* آقای دکتر شجاعی‌فرد! شما نماینده شیخ زکزاکی در ایران و یکی از نزدیک‌ترین افراد به ایشان هستید. در ابتدای مصاحبه یک بیوگرافی مختصر از شیخ بفرمایید.

شیخ ابراهیم زکزاکی سال ۱۳۳۲شمسی در خانواده‌ای مذهبی به دنیا آمد که فعالیت سیاسی و ضداستعماری در آن پیشینه دیرینه دارد به گونه‌ای که جد ایشان، از فقهای عصر و زمانه خود و از مبارزان با استعمار در آفریقا بود؛ جد زکزاکی از موریتانی به نیجریه آمده بود. هر چند او سید و از نوادگان اهل‌بیت(ع) بود اما چون در نیجریه هر عالمی را شیخ می‌گفتند، او را هم شیخ می‌گویند. او اخیرا از همه خواهش کرده تا وی را سید زکزاکی صدا بزنند.

زکزاکی سال ۱۹۷۵ پس از اتمام امتحانات مقطع متوسطه مشغول تحصیل برای سطح پیشرفته (GCE) در موضوعاتی همچون دولت، اقتصاد، هوسا و مطالعات اسلامی شد. نتایج موفقی که وی در این آزمون‌ها کسب کرد، سبب ورود مستقیم به دانشگاه احمد بلو(ABU) در شهر زاریا برای مقطع کارشناسی رشته اقتصاد شد و وی از سال ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۹ تحصیلات خود را در این دانشگاه ادامه داد.

زکزاکی عضو فعال جامعه دانشجویی مسلمانان (MSS) در دانشگاه در سطح ملی بود. سال ۱۹۷۸، دبیر کل جامعه دانشجویی مسلمانان همان دانشگاه (ABU) شد و به عنوان مغز متفکر در پشت تظاهرات گسترده مردمی در حمایت از گنجاندن شریعت در قانون اساسی نیجریه شناخته شد و سال ۱۹۷۹ به عنوان نایب‌رئیس (امور بین‌الملل) جامعه دانشجویی مسلمانان انتخاب شد و به طور قابل توجهی به یادگیری از علمای مختلف در سیستم سنتی یادگیری «کانو» و «زاریا» ادامه داد.

وقتی یکی از استادان دانشگاه احمد بلو برای تدریس به دانشگاه کمبریج منتقل شد، ابراهیم زکزاکی جوان را به آنها معرفی کرد. آنها از زکزاکی دعوت ‌کردند به کمبریج برود و برای دانشجویان و اساتید درباره آفریقا و راه نجات آن از دست استعمار و استثمار سخنرانی کند. با نخستین سخنرانی، همه دانشگاهیان شیفته او شدند و این برنامه بارها و بارها تکرار شد. وی در همین سفرها با آقای مسعود شجره، رئیس حقوق بشر اسلامی انگلستان که آن موقع دانشجوی کمبریج بود، آشنا شد. ارتباط زکزاکی با آقای شجره باعث شد اطلاعاتش از ایران زیاد شود و با شروع انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) جریان انقلاب را دنبال و در نخستین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی به ایران سفر کند.

حاصل ازدواج زکزاکی با زینت ابراهیم، ۷ پسر و 2 دختر است. البته او 5 دختر فرزندخوانده نیز دارد که اکثرا فرزند شهدای نیجریه هستند. زکزاکی با همه و حتی دشمنان خود بسیار خوش‌برخورد، صبور و بردبار و برای بسیاری از افراد منبع الهام است. بر اساس نقل همسر و فرزندانش به اینجانب، او شوهر و پدر بسیار مهربان و وظیفه‌شناسی است.

* من جایی خواندم که آقای زکزاکی ابتدا اهل سنت بودند  و سپس به تشیع گرویدند. این حرف درست است؟ اگر جواب مثبت است چگونه ایشان با تشیع آشنا و به آن علاقه‌مند شدند؟

بله! همین‌طور است. آقای زکزاکی که از اهل سنت مالکی بود، پس از دیدار با امام خمینی، شیعه شد. او بعد از بازگشت به نیجریه، مردم نیجریه را با پخش عکس‌های امام خمینی(ره) جذب تشیع کرد. علاقه به انقلاب و امام خمینی در بین مردم نیجریه در سال‌های اخیر به قدری افزایش یافته که شیعیان نیجریه به «خمینیون» معروف شده‌اند.

ایشان درباره دیدارش با امام راحل می‌گفتند ۴۴ سال قبل، این افتخار را پیدا کرده‌اند تا در نخستین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی به ایران سفر و در جشن‌های پیروزی انقلاب شرکت کننند. امام یک قرآن به ایشان هدیه دادند و گفتند بروید و با این قرآن مردم نیجریه را به اسلام دعوت کنید.

تعداد پیروان مکتب اهل بیت(ع) در نیجریه حدود 15 میلیون تن است. در راهپیمایی روز قدس، بیش از 2 میلیون نفر در یک شهر زاریا شرکت می‌کنند. 5 میلیون شیعه واقعی آشنا با احکام شیعه، 5 میلیون شیعه که در حال آموختن احکام هستند، 5 میلیون در حال پیوستن به شیعیان و چند میلیون مسیحی و بی‌دین نیز از طرفداران سرسخت زکزاکی هستند و در همه مراسم عمومی مربوط به شیعیان شرکت می‌کنند. مجموع پیروان شیخ از کل کشورهای حاشیه خلیج ‌فارس  بیشتر است.

بارها شیخ به من گفته است به شیعیان ایران بگویید اگر در رکاب امام حسین(ع) یک جون (غلام) سیاهپوست بود اما در رکاب امام زمان(عج) حداقل 15 میلیون زن و مرد سیاهپوست (جون) هستند.

* بعد از ملاقات ایشان با امام خمینی(ره) چه اتفاقی در درون شیخ می‌افتد و او را به چه فکری می‌اندازد؟ به عبارتی اثر آن دیدار غیر از تشیع شیخ دیگر چه چیز‌هایی بوده است؟

شیخ زکزاکی پس از ملاقات با امام و مشاهده شخصیت انقلابی ایشان، در ذهن خود تصمیم به پیروی از امام به عنوان رهبر خود گرفت و از آنجا که امام خمینی موفق شده بود انقلاب بزرگی را در جهان انجام دهد و پایه‌گذار حکومت اسلامی به معنای واقعی باشد، شیخ زکزاکی مکتب فکری ایشان را دنبال کرد و از آن به بعد تصمیم گرفت مطالعات بیشتری درباره مکتب فکری شیعه (جعفری) انجام دهد.

او از دوران دانشجویی تا به امروز یک عالم اسلامی و عنصر فعالی بوده و عمدتا به یادگیری، تحقیق و تدریس در حوزه مطالعات اسلامی پرداخته است. سخنرانی‌های وی عمدتا در کتاب‌های متعدد  و به زبان هوسا (زبان ملی نیجریه) نوشته شده است. طرفداران شیخ زکزاکی به عنوان حرکت اسلامی نیجریه (IMN) خوانده می‌شوند؛ تشکیلاتی که در هیچ جای رسمی ثبت نشده است ولی حدود 20 میلیون نفر خود را عضو حرکت اسلامی نیجریه می‌دانند.

هدف حرکت اسلامی نیجریه، آگاه ساختن مسلمانان از وظایف‌شان به عنوان افراد و به عنوان یک جامعه است. شیخ بویژه بر اهمیت مشارکت زنان در این جنبش تأکید کرده؛ امری که در جامعه نیجریه برای زنان مرسوم نبود و زنان اجازه فعالیت در امور مذهبی را نداشتند.

جنبش اسلامی دارای بیش از 300 مدرسه ابتدایی و متوسطه است که عمدتا در مناطق شمالی این کشور واقع شده‌اند. این مدارس با نام عثمان فودیو، رهبر آزادی‌خواه و مسلمان 200 سال قبل در نیجریه شناخته می‌شوند. علاوه بر این، بسیاری از مراکز و مؤسسات اسلامی دیگر در این کشور تأسیس کرده‌اند. جنبش اسلامی دارای پرخواننده‌ترین روزنامه نیجریه یعنی المیزان به زبان هوسا است که طرفداران زیادی دارد.

* متاسفانه شیخ زکزاکی سال‌ها در بازداشت و زندان‌های نیجریه بوده است. علت دستگیری ایشان در آن سال‌ها چه بود و در این سال‌ها بر ایشان و خانواده‌شان چه گذشت؟

شیخ چندین بار به خاطر عقاید خود توسط تمام دولت‌های مختلف در نیجریه به زندان افتاده است. اتهامات علیه او همیشه فتنه‌انگیزی یا تحریک نارضایتی مردم در برابر دولت بوده است. در دوران ریاست‌جمهوری آباچا، جرم او این بود که گفته بود، «هیچ قدرتی جز خداوند وجود ندارد». زکزاکی از دسامبر ۲۰۱۵ (آذر 94) تا تابستان 1400 در حصر غیرقانونی بوهاری، رئیس‌جمهور مستبد نیجریه بود.

شیخ به سراسر جهان سفر و از کشورهایی چون ایران، انگلستان، عربستان سعودی، لبنان، سودان، آفریقای جنوبی، آمریکا، مالزی و روسیه و... بازدید کرده است. تمام سفرهای او با دعوت‌های دینی و اسلامی و اغلب شامل حضور در کنفرانس‌ها و سمینارها بوده است.

* ظاهرا شیخ زکزاکی در نحوه فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی خود و منش مبارزاتی‌اش راه و روش ویژه‌ای دارد. از سیره مبارزاتی شیخ زکزاکی در نیجریه بفرمایید.

ببینید! مدل‌های انقلابی و سیستم‌های اعتراضی بدون درگیری در طول تاریخ در کشورهای مختلف رواج داشته است. مهم‌ترین رهبران این نوع حرکت اعتراضی مهاتما گاندی در هند  و نلسون ماندلا در آفریقای جنوبی بودند. این 2 شخصیت توانستند بدون جنگ وخون‌ریزی، کشور خود را از دست استعمار نجات دهند. اگر چه در هر 2 کشور، در ظاهر حکومت‌ها عوض شدند اما در باطن کار، وضعیت تقریبا به همان روال سابق باقی ماند.

شیخ زکزاکی در نیجریه توانست همان انقلاب آرام را بدون توسل به هرگونه خشونتی پیش ببرد اما انقلاب او صرفا بصیرت‌افزایی مردم محروم و مستضعف نیجریه بود. این بصیرت به حدی بود که دولتمردان نیجریه با توصیه‌های اتاق فکرهای آمریکا و اسرائیل و پول‌های نفتی عربستان، از نفوذ روزافزون شیخ در بین مردم نیجریه و گرایش آنها به اسلام انقلابی احساس خطر و هر روز به بهانه‌های مختلف، به طرفداران شیخ حمله و آنها را شهید یا زخمی می‌کنند؛ غافل از اینکه پس از هر کشتار نه تنها از طرفداران شیخ در نیجریه کم نمی‌شود، بلکه دیگر کشورهای آفریقایی نیز به طرفداران شیخ می‌پیوندند، لذا شیخ موفق شد الگوی اعتراض آرام اسلامی را به دنیا معرفی و آن را جایگزین مدل مهاتما گاندی و نلسون ماندلا کند.

* اگر موافق باشید درباره شیوه تبلیغی شیخ گفت‌وگو کنیم. برخلاف چیزهایی که بعضا گفته می‌شود شیخ نگاه فرقه‌ای ندارند و به تعبیر رهبر انقلاب ایشان «مصلح تقریب» هستند. ایشان در زمینه شیعه و سنی و مباحث مربوط به وحدت اسلامی چه نظراتی دارند و شیوه تبلیغ‌شان چگونه است؟

اجازه بدهید به بعضی از نکات موفقیت و سبک خاص شیخ در جذب و تربیت افراد اشاره ‌کنم. او از لغت شیعه درباره پیروانش استفاده نمی‌کند، بلکه نام مسلمان مکتب اهل بیت(ع) یا اسلام ناب محمدی(ص) را بر آنها می‌گذارد. حتی یک مسجد شیعه در نیجریه نساخته است و به پیروان خود می‌گوید، بروید در همین مساجد موجود نماز بخوانید.

شیخ زکزاکی به پیروانش توصیه می‌کند در مساجد اهل تسنن و پشت سر آنان نماز بخوانند و نگذارند هیچ گونه جدایی بین آنان و اهل تسنن شکل بگیرد. این امر باعث می‌شود تبلیغ وهابیت مبنی بر اینکه شیعیان مؤمن و مسلمان و نمازخوان نیستند، خنثی شود.

البته مساجد نیجریه، بویژه در قسمت شمال بسیار زیادند. گاهی در یک کوچه 3 مسجد وجود دارد. شیعیان به آن مساجد می‌روند و گاهی اوقات بعد از نماز در گعده‌هایی که می‌گیرند به تبلیغ معارف اهل بیت(ع) از قبیل دعاها یا عقاید می‌پردازند بنابراین شبکه بزرگی از ظرفیت‌های تبلیغی در اختیار شیعیان قرار گرفته است. با اینکه امروز تعداد شیعیان زیاد است اما با توجه به جامعه حدودا 85 میلیونی مسلمان در آنجا، کماکان در اقلیت هستند، بنابراین عدم جداسازی و غیرخودی ندانستن مسلمانان غیرشیعه و حتی سایر ادیان و افراد فاقد دین، یکی از مهم‌ترین راهبردهای جنبش اسلامی نیجریه به شمار می‌آید.

شیخ زکزاکی به هیچ مذهبی توهین نمی‌کند، بلکه می‌گوید کلام اهل بیت(ع) به هرکسی که برسد قبول می‌کند و فقط صبر لازم است. وی حتی افرادی از شیعیان را که با معرفی او در دانشگاه‌هایی مثل المصطفی در ایران درس خوانده‌اند اما کار دیپلماتیک انجام می‌دهند و از حرکت اسلامی خارج شده‌اند، سرزنش نمی‌کند. او می‌گوید من انقلابی‌ام و کار انقلابی می‌کنم. شما هم از طریق دیپلماتیک بروید. کسانی که دنبال حقیقت باشند، بالاخره به حرف ما می‌رسند.

پیروان او حتی یک تفنگ هم ندارند و تاکنون به‌رغم کشتار هزاران نفر از آنها حتی یک گلوله هم شلیک نکرده‌اند. آنان در رزمایش‌ها از اسلحه پلاستیکی و چوبی استفاده می‌کنند.

جامعه پزشکی شیعیان، تشکیلاتی با عنوان اَسماء را تشکیل داده که به طور رسمی به عنوان یک نهاد بین‌المللی ثبت شده است. مردم وقتی با حرکت آنان مواجه می‌شوند و می‌پرسند شما کیستید و چرا به ما خدمت‌رسانی می‌کنید؟ در پاسخ صرفا به توصیه شیخ زکزاکی برای خدمت‌رسانی به مردم اشاره می‌کنند.

شیخ زکزاکی به پیروان مرد خود توصیه می‌کند با اهل تسنن ازدواج کنند، بنابراین مردان شیعه به ازدواج با زنان اهل تسنن می‌پردازند اما دختران خود را به ازدواج با اهل تسنن درنمی‌آورند. معمولا ۳-۲ سال طول می‌کشد که همسران آنها هم که سبک زندگی جدید شیعیان و اخلاق خوب آنها را می‌بینند جذب تشیع و شیعه شوند.

برخی مراسم‌ها در حرکت اسلامی جنبه تظاهرات دارد و به گفته مردم، در انتشار نام شیعه و جذب مردم بسیار تأثیر دارد. برای مثال راهپیمایی روز عاشورا و روز اربعین و در مرحله بعد راهپیمایی روز قدس از این جمله‌اند. در برخی راهپیمایی‌ها، مثلا روز عاشورا، ایستگاه‌های انتقال خون وجود دارند و شیعیان خون خود را در راه خدا به هموطنان‌شان هدیه می‌دهند. گروه‌هایی از دانشجویان هم در برخی اعیاد به بیمارستان‌ها سر می‌زنند و ضمن سرکشی به بیماران و دادن هدایای کوچک به آنها، برای کمک به کسانی که به خون نیاز دارند خون می‌دهند. برخی اوقات تمام گروه، لباس متحدالشکل جنبش اسلامی نیجریه را می‌پوشند.

همچنین در برخی اعیاد مانند میلاد حضرت زهرا(س)، عده‌ای از دانشجویان به زندانیان نیازمند سر می‌زنند و با کمک‌های جمع‌آوری شده از افراد خیر، زمینه آزادی بعضی از آنان را فراهم می‌کنند.

شیخ زکزاکی به شیعیان توصیه می‌کند «به پاس نعمتی که خدا به شما داده و شما شیعه شده‌اید، سعی کنید 2 نفر، چه از فامیل و چه از آشنایان یا دیگران را به تشیع وارد سازید». به گفته پیروان ایشان، هم‌اکنون این توصیه در میان شیعیان تبدیل به فرهنگ شده است.

* شیخ زکزاکی در این سال‌ها عزیزان زیادی را در راه نشر معارف اسلام و ولایت اهل بیت از دست داده‌ است. چه مصائب و بلایایی در این سال‌ها بر سر شیخ و اطرافیان‌ ایشان آمد؟

بله! برای مثال در روز قدس سال 2014 میلادی / مرداد ۱۳۹۳ شمسی، 3 پسر ابراهیم زکزاکی به همراه ۳۳ نفر از شیعیان  در جریان حمله نیروهای نظامی نیجریه به راهپیمایان روز قدس شهید شدند. متأسفانه هیچ کسی به این حمله ناجوانمردانه اعتراضی نکرد. فقط از طرف مقام معظم رهبری، آیت‌الله اختری، دبیرکل وقت مجمع جهانی اهل بیت(ع) برای تسلی خاطر شیخ و حمایت از فعالیت‌های حرکت اسلامی به نیجریه سفر و با شیخ و خانواده‌اش ملاقات کرد.

وقتی دولت نیجریه دید کشتار سال 2014 روز قدس با اعتراضی مواجه نشد، در سال 2015 میلادی ۱۴۳۷ق (دی‌ماه سال۱۳۹۴ش)، نیروهای ارتش نیجریه 10 روز پس از برگزاری راهپیمایی باشکوه اربعین و خشمناک شدن وهابیت، اسرائیل و آل‌سعود، در جریان برگزاری مراسم روز اول ربیع‌الاول از سوی جنبش اسلامی نیجریه در حسینیه بقیه‌الله در شهر زاریا، به بهانه بسته شدن راه بر فرمانده ارتش، ولی با برنامه‌ریزی قبلی، به مراسم شیعیان حمله کردند و موجب کشته شدن 1000 و زخمی شدن 700 نفر شدند. در همین روز پس از حمله به حسینیه بقیه‌الله و کشتار شیعیان، به خانه شیخ نیز حمله شد و 3 فرزند دیگر شیخ زکزاکی یعنی حامد، حیدر و حُمَید به شهادت رسیدند و خواهر شیخ زنده زنده در اتاق در بسته سوخت. در جریان حمله نیروهای ارتش نیجریه به خانه شیخ، وی و همسرش نیز تا حد شهادت زخمی شدند. در این جنایت، شیخ یک چشم خود را از دست داد و بیش از 50 ترکش در بدنش به جا ماند که هنوز هم خارج نشده است. همسرش نیز ده‌ها ترکش در بدن دارد، به طوری که به دلیل وجود ترکش‌ها نمی‌تواند خواب راحت داشته باشد. نیروهای ارتش نیجریه همچنین در راهپیمایی اربعین سال 1397 در ابوجا روز شنبه 17 صفر 12 نفر، روز یکشنبه 18 صفر 29 نفر و روز اربعین بیش از 20 نفر را به بهانه‌های واهی کشتند.

شیخ زکزاکی از صلابت یک رهبر معنوی به تمام معنا برخوردار است. او بارها به من گفته است که از هیچ چیزی به جز خداوند هراس ندارد. او در نماز میت بر 3 فرزند شهیدش در روز قدس سال 93، چنان با صلابت بود که در همه جهان اسلام زبانزد خاص و عام شد. او پس از کشتار سال 1394 نیز که 3 فرزند دیگرش را با بیش از 1000 شهید و 700 زخمی از دست داد، خم به ابرو نیاورد و با وجود از دست دادن یک چشم و بیش از 50 ترکش در بدن به من می‌گفت به دیپلمات‌های ایران بگویید من مقلد امام خامنه‌ای (حفظه‌الله) هستم. ایشان فرموده‌اند من دیپلمات نیستم من یک انقلابی هستم، بنابراین بگذارید دیپلمات‌ها کارهای دیپلماتیک بکنند، من هم کارهای انقلابی خودم را انجام می‌دهم. یک بار از او پرسیدم: «مشکل شما را چگونه می‌شود حل کرد؟» ایشان گفت: «هر مشکلی فقط به دست خدا حل می‌شود. اگر هم کسی کاری کند، مأمور خداست، اگرنه غیر از خداوند از کسی کاری برنمی‌آید».

او ماه قبل در بدو ورود به زندان عمومی، دست خود را به دیوار بی‌کسی تکیه داده و گفته بود، «خدایا! فقط تو را دارم و غیر از تو کسی را ندارم». این دعای او، البته اسباب شرمندگی برای همه کسانی است که می‌توانند کاری برای آزادی و معالجه او بکنند اما به بهانه‌های مختلف، از مسؤولیت خود طفره می‌روند. فردای قیامت هم مؤاخذه خواهند شد.

* همسر شیخ زکزاکی را یار غار او و همراه و همدم همیشگی او می‌دانند. آیا همسر ایشان هم در فعالیت‌های اجتماعی و مبارزاتی شیخ نقشی بر عهده دارد؟

بله! «زینت ابراهیم» در سال 1984 میلادی با شیخ ابراهیم زکزاکی ازدواج کرد. او که قبلا خبرنگار و نویسنده مطبوعات بود، پس ازدواج با شیخ زکزاکی، به یک عنصر شیعه، انقلابی، فعال و مجاهد صبوری تبدیل شد که توان همراهی با شیخ را خیلی بیش از انتظار همه داشت و در کنار شیخ توانایی‌های خود را بروز داد. خانم زینت ابراهیم که 9 فرزند را - که 6 نفرشان شهید شده‌اند - به جامه شیعه و مکتب اهل بیت(ع) تحویل داده است، همه جا پا به پای شیخ در همه مراسم‌ها، راهپیمایی‌ها، سفرهای داخل و خارج و سایر مجاهدات شیخ از جمله زخمی شدن شدید در کنار شیخ و 3 فرزند شهیدش در کشتار سال 1394 زاریا بوده است.

او از شیخ بشدت مراقبت می‌کند و برای این کار یک دوره آموزش پزشکی دیده است. او ضمن آشنایی با بسیاری از داروها، تزریقات شیخ و همه فرزندانش را انجام می‌دهد. در نیجریه او را معلمه می‌خوانند، زیرا در ایران و نزد شیخ دوره طلبگی را دیده و سال‌هاست که در نیجریه معلم بانوان حرکت اسلامی بوده است. با آشنایی‌های دور و نزدیکی که با فعالیت‌های ایشان داشته‌ام، ایشان را چون زینب(س) در کنار امام حسین(ع) می‌دانم و در موارد مختلف از بزرگی ایشان تعریف می‌کنم. ایشان همیشه با تواضع می‌گوید «من اول شاگرد شیخ هستم، بعدا همسر و همرزم او».

برای معالجه شیخ و همسرش تلاش‌های زیادی انجام شد تا بالاخره دادگاه نیجریه اجازه داد شیخ و همسرش با 2 همراه و زیر نظر 6 نگهبان امنیتی برای معالجه در هند به بیمارستان خاصی بروند. در بدو ورود شیخ به هند، عده‌ای به او اطلاع دادند سرمایه‌گذار این بیمارستان آمریکایی است و اینها احتمالا قصد کشتن شما و همسرتان را دارند. یکی از پزشکان او عبری صحبت می‌کرد و اهل اسرائیل بود. روز اول در بیمارستان به بهانه مُسکن، قصد تزریق یک آمپول ناشناخته و مشکوک را داشتند که خانم شیخ که در این زمینه تخصص دارد مانع شد. وقتی آنها می‌فهمند شیخ از قصد آنها آگاه است و اجازه معالجه در این بیمارستان را نمی‌دهد، از طرف دولت نیجریه به او 2 ساعت فرصت می‌دهند یا معالجه در همین بیمارستان را بپذیرد یا به نیجریه بازگردد. شیخ می‌گوید مرا به هر بیمارستان دیگری در هند ببرید قبول می‌کنم اما آنها موافقت نمی‌کنند و او و همسرش را به نیجریه برمی‌گردانند.

۴ دهه است که شیخ نهضت و حرکت اسلامی را در نیجریه آغاز کرده است. او اکنون بیش از ۲۰ میلیون طرفدار در نیجریه و دیگر کشورهای آفریقایی دارد. وی در حال حاضر یک پدیده جهانی و بویژه بعد از کشتار سال ۲۰۱۵ میلادی در زاریا در تمام جهان شناخته شده است.

* اهم فعالیت‌های شیخ در چند سال اخیر چه بود و آیا شرایط نیجریه در این سال‌ها برای ایشان تفاوتی کرد؟ ایشان چگونه توانست به ایران بیاید؟ اگر از دیدارشان با رهبر انقلاب خاطره یا نکته‌ای دارید بفرمایید.

در مورد بخش اول سوال، شیخ از وقتی از زندان آزاد شد، از تابستان 1400 فعالیتش بیشتر ساماندهی و سازماندهی و کارهایی بود که به خاطر در زندان بودن به کمی سر و سامان یافتن نیاز داشتند، البته  حرکت اسلامی در نیجریه با زندان رفتن ایشان آسیب ندیده بود ولی به هر حال باید نشست‌هایی با مدیران و باقی دست‌اندرکاران و نمایندگان در شهرهای مختلف نیجریه می‌گذاشت که بیشتر ملاقات‌ها و برنامه‌های عمومی ایشان نیز درباره مسائلی مثل عزاداری روز عاشورا و راهپیمایی روز قدس بود. ایشان در این مدت تلاش می‌کرد زودتر پاسپورت را بگیرد و از آنجا برای معالجه خارج شود.  

نکته بعدی اینکه شرایط نیجریه برای ایشان در وضع فعلی اینطور است که رئیس‌جمهور تغییر کرده و رئیس‌جمهور جدید همراه است و خیلی مزاحمتی برای شیخ ایجاد نمی‌کند، از جمله اینکه دادن پاسپورت و مسافرت به ایران هم به دلیل همین توجهی است که رئیس‌جمهور جدید به ایشان دارد و با شرایط قبلی نیجریه بسیار متفاوت است. اما اینکه ایشان چطور توانست به ایران بیاید؛ وقتی دادگاه کاملاً ایشان را تبرئه کرد طبیعتاً مثل یک شهروند نیجریه‌ای آزاد است و هر کشوری بخواهد می‌رود. تعداد زیادی نیجریه‌ای داریم که برای زیارت، تحصیل و... به کشور ما رفت و آمد می‌کنند، بنابراین آمدنش به ایران برای معالجه خیلی دور از ذهن نبود چون از ابتدا هم قرار بود برای معالجه به ایران بیاید. 

در مورد ملاقات ایشان و حضرت آقا، چون بنده در این جلسه حاضر نبودم، نمی‌توانم سخنی بگویم ولی خودش خیلی تعریف کرد و از اینکه به محضر حضرت آقا توفیق شرفیابی پیدا کرد بسیار خوشحال بود و طبیعتاً این خوشحالی برای خود و خانواده‌ ایشان هم بوده است. 

از نکات مهمی که باید در این مدت دنبال کرد این است که به هر حال شرایط شروع مبارزه شیخ در 40 سال قبل با الان که رسانه بسیار پیشرفت کرده و امکانات جدیدی فراهم شده، خیلی تفاوت کرده است، ایشان تا چند سال قبل تلاش‌های زیادی داشت و امروز باید خود را با شرایط جدید تطبیق دهد و با آمدنش به ایران و سایر کشورها که می‌روند این حالت تقویت خواهد شد، بنابراین آنچه درباره شیخ در این ایام باید بگویم، این است که شرایط برای مبارزه ایشان فراهم است، البته ایشان مبارزه‌ای با دولت نداشته و ندارد و تاکنون هم یک گلوله از طرف نیروها به طرف کسی شلیک نشده؛ مبارزه‌ای که ما می‌گوییم، مبارزه با جریان‌های انحرافی در اسلام بویژه مبارزه برای معرفی مکتب اهل بیت(ع) است.