کد خبر: 268687تاریخ: 1402/7/17 00:00
الزامی به نام شکل‌گیری امت واحد اسلامی
دکتر محمـدمهـدی ایمانی‌پور*: حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای رهبر حکیم انقلاب اسلامـــی در زادروز باسعادت حضرت محمد مصطفی صلی‌الله علیه‌وآله و حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام با تأکید بر اینکه اتحاد کشورهای اسلامی در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا مانع دزدی، زورگویی و دخالت‌های آمریکا خواهد شد، فرمودند: «اگر همه متحد باشیم و ایران، عراق، سوریه، لبنان، عربستان، مصر، اردن و کشورهای حاشیه خلیج فارس خط مشی واحدی را در مسائل اساسی و کلی اتخاذ کنند، قدرت‌های زورگو نمی‌توانند و جرأت نمی‌کنند در امور داخلی و سیاست خارجی آنها دخالت کنند». فرمایشات رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی را می‌توان از ۲ جنبه گفتمانی - اعتقادی و راهبردی - امنیتی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. در جنبه گفتمانی، ما با گزاره‌ای قرآنی تحت عنوان امت واحد مواجهیم. «امت واحده» اصطلاحی قرآنی است که چندین بار در آخرین کتاب آسمانی ذکر شده و اشاره به ماهیت و اصالت یک جامعه دارد: اینکه انسان‌ها در قالب جامعه‌ای واحد بوده‌اند که پس از مدتی، دچار اختلاف شده و همین مساله، منجر به ظهور پیامبران الهی جهت رفع اختلافات و دعوت آنها حول حق‌طلبی جمعی بوده است. زمانی که قید اسلامی، به امت واحد افزوده می‌شود، موضوع به مراتب از عمق و اصالت بیشتری بهره‌مند می‌شود. اگر اتحاد ذاتی و برادری مسلمانان، دفاع همه‌جانبه آنها از مبانی دینی، برادری و ادراک جمعی آنها در برابر مخاطرات به عینیت برسد، دیگر روزنه‌ای برای تنفس مسموم دشمنان در جهان اسلام باقی نخواهد ماند. یکی از مهم‌ترین رسالت‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی ایران، احیای همین امت واحد اسلامی با استناد به قوانین فطری و الهی مانند نفی سبیل و شورا بوده است. در آیه 141 سوره مبارکه نساء (لن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا) تصریح شده است خداوند متعال راهی برای تسلط کفار بر مسلمانان قرار نداده است.
از این رو تسلط تاسفبار کفار بر امور برخی کشورهای مسلمان، معلول تعدی از این اصل قرآنی و تن دادن به مناسباتی بوده که قطعا جنبه ذاتی و فطری ندارد. حضرت امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب امت واحد اسلامی را نه صرفا یک مفهوم دینی، بلکه یک ساختار عینی در مسیر استیفای حقوق حقه مسلمانان در قالب همکاری و هم‌افزایی مستمر قلمداد کرده و بازگشت به این نسخه قرآنی را رمز پیروزی و صلابت مسلمانان در برابر دشمنان اسلام می‌دانند.
فرمایشات رهبر حکیم انقلاب اسلامی، از جنبه راهبردی - امنیتی نیز قابل تحلیل است.
وجه مشترک کشورهای ایران، مصر، اردن و عربستان سعودی، یکی خصایص ژئوپلیتیک و دیگری، قدرت بازی‌سازی آنها در منطقه است. همه این کشورها، دارای نوعی قدرت ذاتی (به واسطه تمرکز منابع انرژی، قدرت جغرافیایی و جایگاه منطقه‌ای) هستند. این مختصات و ویژگی‌ها، همواره این کشورها را به محلی برای طمع‌ورزی و معامله‌گری بازیگران مداخله‌گر خارجی تبدیل کرده است. ایران، در دوران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، تبدیل به متغیری وابسته به بازی واشنگتن و تل‌آویو در منطقه غرب آسیا شد و کشورهای مصر، اردن و عربستان سعودی نیز پس از شکست اعراب در جنگ ۶ روزه (1967 میلادی) از رژیم اشغالگر صهیونیستی، تبدیل به کانون‌های منطقه‌ای لابی‌گری‌های پنهان و آشکار صهیونیست‌ها و آمریکا شدند. ترویج گفتمان سازش، خلق بحران‌های مزمن امنیتی در منطقه و تبدیل اسلام سیاسی به یک الگوی انتزاعی و غیرعملیاتی در عرصه حکمرانی از جمله اهداف غرب و تل‌آویو در رایزنی و لابی‌گری با این کشورهای تاثیرگذار بود. پیروزی انقلاب اسلامی ایران، گفتمان مقاومت را تبدیل به یک الگوی عملیاتی، پویا و مستحکم در منطقه کرد و در مقابل، شاهد تضعیف گفتمان سازش در منطقه بودیم. از آن پس، دشمنان تلاش زیادی کردند تا با استفاده از ظرفیت‌های منطقه‌ای کشورهایی مانند مصر، عربستان و اردن مانع تبلور و شکل‌گیری این گفتمان پویا شوند. این در حالی است که خمیرمایه و جان کلام امامین انقلاب اسلامی، بازگشت به همین اصالت ذاتی و فطری و ارتقای قدرت تصمیم‌گیری جمعی کشورهای منطقه در برابر انواع توطئه‌ها و تهدیدات موجود و آتی است. اتفاقا انقلاب اسلامی ایران، ارتقای قدرت جمعی جهان اسلام و کشورهای منطقه را نه تنها در تعارض با موجودیت خود قلمداد نمی‌کند، بلکه آن را به مثابه یکی از مهم‌ترین اهداف خود در عرصه حکمرانی می‌داند. در اینجا کافی است کشورهای مصر، اردن و عربستان سعودی نیم‌نگاهی به تجربیات تاریخی خود از جمله توطئه‌ها و بحران‌سازی‌های متعدد دشمنان در منطقه انداخته و بر اساس ماهیت اعتقادی جوامع خود و سنت‌های الهی، زاویه دید خود را با این واقعیات و تجربیات تطبیق دهند. در این صورت، قطعا آینده درخشانی در انتظار جهان اسلام و تک‌تک کشورهای مسلمان خواهد بود.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی *