گروه سیاسی: فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران اخیرا در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد ایران برای احداث پایگاه دائمی در قطب جنوب به دستور رهبر انقلاب در حال برنامه‌ریزی است. وی همچنین روز گذشته نیز در جمع دانشجویان اظهار کرد: برنامه ما در آینده این است که پرچم پرافتخار ایران را در قطب جنوب نیز بالا ببریم و یک کار مشترک نظامی و علمی در آن منطقه اجرا کنیم.

امیر دریادار شهرام ایرانی در ابتدای این برنامه دانشجویی با تبریک هفته دفاع‌مقدس گفت: نقش نیروی دریایی در دفاع‌مقدس، راهبرد عدم غافلگیری در مقابل دشمن (قبل از شروع جنگ) و راهبرد تثبیت موقعیت در جنگ بود. وی با اشاره به سلسله عملیات اقتدار در دفاع‌مقدس افزود: سلسله عملیات اقتدار همزمان با شروع جنگ آغاز شد و اسکورت یگان‌های نفتکش خودی از خلیج‌فارس به دریای عمان و یگان‌های تجاری با کالای ویژه به بنادر کشور انجام شد.

امیر ایرانی گفت: اقتدار ما شما دانشجویان هستید و از صنعت و علم شما می‌توانیم خودمان را تغذیه کنیم. وی با اشاره به دلایل حرکت ناوگروه ۸۶ از شرق گفت: با استفاده از نرم‌افزار تمام شرایط مسیر ناوگروه ۸۶ را بررسی می‌کردیم و دلایل شروع حرکت از سمت شرق هم همین مورد بوده است. ایرانی گفت: الحمدلله اعضای ناوگروه ۸۶ در طول مسیر حتی یک خطا هم انجام ندادند. در طول توقف در کشور برزیل هم سیاسیون و هم مردم‌شان اعلام کردند تا امروز چنین سربازان دریایی را ندیده بودیم.

فرمانده نیروی دریایی ارتش گفت: در قطب جنوب این فرصت برای ما هست که ورود کنیم. یکی از دلایل این کار این است که از سواحل مکران مستقیما به قطب جنوب وصل هستیم. حضور در قطب جنوب نیز حضور عملی خواهد بود. ایرانی در پاسخ به سوالی راجع به افتتاح پایگاه در قطب جنوب، گفت: موقعیت قطب جنوب از چند بعد مهم است؛ یک بعد آن در حوزه نظامی است و بهترین مقر برای کنترل موشک‌های بالستیک است.

پیش‌تر فرمانده نیروی دریایی با اشاره به برنامه آینده نیروی دریایی ارتش که حضور در قطب جنوب است، گفته بود: برنامه ما در آینده این است که پرچم پرافتخار ایران را در قطب جنوب نیز بالا ببریم و یک کار مشترک نظامی و علمی در آن منطقه اجرا کنیم. وی افزود: مهم این است که در قطب جنوب حضور مستقل و با اقتدار داشته باشیم. پایگاه هم از نظر ایجاد سازه و سرما و گرما و هم راه ارتباطی باید تامین شود. فرمانده نیروی دریایی ارتش در ادامه تشریح حضور در قطب جنوب گفت: بدنه کشتی‌ها هم باید برای این ماموریت آماده شود و یخ‌شکن شوند. 

وی همچنین اظهار کرد: ناوشکن دیلمان آماده الحاق است که از ناوشکن دنا نیز جدیدتر است.

* چرا ایجاد پایگاه در قطب جنوب برای ایران اهمیت دارد؟

جمهوری اسلامی ایران در طول سال‌های گذشته با پشتوانه قدرت نیروهای مسلح خود، توانسته به اقتدار قابل توجهی در منطقه و دنیا دست یابد. نیروهای نظامی کشورمان با پیشرفت‌هایی که در حوزه‌های مختلف، بویژه در حوزه‌های موشکی و پهپادی داشته‌اند، ایران را به قدرت برتر منطقه تبدیل کرده‌اند. در این بین نیروی دریایی ارتش نیز از خلیج‌فارس فراتر رفته و با حضور راهبردی خود در آب‌های آزاد بین‌المللی، منافع جمهوری اسلامی را در کیلومترها دورتر از کشور دنبال می‌کند. ماموریت ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش در سفر به دور دنیا که چند ماه قبل با موفقیت به پایان رسید، مصداق حضور راهبردی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در آب‌های بین‌المللی به شمار می‌رود. اکنون نیروی دریایی ارتش به دنبال حضور راهبردی در قطب جنوب است. قطب جنوب سردترین نقطه کره زمین با پوشش کاملا یخی، پنجمین قاره بزرگ کره زمین پس از آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی است که دانشمندان معتقدند منابع گسترده و غنی مختلفی در آن وجود دارد. نقره، مس، طلا، نیکل، پلاتین، سنگ آهن، کروم، کبالت، مولیبدن، روی، سرب منگنز، تیتانیوم و اورانیوم برخی از منابع برآوردشده دراین قاره یخی هستند. این قاره همچنین با برخورداری از منابع سرشار طبیعی و انرژی دارای اهمیت اقتصادی و راهبردی است.

به عبارتی دیگر، قطب جنوب از مهم‌ترین مناطق استراتژیک جهان است که مورد توجه بسیاری از کشورها قرار دارد. از این رو این منطقه از کره زمین همواره مورد توجه کشورهای دنیا بوده تا با احداث پایگاهی در آن بتوانند در آینده از منابع موجود در آن بهره ببرند. بیش از 40 کشور پیشرفته جهان به دلیل درک اهمیت جنوبگان، مراکز ملی تحقیقات قطبی را در کشورهای‌شان تأسیس کرده‌اند. این مراکز روی زمینه‌های علمی بسیار وسیعی نظیر اقیانوس‌شناسی، فیزیک اتمسفر، هواشناسی، تغییر اقلیم، اخترشناسی، یخ‌شناسی، زیست‌شناسی و مطالعات حقوقی، اجتماعی و سیاسی فعالیت می‌کنند. از این میان 30 کشور در قاره قطب جنوب پایگاه تحقیقاتی احداث کرده‌اند. برخی از این کشورها به یک ایستگاه تحقیقاتی مشترک بسنده کرده و برخی بیش از 10 ایستگاه را در این قاره مدیریت می‌کنند. طبق گزارش‌های رسمی شورای مدیران برنامه ملی جنوبگان (COMNAP) هم‌اکنون بیش از 100تأسیسات دائمی و فصلی در جنوبگان دایر است که غالبا به انجام فعالیت‌های تحقیقاتی مشغول هستند. با این حال تلاش بسیاری از سوی کشورهای حاضر در قطب جنوب صورت می‌گیرد تا جنوبگان را در انحصار خود نگه داشته و دست سایر کشورها را از آن دور نگه دارند اما با نگاهی آینده‌‌نگرانه و راهبردی به قطب جنوب، جمهوری اسلامی ایران از سال‌ها قبل به دنبال حضور در این منطقه از دنیا بوده است. ایجاد پایگاه دائمی در قاره یخ‌زده جنوبگان نیز می‌تواند به عمق استراتژیک ایران کمک کند. حضور ایران در قطب جنوب در کنار تمام مزیت‌هایی که دارد، از نظر علمی، این امکان را به پژوهشگران ایرانی می‌دهد تا تحقیقات مرتبط با این منطقه را که دارای شرایط منحصر به فردی است انجام دهند. 

برای نمونه، تغییرات آب و هوایی در قطب جنوب می‌تواند اثراتی بر آب و هوای سراسر جهان داشته باشد. همچنین از جنبه‌های سیاسی نیز حضور در قطب جنوب یک نشان از توانایی و نفوذ بین‌المللی است. اکنون با توجه به اظهارات فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، به نظر می‌رسد ایران از هر زمان دیگری به قطب جنوب نزدیک‌تر شده است.

* ادعای مالکیت ایران بر بخشی از قطب جنوب

بهمن‌ماه سال 91 بود که سرلشکر باقری، رئیس فعلی ستادکل نیروهای مسلح کشورمان در اظهاراتی اعلام کرد ایران به دلیل امکان دسترسی از طریق دریای مکران به قطب جنوب و حائل نبودن هیچ سرزمینی در این میان می‌تواند طبق قوانین بین‌المللی در بخشی از قطب جنوب ادعای حاکمیت کند.

هفته گذشته نیز سرلشکر پاسدار سیدیحیی صفوی، دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا با تاکید بر ضرورت تبدیل شدن ایران به قدرت دریایی در دنیا، اظهار کرد: یکی از مظاهر این قدرت حضور علمی و مطالعاتی در قطب جنوب است.

وی تصریح کرد: بدون حضور در دریاها و اقیانوس‌ها نمی‌توانیم جایگاه ایران، انقلاب اسلامی و جبهه مقاومت را در هندسه نظم جدید جهانی تعریف کنیم.

سرلشکر صفوی اضافه کرد: ما باید بتوانیم بین قلمروهای ژئواستراتژیک دریایی و زمینی پیوند برقرار کنیم. این یک استراتژی جدید است. موقعیت جغرافیایی ایران چنین ظرفیتی را به ما می‌دهد. وی در تشریح این استراتژی افزود: ایران برای مقابله با تحریم‌های ظالمانه آمریکا و متحدانش باید راهبرد اقتصاد دریامحور و قدرت دریایی خود را با حضور ناوگان تجاری و نظامی خود در اقیانوس‌ها و دریاها و استفاده از شبکه کریدورهای جنوب - شمال و شرق به غرب با همکاری فدراسیون روسیه و چین افزایش دهد.

جنوبگان ایران منطقه‌ای حدفاصل مختصات ۵۹,۵۰ تا ۶۳,۱۴ شرقی از سواحل ایران (۳,۶۴ درجه عرض جغرافیایی) یک قطاع به طول تقریبی ۳۰۰۰ کیلومتر و عرض ۴۰۵ کیلومتر و مساحت تقریبی ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار کیلومتر مربع است که با قلمرو جنوبگان استرالیا همپوشانی دارد. گفتنی است در تمام طول‌های جغرافیایی پایین‌تر از ایران تا قطب جنوب هیچ کشور و جزیره دیگری وجود ندارد و در صورتی که ایران بخواهد می‌تواند برای این مناطق اقدام کند.