه را بیرون کردند و رئیس‌جمهوری این کشور گزینه دیگری جز اعلام خروج نیروها از نیجر نداشت. به این ترتیب حضور فرانسه در آفریقا در کشورهای دیگری چون سنگال (۴۰۰ نیرو) و ساحل عاج (۹۰ نیرو) تمرکز می‌یابد.

* نیجر هم از دست رفت

نیجر یکی از تازه‌ترین کشورهای میزبان پایگاه‌های به اصطلاح «ضدتروریستی» فرانسه است که خواستار تخلیه این پایگاه‌ها شده است. گینه، بورکینافاسو و مالی هم در ادوار گذشته یکی پس از دیگری پایگاه‌های نظامی فرانسه در خاک خود را تعطیل کردند. کودتای نظامی اخیر نیجر علیه دولت غرب‌گرای این کشور پنجمین کودتای نظامی موفق است که از زمان استقلال نیجر در سال ۱۹۶۰ در این کشور شکل می‌گیرد. نخستین کودتا در سال ۱۹۷۴ اتفاق افتاد و سپس در سال‌های ۱۹۹۶، ۱۹۹۹ و ۲۰۱۰ این کشور شاهد کودتای نهادهای نظامی بود. نیجر برای فرانسه از اهمیت بالایی برخوردار بود، زیرا این کشور دارای منابع غنی اورانیوم ارزان‌قیمت است؛ فلزی که پس از استخراج، از طریق گینه و بورکینافاسو به شکلی امن منتقل می‌شد اما حالا فرانسه هم در تامین اورانیوم مورد نیاز خود به مشکل خورده است و هم در انتقال امن آن. از سوی دیگر، ارتباط میان شمال آفریقا و آفریقای مرکزی و همچنین دریای سرخ از طریق نیجر ممکن است. در غیاب سودان، لیبی و مالی، نیجر گذرگاه امنی بود برای دسترسی به قلب آفریقا. علاوه بر راه زمینی، آسمان نیجر نیز برای اروپا باز بود و هواپیماهای اروپایی از حریم هوایی این کشور گذر می‌کردند اما حالا پس از کودتا، آسمان این کشور به روی هواپیماهای اروپایی بسته شده و این هواپیماها باید مسافت بیشتری را طی کنند.

* سفیر فرانسه در نیجر به پاریس بازگشت

خبرگزاری اسپوتنیک روسیه در خبری فوری اعلام کرد سفیر فرانسه در نیجر، شهر نیامی، پایتخت نیجر را به مقصد پاریس ترک کرد. به گزارش اسپوتنیک روسیه، سیلوین اتی، سفیر فرانسه در نیجر بامداد دیروز از طریق چاد از نیجر خارج شده و به کشور خود بازگشت. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه روز یکشنبه اعلام کرده بود سفیر این کشور «ظرف چند ساعت آینده» به فرانسه بازمی‌گردد و تمام 1500 سرباز فرانسوی نیز طی هفته‌ها و ماه‌های‌ آینده خاک نیجر را ترک خواهند کرد و تا پایان سال جاری میلادی تمام آنها از این کشور آفریقایی خارج خواهند شد. شورای نظامی حاکم در نیجر نیز از این تصمیم پاریس استقبال کرده و آن را اقدام تازه‌ای در مسیر تحقق حاکمیت نیجر دانست. پیش از این ابهاماتی درباره محل اختفای سفیر فرانسه وجود داشت.