برکناری مککارتی، رئیس خانه نمایندگان کنگره و سومین مقام ارشد سیاسی ایالات متحده با مشارکت همحزبیهای خودش نوک کوه یخ بحران اوکراینی شدن سیاست واشنگتن را عیان کرد
گروه بینالملل: رئیس مجلس نمایندگان آمریکا در اقدامی بیسابقه در تاریخ آمریکا با رای نمایندگان مجلس این کشور که 8 نفر آنها همحزبیهای جمهوریخواه مککارتی، رئیس مجلس بودند، برکنار شد؛ موضوعی که اوج اختلاف و تشنج در سیستم حزبی و حاکمیتی آمریکا را آن هم یک سال مانده به انتخابات ریاستجمهوری این کشور نشان میدهد. مجلس نمایندگان آمریکا که در تسلط جمهوریخواهان است، بامداد روز گذشته با بیش از ۲۱۶ رای موافق در برابر ۲۱۰ رای مخالف به برکناری مککارتی رای داد. در این رأیگیری، 8 جمهوریخواه به برکناری مککارتی رای دادند. این نخستین بار در تاریخ آمریکاست که قانونگذاران آمریکایی به برکنار کردن رئیس خود رای میدهند. مککارتی کوتاهترین دوره خدمت به عنوان رئیس مجلس نمایندگان آمریکا را از سال ۱۸۷۶ داشته است. به گزارش رسانههای آمریکایی، گروهی از جمهوریخواهان تندرو از همکاری مککارتی با دموکراتها برای جلوگیری از تعطیلی دولت «جو بایدن» رئیسجمهور آمریکا خشمگین بودند و به همین دلیل برکناری او را کلید زدند. «مت گاتز» عضو جمهوریخواه کنگره از فلوریدا تلاشها برای برکناری مککارتی را رهبری میکرد. مککارتی پیشتر گفته بود از تلاشهای گاتز برای برکناریاش جان سالم به در خواهد برد. گاتز روز دوشنبه طی سخنرانی در مجلس نمایندگان خواهان شفافسازی مککارتی درباره توافقش با کاخ سفید برای تصویب بودجه موقت ۴۵ روزه شد. بودجه موقت دولت فدرال آمریکا روز شنبه در آخرین لحظات به رغم مخالفت ۹۰ نماینده جمهوریخواه تصویب شد. بسیاری از صرفهجوییهای مالی جمهوریخواهان در این بودجه در نظر گرفته نشده ولی برخلاف خواسته کاخ سفید بودجهای هم برای کمک به اوکراین اختصاص داده نشده است. «پاتریک مکهنری» رئیس موقت مجلس نمایندگان آمریکا شده و تا انتخابات بعدی در سال ۲۰۲۴ در این سمت باقی خواهد ماند. مککارتی کمی پس از برکناری از سمت خود گفت: «من برای جلوگیری از تعطیلی دولت به خاطر مردم آمریکا ریسک کردم. از خودم راضی هستم».
او توضیح داد که با طرف مقابل کار کرده است تا کشور را رو به جلو نگه دارد. وی گفت: من نخواستم منافع خود را بر مصالح ملت مقدم قرار دهم، از تلاشهایی که قبل از عزل از سِمَتم داشتم، پشیمان نیستم. مککارتی افزود که یک شکاف واقعی و یک مشکل بزرگ در مجلس نمایندگان وجود دارد. وی تصریح کرد که دیگر برای ریاست مجلس نامزد نخواهد شد. مک کارتی در پاسخ به این سوال که آیا در کنگره باقی میماند یا خیر، پاسخ داد: این موضوع را بررسی خواهم کرد. وی افزود: «یک مشکل نهادی واقعی وجود دارد، اگر فقط 4 نفر بتوانند شما را از سمت خود اخراج کنند، به رئیس مجلس بعدی توصیه میکنم قوانین را تغییر دهد». رئیس برکنار شده مجلس نمایندگان ادامه داد: نمیدانم چه کسی برای این سمت کاندیدا میشود، منافع کشور باید مقدم بر همه چیز باشد، مشکل جایگاه نیست. مککارتی درباره مخالفان خود گفت: «مطمئن نیستم این افراد بخواهند سازنده باشند. همه شما مت گاتز را میشناسید و میدانید این موضوع شخصی بود. ما چگونه میتوانستیم با 8 نماینده جمهوریخواه که در کنار حزب مقابل بودند، حکومت کنیم؟ یک تفرقه واقعی و یک مشکل بزرگ در مجلس نمایندگان وجود دارد». وی با اشاره به اینکه میدانست 8 نماینده جمهوریخواه که به وی رای منفی دادهاند برای رایگیری برکناریاش اقدام خواهند کرد، گفت: من میدانستم برای رای دادن علیه من گام برخواهند داشت و نانسی پلوسی به او (مت گاتز) در جریان کمپینش برای برکناری من گفته بود اگر پیشنهادی برای برکناری ارائه شود، او از گاتز حمایت خواهد کرد. مایک لالر، نماینده جمهوریخواه، هنگام خروج از جلسه حزب جمهوریخواه گفت: ما 8 احمق خودخواه داریم که تشکیلات و حزب را تضعیف میکنند و فکر میکنم این اشتباه است. کوین (مککارتی) مطمئنا شایسته این رفتار نبود.
مککارتی اخیرا هنگامی که با دموکراتها برای تصویب یک توافق بودجه موقت برای جلوگیری از تعطیلی دولت همکاری کرد، خشم جناح راست تندرو حزبش را برانگیخت. مککارتی ژانویه سال جاری پس از ۱۵ دور رایگیری در مجلس نمایندگان و پس از مذاکرات سخت به عنوان رئیس مجلس نمایندگان آمریکا انتخاب شد؛ پس از آنکه گروه نمایندگان حامی دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا که مانع انتخاب وی میشدند، تسلیم شدند و کوتاه آمدند. ریاست مجلس نمایندگان سومین جایگاه مهم در نظام سیاسی آمریکا پس از سمتهای رئیسجمهور و معاون رئیسجمهور است.
«پاتریک مکهنری»، سرپرست موقت مجلس نمایندگان آمریکا به «نانسی پلوسی» رئیس سابق مجلس نمایندگان دستور داد دفتر خود در ساختمان کنگره را تا چهارشنبه تخلیه کند. نانسی پلوسی هم این موضوع را تایید کرد و گفت، رئیس موقت مجلس نمایندگان آمریکا او را از محل کارش در کنگره بیرون کرده است.
به گزارش پولیتیکو، ایمیلی به دفتر نانسی پلوسی، رئیس اسبق مجلس نمایندگان آمریکا ارسال شد که توسط یکی از دستیاران ارشد کمیته اداری مجلس نمایندگان نوشته شده بود: «لطفاً فردا این مکان را خالی کنید، این دفتر بازگشایی خواهد شد. طبق این ایمیل، دفتر مذکور طبق دستور سرپرست جدید مجلس نمایندگان آمریکا تخصیص مجدد خواهد یافت».
پلوسی در بیانیهای از این اخراج انتقاد کرد و آن را «انحراف شدید از سنت» خواند. وی افزود که او در طول تصدی خود به دنیس هاسترت، رئیس سابق مجلس نمایندگان، «تعداد بسیار وسیعتری از دفاتر را برای هر زمانی که او میخواست» داد. به نقل از شبکه خبری انبیسی، نانسی پلوسی اعلام کرد به او گفته شد سریعا دفترش را در ساختمان کنگره تخلیه کند و از آنجا برود؛ این دستور درست چند ساعت پس از آن صادر شد که «پاتریک مکهنری» رئیس موقت مجلس نمایندگان آمریکا جای کوین مککارتی را گرفت که برکنار شد.
پلوسی در ادامه بیانیه خود آورده است: با تمام تصمیمات مهمی که رئیس جدید مجلس نمایندگان باید به آنها رسیدگی کند، که همه ما مشتاقانه منتظر آن هستیم، یکی از نخستین اقداماتی که توسط رئیس جدید انجام شد این بود که به من دستور داد بلافاصله دفتر خود را در کنگره تخلیه کنم. اکثریت قانونگذاران مجلس نمایندگان دفاتر خود را در ساختمانهای اطراف کنگره دارند اما پلوسی چون سابق بر این رئیس مجلس بوده، در کنگره دفتر داشت. یکی از منابع مطلع نیز گفت این تصمیم توسط دفتر پلوسی گرفته شده نه کمیته امور اجرایی مجلس نمایندگان آمریکا.
«مکهنری» پس از آنکه 8 جمهوریخواه به دموکراتها در رای دادن به برکناری مککارتی به عنوان رئیس مجلس پیوستند، به عنوان رئیس موقت مجلس انتخاب شد، تلاشی که توسط مت گاتز، آغاز شده بود. پلوسی در رایگیری روز سهشنبه درباره برکناری مککارتی حضور نداشت و در بیانیه خود اعلام کرد: متاسفانه من برای مراسم خاکسپاری دایان فاینشتاین در کالیفرنیا بودم و نتوانستم در رایگیری حضور داشته باشم.
پلوسی نخستین زن رئیس مجلس نمایندگان بود و 8 سال از ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ و سپس از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ در این سمت بود. برکناری «کوین مککارتی» عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا از ریاست این نهاد قانونگذار با طرح یک جمهوریخواه دیگر، با واکنش تند «دونالد ترامپ» رئیسجمهور سابق این کشور همراه شد. ترامپ طی بیانیهای در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» نوشت: «چرا جمهوریخواهان همواره در حال جنگ با خودشان هستند، چرا با دموکراتهای چپ افراطی که کشور ما را ویران میکنند، مبارزه نمیکنند؟».
اعضای مجلس نمایندگان آمریکا بامداد چهارشنبه با ۲۱۶ رأی موافق و ۲۱۰ رأی مخالف، مککارتی را از سمت ریاست این مجلس کنار گذاشتند تا لقب کوتاهترین زمان حضور در این سمت (۲۶۹ روز) از سال ۱۸۷۶ به او تعلق بگیرد. بعد از این رأیگیری، گاتز با حضور در جمع خبرنگاران گفت: «مککارتی توافقاتی را که با ما در ژانویه حاصل شده بود، نقض کرد. مککارتی مجلس نمایندگان را فلج کرد و لوایح تخصیصی را در نظر نگرفت. بهترین راه برای پیشبرد دستور کار محافظهکاران، پیشبرد انتخاب رئیس جدید مجلس است».
«جری کانولی» نماینده دموکرات کنگره آمریکا نیز در واکنش به این اقدام اظهار داشت: «انتظار دارم اعضای 2 حزب روز چهارشنبه بهطور جداگانه برای انتخاب نامزدی برای ریاست مجلس نمایندگان دیدار کنند. حکیم جفریز، نامزد ما برای ریاست مجلس نمایندگان است ولی جمهوریخواهان هنوز موضع خود را روشن نکردهاند». به نوشته رسانههای آمریکایی، کانولی تصریح کرد: «جمهوریخواهان در شرایط سختی قرار دارند و در تلاش هستند فردی را بیابند که بتواند اکثریت را به دست آورد».
«نانسی میس» نماینده جمهوریخواه نیز گفت: «مککارتی با هیچ حزبی صادق نبود و اگر در سمت خود باقی میماند، باعث هرج و مرج میشد. ما یک رئیس مجلس نمایندگان صادق میخواهیم که به وعدههایی که میدهد عمل کند». در ادامه، «پرامیلا جایاپول» نماینده دموکرات کنگره آمریکا هم اظهار داشت: «ما به یک کنگره کارآمد نیاز داریم و مسؤول حزب حاکمی نیستیم که نمیتواند حکومت کند. حزب جمهوریخواه نشان داده است قادر به حکومت برای مدت طولانی نیست».
«مایک پنس» معاون دونالد ترامپ در دوران ریاستجمهوری وی نیز با مورد انتقاد قرار دادن اقدام جمهوریخواهان راستگرای افراطی مجلس نمایندگان جهت اقدام برای برکناری «کوین مک کارتی» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا از سمت ریاست این مجلس، عنوان کرد: هرج و مرج هرگز به نفع آمریکا نیست. پنس که یکی از نامزدهای حزب جمهوریخواه برای انتخابات ریاستجمهوری 2024 آمریکا هم هست، روز سهشنبه، زمانی متوجه برکناری مک کارتی شد که در دانشگاه جورج تاون واشنگتن در یک رویداد امنیت ملی و سیاست خارجی از سوی آسوشیتدپرس جهت سخنرانی شرکت کرده بود. زمانی که پنس از رای تاریخی جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان آمریکا علیه مک کارتی با خبر شد، عنوان کرد این اقدام در راستای به حاشیه راندن حواسها از مسائل دیگری است که برای مردم آمریکا بسیار مهم است. نامزد سیاسی جمهوریخواه در رابطه با این ماجرا عنوان کرد: باید بگویم هرج و مرج هرگز به نفع آمریکا و خانوادههای آمریکایی که در حال مبارزه هستند، نیست و من عمیقا از این موضوع که تعداد انگشتشماری از جمهوریخواهان با همه نمایندگان دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا جهت حذف رئیس مجلس همدستی کردند، ناامید شدم. به گفته مایک پنس، هیچ مسیر مشخصی برای پس از برکناری مک کارتی به عنوان رئیس مجلس نمایندگان آمریکا که برای نخستین بار در تاریخ این کشور اتفاق افتاد، وجود ندارد و به اعتقاد وی، مک کارتی در نهایت، مجددا برای این پست انتخاب میشود.
پنس همچنین عنوان کرد اتفاق اخیر نشان داد واشنگتن به رهبر جدیدی نیاز دارد. به گفته وی هیچ یک از نمایشهای سیاسی که در واشنگتندیسی اتفاق میافتد، کمک چندانی به رفع مسائل و مشکلاتی که مردم آمریکا اکنون با آن مواجه هستند، نخواهد کرد. پنس در پایان خود را متعهد کرد در صورت انتخاب شدن به عنوان رئیسجمهور آینده آمریکا روی نیازها و چالشها و فرصتهای پیش روی این کشور و همچنین آینده مردم آمریکا تمرکز کند.
از سوی دیگر ترامپ روز گذشته وارد دادگاه نیویورک شد. پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیسجمهوری سابق آمریکا در شبکه اجتماعی خود موسوم به تروث سوشیال، به یکی از کارکنان عالیرتبه دادگاه توهین کرد، قاضی پرونده حکم ممنوعیت اظهارنظر رسانهای و پخش اخبار مربوط به جلسات دادگاه را برای وی و دیگر متهمان پرونده صادر کرد. قاضی آرتور انگورون خطاب به وکلای ترامپ و لتیتا جیمز، دادستان کل نیویورک گفت: چنین اظهارنظراتی درباره کارمندان او غیرقابل قبول و نادرست است و تحت هیچ شرایطی تحمل نخواهد شد. قاضی پس از آن این حکم را داد که ترامپ در پستی با نام بردن از یک کارمند عالیرتبه دادگاه، نام او را کنار نام چاک شومر رئیس اکثریت دموکراتهای سنا قرار داد و او را «دوست دختر» شومر نامید. ترامپ افزود: چقدر شرمآور است! نامزد پیشتاز جمهوریخواهان در انتخابات ریاستجمهوری 2024، باید با جو بایدن دموکرات رقابت کند، این پرونده باید به سرعت بسته شود.
این در حالی است که این پست ترامپ اندکی بعد از حساب کاربری او حذف شد. در نخستین جلسه محاکمه ترامپ، دادستان کل، رئیسجمهور سابق را به اکتساب بیش از 100 میلیون دلار از طریق بزرگنمایی درباره ارزش املاک و داراییهایش متهم کرد. در این جلسه دادستان کل نیویورک، لتیتا جیمز، خواستار غرامت 250 میلیون دلاری، ممنوعیت دائم ترامپ و فرزندانش جونیور و اریک از انجام معاملات تجاری در نیویورک و درنظر گرفتن محدودیت 5 ساله برای فعالیتهای املاک تجاری ترامپ و سازمان او شد. ترامپ همزمان با ورود به دادگاه نیویورک مدعی شد این دعوا ادامه بزرگترین پروندهسازی و پاپوش در تمام دورانها است. رئیسجمهور سابق آمریکا با انتقاد از افرادی که او را تحتتعقیب قرار میدهند، این پرونده را شیادی و حقهبازی خواند. ترامپ مدعی است هدف از رسیدگی به این پرونده نابود کردن شخصیت وی است. ترامپ همچنین قاضی پرونده آرتور انگورون را دموکراتی نامید که قصد دارد از این پرونده برای دخالت در انتخابات 2024 استفاده کند و گفت: انتخاباتی که من در آن نامزد پیشتاز جمهوریخواهان هستم.
***
اوکراین از کنگره قربانی گرفت
پس از آنکه در قانون بودجه موقت اخیر دولت آمریکا موضوع کمک به اوکراین گنجانده نشد، اقدام تاریخی برکناری رئیس مجلس نمایندگان به عدم قطعیت درباره آینده کمکهای واشنگتن به کییف افزود. جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا وعده داده بود رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به ادامه کمک به اوکراین متعهد است اما اکنون با برکناری کوین مککارتی از ریاست این مجلس، چشمانداز ادامه کمکهای آمریکا به کییف تاریک شده است. گاردین دیروز نوشت: برکناری تاریخی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تردیدها درباره آینده کمک این کشور به اوکراین دامن زده است. این اتفاق بعد از خارج شدن بودجه حمایت از اوکراین در لایحه موقت بودجه رخ داد و جو بایدن اکنون مجبور است با رئیس جدید مجلس نمایندگان آمریکا به توافق برسد. رئیسجمهوری آمریکا بتازگی گفته بود «تحت هیچ شرایطی» وقفهای در حمایت آمریکا از اوکراین ایجاد نمیشود و کاملا انتظار دارد مک کارتی به تعهدات خود برای تصویب ادامه چنین حمایتی عمل کند. گاردین نوشت: در حالی که نیاز به تقویت حمایت از کییف اکنون اهمیت بیشتری یافته است «راب بائر» رئیس کمیته نظامی ناتو و از مقامات ارشد این ائتلاف نظامی روز سهشنبه گفت «ته دیگ را میتوان دید!» علاوه بر اینکه ایالات متحده با مشکلات مالی مواجه شده و چشمانداز ادامه کمکها به اوکراین مبهم به نظر میرسد، یک مقام اروپایی بدون افشای نام خود به نشریه پولیتیکو گفت کشورهای اتحادیه اروپایی دیگر نمیتوانند از انبارهای خود به اوکراین سلاح بفرستند. همچنین منبع مطلع دیگری به روزنامه تلگراف گفت: دولت انگلیس برای ادامه کمکهای نظامی به اوکراین در جنگ با روسیه، با کمبود تسلیحاتی مواجه شده است. روز سهشنبه کاخ سفید اطمینان داد صرف نظر از سرنوشت ریاست کوین مک کارتی کمکهای بیشتر به اوکراین اختصاص خواهد یافت اما اکنون با توجه به برکنار شدن او توجهات به دیدگاههای جانشین احتمالی او معطوف شده است.
بایدن روز سهشنبه در بحبوحه نگرانیها بر سر کمرنگ شدن حمایت از تلاشهای جنگی کییف علیه روسیه، با رهبران کشورهای متحد آمریکا، اتحادیه اروپایی و ائتلاف نظامی ناتو درباره ادامه حمایت هماهنگ از اوکراین تماس گرفت.
مک کارتی این هفته همچنین اتهامات درباره «توافق پنهان» با بایدن را برای ارائه مجوز به رایگیری درباره کمک به اوکراین تکذیب کرد. بایدن ماه ژوئیه (تیر) از کنگره خواست ۲۴ میلیارد دلار دیگر مربوط به اوکراین را که حامیان کمک به این کشور – جمهوریخواهان و دموکراتها - امیدوار بودند به عنوان بخشی از لایحه بودجه تبدیل به قانون شود، تصویب کند.
موضوع اصلی اختلاف به بودجه موقت دولت فدرال آمریکا بازمیگردد که شنبه گذشته (۳۰ سپتامبر) در لحظات پایانی مهلت قانونی در مجلس نمایندگان به تصویب رسید. جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان پیشتر اعلام کرده بودند به لایحهای که بودجه دولت را به مدت ۴۵ روز تأمین میکند، رای مخالف خواهند داد. مککارتی برخلاف خواسته همحزبیهای خود این لایحه را به رأی گذاشت که در نهایت با حمایت دموکراتها و اکثریت رأی آنها به تصویب رسید. این موضوع باعث تشدید اختلاف در صفوف جمهوریخواهان شد. مت گاتز، مککارتی را به نقض قراردادهای درونحزبی متهم کرد. کنگره آمریکا برای جلوگیری از تعطیلی دولت، با تصویب یک بسته کوتاهمدت برای اوکراین موافقت کرد اما در این بودجه مبلغ کمک به اوکراین کاهش داده شده است. برخی نمایندگان حزب جمهوریخواه اما میگویند منابع مالی که برای اوکراین تخصیص داده میشود میتواند صرف امنیت در مرزهای کشور شود. آنها نسبت به «سرعت ضدحملات اوکراین» و «هدر رفتن این منابع مالی در اوکراین» ابراز نگرانی میکنند.