گفتوگوی «وطن امروز» با زهرا زمانی، نویسنده کتاب بالاتر از ارتفاع؛ زندگینامه شهید مجید داوودیراسخ
شیما ناصری: در طول تاریخ ایران، صفحات رشادتها و دلاوریهای رزمندگان و شهدای دفاعمقدس آنقدر فراوان است که هر چه بیشتر در بطن حوزه فعالیت شهدا و ادبیات پایداری رخنه میکنیم، با دریای انبوهی از اطلاعات روبهرو میشویم، به شکلی که گویی مطلب و اطلاعاتی تازه دریافت کردهایم. در دل این دریا با یکی از شهدای ۸ سال دفاع مقدس برخورد میکنیم؛ از فرماندهی که با اینکه چندین مرتبه مجروح میشود، باز به جبهه و صحنه نبرد میرود. کتاب «بالاتر از ارتفاع» سیوسومین اثر مجموعه بیستوهفتیها روایتهایی از زندگی فرمانده جانباز و آزاده شهید مجید داوودیراسخ از فرماندهان لشکر 10 سیدالشهدا(ع) به قلم زهرا زمانی است که همزمان با هفته دفاعمقدس در مهر 1402 توسط انتشارات 27 بعثت چاپ و روانه بازار نشر شده است. مجید داوودیراسخ اردیبهشت 1343 در یکی از روستاهای قرچک ورامین به دنیا آمد. 9 ساله بود که به دلیل تغییر شغل پدر به همراه خانواده از ورامین به شهرری نقل مکان کرد و در آنجا ساکن شد. با اوجگیری مبارزات مردم علیه رژیم منحوس پهلوی، شور انقلاب وجود او را هم فراگرفت. در بیشتر راهپیماییها و تجمعات ضد رژیم شاه شرکت میکرد که در یکی از همین فعالیتها توسط ساواک دستگیر و به زندان باغشاه منتقل شد. مجید همزمان با تشکیل بسیج به جمع بسیجیان پیوست و با شروع جنگ تحمیلی و حمله نیروهای متجاوز بعثی به خاک میهن، بهخیل سبزپوشان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ملحق شد. وی در عملیاتهای بزرگی چون فتحالمبین و بیتالمقدس شرکت کرد. در عملیات بزرگ خیبر در حالی که فرماندهی یکی از گروهانهای گردان قمربنی هاشم علیهالسلام از تیپ سیدالشهدا(ع) را به عهده داشت، پس از ساعتها جانفشانی و از خودگذشتگی، در حالی که بشدت مجروح شده بود، به اسارت نیروهای بعثی درآمد. او با وجود جراحت بسیار، 18 ماه در زندانهای موصل عراق طعم تلخ اسارت را چشید. سرانجام سال ۱۳۶۴ به دلیل معلولیت و مجروحیتی که داشت با همکاری صلیب سرخ و تلاش دولت جمهوری اسلامی ایران آزاد شد و به میهن بازگشت اما به دلیل مجروحیت و تحمل شکنجههای پیدرپی رژیم بعث از ناحیه پا بشدت آسیب دیده بود، بهگونهای که یکی از پاهایش به علت خرد شدن استخوان ۵ سانت کوتاه شده بود. به همین دلیل پس از آزادی تحت مراقبتهای ویژه قرار گرفت و تا سال ۱۳۶۵ از شرکت در مناطق جنگی محروم ماند. با بهبود نسبی پاهایش، دوباره راهی جبهههای جنگ شد و در کنار یاران دیرین خود پابهپای دیگر همرزمان جنگید و مبارزه کرد. ورود مجید به لشکر 10 سیدالشهدا علیهالسلام و گردان قمربنی هاشم علیهالسلام همه همسنگران دیروزش را به وجد آورده بود و در عملیات کربلای ۵ به عنوان فرمانده گردان قمر بنیهاشم علیهالسلام نقشآفرینی کرد. پس از عملیات کربلای۸ با راهاندازی گردان حضرت زهرا سلاماللهعلیها، مجید داودیراسخ، فرمانده این گردان شد و با شرکت در عملیات نصر ۴ در تیر ۶۶ در منطقه ماووت به شهادت رسید و پیکر پاکش در قطعه ۲۹ بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
به بهانه چاپ این کتاب با نویسنده آن گفتوگو کردیم.
زهرا زمانی، کارشناس ارشد رشته ادبیات درباره شروع نوشتن این کتاب بیان کرد: تاریخ دقیقی را برای آغاز نوشتن نمیتوانم اعلام کنم اما همیشه نوشتن دغدغهام بوده و هست و به طور جدی نخستین اثرم را که درباره یکی از فرماندهان دفاعمقدس است، نوشتم. این کتاب روایت مستندی از زندگی فرمانده جانباز و آزاده شهید مجید داوودیراسخ است که در روزهای آغازین هفته دفاعمقدس توسط انتشارات 27 بعثت چاپ و منتشر شد.
زمانی انگیزه و هدف خودش را درباره نوشتن در حوزه دفاعمقدس اینگونه بیان کرد: علاوه بر اینکه علاقه به نوشتن داشتم، نزدیک به یک دهه است که در حوزه دفاعمقدس کار تحقیق انجام میدهم. چند سالی بود در فکر نوشتن کتابی بودم اما به دلیل مشغله فراوان در حوزه تحقیق این اتفاق تا امسال محقق نشده بود. وی درباره اهمیت پرداختن به زندگی و خاطرات شهدا و رزمندگان در دفاعمقدس گفت: اهمیت این موضوع به نظرم واضح و مشخص است. قسمتی از تاریخ معاصر ما با روزهای جنگ و انقلاب تلاقی پیدا کرده و افرادی در آن برهه از تاریخ زندگی کردند که بررسی ابعاد شخصیتی، فرهنگی و اجتماعی و حتی سیاسی زندگیشان از واجبات است.
زمانی درباره اینکه آثار حوزه دفاعمقدس تا چه میزان بر نسل جوان تاثیرگذار است، بیان کرد: با توجه به سی و چندسالی که از اتمام جنگ میگذرد، باید گفت متاسفانه کتابهای دفاعمقدس بین جوانان خیلی تأثیرگذار نبوده است. البته این به دستگاههای فرهنگی نیز بازمیگردد. کتابها یا به دلیل ضعیف بودن اثر برای نسل جوان گیرایی نداشته یا اینکه خوب بوده اما بدرستی تبلیغ نشده، البته در چند سال اخیر بهتر عمل شده است. نویسنده کتاب بالاتر از ارتفاع درباره موضوع و محتوای اثرش گفت: این کتاب درباره فرمانده جوان 23 سالهای است که با اینکه میتوانست با دلایل شرعی و منطقی به جبهه نرود اما باز هم این راه را انتخاب میکند و راهی جبهه نبرد میشود. وی درباره پرداختن به این سوژه بیان کرد: سالهای زیادی است در حوزه ادبیات پایداری تحقیق میکنم. با افراد خیلی زیادی در این حوزه مصاحبه کردهام و میکنم. در کتاب بالاتر از ارتفاع، ما با یک چالش تازه از طرف قهرمان کتاب روبهرو هستیم. چیزی که کمتر در سرنوشت فرماندهان دیده میشود و آن بخش اسارت شهید مجید داوودیراسخ است. دلیلی که به روایت زندگی ایشان پرداختم، همین موضوع است. این اثر یکسری از دادههایش بر اساس مصاحبه با افراد است و یکسری بر اساس مهمترین منابع مکتوب دفاعمقدس. دادههای استفاده شده مربوط به ۲ دهه پیش است. خاطراتی که در این اثر نیز از آن استفاده شده، بر اساس عکسهای موجود و با یادآوری افراد حاضر در آن برهه زمانی بوده است. زهرا زمانی درباره مهمترین نکتهای که اثرش با مخاطب در میان میگذارد، گفت: مهمترین نکته این اثر درباره تصمیمگیری درست است؛ اینکه کجا باید انتخاب کرد و کجا نباید و چه موردی به تصمیمگیری درست کمک میکند.
زمانی درباره علاقهاش به نوشتن در حوزه ادبیات پایداری بیان کرد: در حال حاضر نوشتن از عملیاتهای جنگ داعش در سوریه و عراق دغدغهام است.
نویسنده کتاب بالاتر از ارتفاع درباره تعریف خودش از جنگ تحمیلی و ۸ سال دفاعمقدس هم گفت: صدام، دیکتاتوری بود که خوب میدانست چطور باید بجنگد، حمله و برنامهریزی کند؛ همه چیز را با برنامه پیش میبرد اما یکسری جوان در آن دوره تمام معادلاتش را به هم زدند؛ موضوعی که دنیا هم فکرش را نمیکرد. زمانی در ادامه گفت: ما مردمی هستیم که تاریخ را دوست داریم. این دوره خاص از تاریخ ما هنوز کشف نشده است. مردم اهل مطالعه دنبال کشف هستند. کشف یک آدم که به بالاترین درجه انسانیت رسیده، لذتبخش است.
زمانی در آخر ویژگی بارز اثرش را اینگونه بیان کرد: این کتاب یک اثر مستند است و مورد دیگر مینیمالنویسی و پرهیز از طولانی و پیچیده بودن است.