علی تهرانی‌فرد: همه ما دوست داریم صبح‌ها پرنشاط‌تر از روزهای قبل و با انرژی مضاعف عازم محل کار شویم اما برای بسیاری از شهروندانی که این روزها از وسایل حمل و نقل شهری استفاده می‌کنند، این نشاط دوام چندانی ندارد چرا که پرداخت کرایه بیشتر از روزهای قبل، کرایه‌ای که بدون اطلاع‌رسانی قبلی و به صورت یکباره افزایش یافته، باعث ایجاد نارضایتی در بین بسیاری از شهروندان بویژه پایتخت‌نشین‌ها شده است. البته ماجرای افزایش کرایه‌های حمل و نقل عمومی این روزها با سال قبل کمی متفاوت است و اعلام اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها در ماه‌های آینده از یک طرف باعث ایجاد نگرانی در بین مردم برای افزایش یکباره کرایه حمل و نقل عمومی شده است و از سوی دیگر اظهارات مدیران مرتبط با این موضوع این نگرانی‌ها را دوچندان افزایش داده است. در تازه‌ترین این اظهارنظرها احمد مسجدجامعی، رئیس شورای شهر تهران از احتمال تغییر در مصوبه نرخ کرایه‌های حمل و نقل در سال 93 خبر داده است.
تغییرات تازه پس از هدفمندی یارانه‌ها
بنا بر اظهارات رئیس شورای شهر تهران، احتمال دارد تغییراتی در مصوبه شورای شهر درباره کرایه‌های حمل و نقل عمومی با توافق استانداری پس از هدفمندی یارانه‌ها صورت گیرد. احمد مسجدجامعی با بیان این مطلب به فارس گفته است: « شورای شهر مصوبه‌ای را در روزهای پایانی سال درباره افزایش کرایه‌های حمل و نقل تصویب و سپس به فرمانداری ارسال کرده است که پس از آن قرار شد نرخ کرایه‌ها تغییر کند.» وی خاطرنشان کرد: پس از مذاکرات استانداری و فرمانداری با شورای شهر تصمیم‌گیری شد نرخ کرایه‌ها پس از هدفمندی یارانه‌ها تغییر کند اما این احتمال وجود دارد که مصوبه شورا درباره نرخ کرایه‌های حمل و نقل عمومی در سال 93 تغییر کند.
کرایه تاکسی هم در انتظار گرانی
اما اظهارات رئیس شورای شهر درباره احتمال تغییر نرخ کرایه‌ها اولین موضوعی نبود که در یک هفته گذشته مطرح شده است، پیش از این هم درشرایطی که طی روزهای گذشته فرماندار تهران از اجرایی شدن مصوبه شورای شهر درباره گرانی 25درصدی نرخ تاکسی و افزایش 15تا20 درصدی نرخ کرایه در سایر بخش‌های حمل و نقل عمومی خبرهایی اعلام کرده بود، مدیرعامل سازمان تاکسیرانی این افزایش 25 درصدی در نرخ کرایه تاکسی را مربوط به قیمت‌های فعلی سوخت دانسته و از گرانی دوباره این نرخ در صورت اجرایی شدن تصمیم جدید دولت در بحث هدفمندی یارانه‌ها مبنی بر گران شدن سوخت خبر داده بود. به گفته میثم مظفر، افزایش 25 درصدی نرخ کرایه تاکسی‌ها که به تایید فرمانداری نیز رسیده و از ابتدای اردیبهشت 93 اجرایی می‌شود بدون احتساب افزایش نرخ بنزین است و در صورت افزایش قیمت حامل‌های انرژی کرایه‌ها نیز تغییر می‌کند. مدیرعامل این سازمان با بیان اینکه افزایش 25 درصدی نرخ کرایه تاکسی برای سال 93 بدون احتساب افزایش نرخ حامل‌های انرژی محاسبه شده، تصریح کرد: در صورتی که دولت تصمیمی مبنی بر تغییر در نرخ بنزین بگیرد ناگزیر نرخ‌های تاکسی نیز دوباره تغییر خواهد کرد.
پیشنهاد شهرداری برای کاهش شوک گرانی
«یکی از راه‌حل‌ها برای کاهش شوک ناگهانی ناشی از افزایش نرخ سوخت، صرف نظر کردن از افزایش قیمت سوخت وسایل نقلیه عمومی است.» سیدجعفر تشکری‌هاشمی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان این مطلب به باشگاه خبرنگاران گفته است: «باید سازوکاری اندیشیده شود تا فشار ناگهانی به مسافران و رانندگان بر اثر افزایش قیمت سوخت به حداقل میزان ممکن کاهش یابد». تشکری‌هاشمی با بیان اینکه ثابت ماندن نرخ سوخت ناوگان حمل و نقل عمومی، راهکاری است که به استانداری تهران پیشنهاد شده، خاطرنشان کرد: در این صورت آثار افزایش مستقیم قیمت سوخت بر نرخ کرایه‌ها را می‌توان کنترل کرد.
مردم نگران و سردرگم
اینگونه اظهارنظرها و اعلام خبرهایی درباره احتمال افزایش دوباره کرایه‌های حمل و نقل عمومی، باعث ایجاد نگرانی و سردرگمی مردم شده است، چرا که در این شرایط تعدادی افزاد سودجو هم از فرصت استفاده کرده و به بهانه‌های گوناگون مانند سال جدید، آغاز فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها و وضعیت اقتصادی کشور، کرایه‌ها را در بخش‌های گوناگون حمل و نقل آنطور که می‌خواهند افزایش می‌دهند. جالب اینجاست که تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد در چنین روزهایی درسایه نبود نظارت‌های کافی برخی رانندگان در بخش‌های گوناگون بویژه تاکسی‌های شهری به صورت خودسر نرخ کرایه خود را درصدی بیشتر از نرخ مصوب افزایش می‌دهند. این در حالی است که نارضایتی شهروندان از افزایش بی‌سرو صدای کرایه تاکسی تنها به درگیری‌های لفظی ختم نمی‌شود و در مواردی بویژه در ساعات اول صبح شاهد درگیری‌های فیزیکی، به کار بردن الفاظ زشت بین رانندگان تاکسی و شهروندان در سطح شهر هستیم.
پیگیر نباشی حقت را می‌خورند
اما در آن‌سوی ماجرا درسطح شهر و درروابط بین برخی رانندگان و مسافران مشاهده می‌شود که در بیشتر موارد چنانچه مسافر پیگیر نباشد، راننده به بهانه نداشتن پول خرد، از برگرداندن مابقی کرایه خودداری می‌کند. در حقیقت مابقی کرایه را قورت می‌دهد. بی‌شک شما هم تا امروز زمانی که از تاکسی پیاده می‌شوید با این صحنه مواجه شده‌اید که راننده با گرفتن ژست حواس‌پرتی، تعارف و چرب‌زبانی از برگرداندن مابقی کرایه خودداری می‌کند یا با جابه‌جا شدن و جست‌وجو برای پول خرد به دنبال انصراف شهروندان از دریافت مابقی کرایه است. البته در این بین رانندگانی هم وجود دارند که نسبت به برگرداندن «حق‌الناس» بسیار حساس هستند و مابقی کرایه شهروندان را با احترام متقابل بازمی‌گردانند.
نظارتی که همواره وجود دارد اما وجود ندارد
اما احمد اعتمادی، کارشناس شهری با بیان اینکه تنها دلیل اقدام خودسرانه برخی رانندگان تاکسی برای اخذ کرایه بیشتر، نبود سازوکار نظارتی درسازمان تاکسیرانی است، به «وطن امروز» می‌گوید: سازمان تاکسیرانی و شهرداری همواره ازنظارت دقیق بر نرخ کرایه‌ها صحبت می‌کنند اما هیچ وقت این نظارت به صورت کامل اجرایی نشده است. این در حالی است که این روزها با توجه به شرایط ویژه کشور برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها باید این نظارت‌ها دوچندان افزایش داشته باشد. اعتمادی معتقد است اعلام خبرهایی درباره احتمال افزایش چندباره کرایه‌های حمل و نقل می‌تواند به نوعی بار روانی منفی بین مردم و شهروندان به وجود آورد و این بار منفی باعث می‌شود که برخی از رانندگان سودجو هم در این شرایط کرایه‌ها را خودسرانه و بدون توجه به شرایط و ضوابط موجود افزایش دهند.
به باور این کارشناس حوزه شهری، اگر با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها قیمت سوخت هم افزایش پیدا کند، بدون شک شاهد شوک ناگهانی در جامعه خواهیم بود و به همین دلیل باید از هم‌اینک سازوکار مناسبی برای پیشگیری از این شوک ناگهانی و برطرف شدن نگرانی‌های مردم در این زمینه فراهم شود تا از یک طرف مردم نگران نباشد، از سوی دیگر از اقدامات خودسرانه برخی رانندگان جلوگیری شود و در نهایت فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها به بهترین شکل ممکن اجرایی شود.