گروه اقتصادی: بر اساس اعلام مسؤولان سازمان توسعه تجارت، رویای تجارت آزاد با اوراسیا پس از سال‌ها مذاکره و چند دوره توافقنامه‌ کوتاه‌مدت در حال تحقق است.

به گزارش «وطن امروز»، اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) یک اتحادیه اقتصادی میان‌دولتی شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان است. اعضای ناظر این اتحادیه ازبکستان، مولداوی و کوبا هستند.

پیش‌نویس توافقنامه بین ایران و اوراسیا بر سر اخذ تعرفه‌های صادراتی ترجیحی ۵ ژوئیه ۲۰۱۷ در ایروان امضا شد. در سال ۲۰۱۸ توافقنامه موقت (برای مدت 3 سال) درباره مشارکت کشورمان با اوراسیا منعقد شد و حالا اخبار مثبتی از یک توافقنامه تمام‌عیار به گوش می‌رسد.

بنا بر برخی آمارها، تجارت بین اوراسیا و ایران در سال ۲۰۲۱ میلادی ۷۳ درصد نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش یافت و از 5 میلیارد دلار گذشت.

* گام عملی تهران

در آخرین تحول، تهران با تمدید قانون موافقتنامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری ایران و اوراسیا، راه را برای ایجاد این منطقه گشود. 

سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان اول خردادماه جاری در اجرای اصل ۱۲۳ قانون اساسی، «قانون سند الحاقی (پروتکل) تمدید موافقتنامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و دولت‌های عضو» را که در جلسه علنی دوازدهم اردیبهشت ۱۴۰۲ مجلس شورای اسلامی تصویب و در ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ به تایید شورای نگهبان رسیده بود، برای اجرا به وزارت صنعت، معدن و تجارت ابلاغ کرد.

* توافق تجارت آزاد ایران با ۵ کشور در آستانه امضا

مشاور امور بین‌الملل سازمان توسعه تجارت گفت: بعد از حدود ۶ سال مذاکره نخستین توافقنامه تجارت آزاد ایران با اوراسیا در آستانه عملی شدن است. میرهادی سیدی، مشاور امور بین‌الملل سازمان توسعه تجارت گفت: حدود 6 سال است که با اتحادیه اوراسیا برای موافقتنامه تجارت آزاد در حال مذاکره هستیم. این مذاکرات در 2 بخش انجام شده است که 8 آبان 98 نخستین بخش آن با تصویب مجلس اجرایی شد و حدود 4 سال تجارت ترجیحی با اوراسیا داشتیم که منجر به توسعه تجارت بین 2 طرف شده است. پیش از این تجارت ایران و اوراسیا 2.5 میلیارد دلار بود که امروز به 5 میلیارد دلار رسیده است. مطالعات، ظرفیت تجارت ایران و اوراسیا را حدود 20 میلیارد دلار برآورد کرده است.

وی افزود: یک سال بعد از آغاز تجارت ترجیحی، یعنی آبان 99، مذاکرات ما برای تبدیل تجارت ترجیحی به تجارت آزاد آغاز شد؛ امروز می‌توانیم بگوییم مذاکرات به اتمام رسیده و 5 کشور بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان برای ایجاد تجارت آزاد با ایران توافق دارند. انتظار داریم پیش از پایان سال میلادی این موافقتنامه به امضا برسد و بعد از تصویب مجالس 5 کشور اوراسیا و ایران اجرایی خواهد شد.

سیدی گفت: در موافقتنامه قبلی تنها شامل 10 درصد کالا‌ها از جمله تجارت ترجیحی می‌شد و این عدد برای موافقتنامه جدید به حدود 90 درصد خواهد رسید. با توجه به رشد 82 درصدی تجارت ما در سال 98 و بعد از امضا توافق اولیه می‌توانیم پیش‌بینی  کنیم که ظرفیت افزایش تجارت وجود دارد و عزم سیاسی برای تحقق آن وجود دارد.

مشاور امور بین‌الملل سازمان توسعه تجارت افزود: این نخستین موافقتنامه تجارت آزاد کشور ماست و می‌تواند تاثیر زیادی بر تجارت کشور داشته باشد. این توافقنامه کمک کرده تا مسیر مذاکره با سایر کشور‌ها هم فراهم شود و امیدواریم به‌زودی به مرحله تحقق برسد.

* ۸۷ درصد تعرفه‌های تجاری بین ایران و اوراسیا صفر می‌شود

معاون سازمان توسعه تجارت نیز در این باره گفت: تا پیش از پایان سال میلادی، توافق تجارت آزاد بین ایران و اوراسیا نهایی و بیش از ۸۷ درصد تعرفه‌های تجاری صفر خواهد شد.

سیدمحمدصادق قنادزاده، معاون ارتقای کسب‌وکارهای بین‌المللی سازمان توسعه تجارت گفت:‌ بعد از حدود 5 سال مذاکرات فشرده می‌توانیم اعلام کنیم تا پیش از پایان سال میلادی توافق تجارت آزاد بین ایران و  5 کشور اوراسیا نهایی خواهد شد؛ به این معنا که بیش از 87 درصد کالا‌های تجاری تعرفه صفر خواهد داشت.

وی تاکید کرد: این اتفاق ظرفیت بی‌نظیری برای جهش تجارت کشور ایجاد خواهد کرد چرا که در همین مدت به صورت آزمایشی و با توافق‌های موقت از این شرایط استفاده کردیم و ظرفیت تجارت‌مان با اورسیا 2 برابر شد و به حدود 5 میلیارد دلار رسید اما آمار‌ها چند برابر شدن تجارت ایران و اورسیا را پیش‌بینی می‌کند. همه زیرساخت‌ها برای این کار آماده شده و ظرفیت بخش خصوصی هم به کار گرفته شده است تا به‌زودی شاهد جهشی در تجارت کشورمان باشیم.

قنادزاده درباره برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای بهره‌برداری مناسب از این توافق و جلوگیری از بروز زیان برای کشور گفت: یکی از دلایل طولانی شدن این مذاکرات برنامه‌ریزی درست برای تجارت آزاد بود؛ تلاش شده عمده کالا‌هایی که در لیست تجارت آزاد قرار می‌گیرند کالا‌هایی باشند که در آنها مزیت رقابتی داریم یا کالا‌هایی که نیاز اساسی در کشور به واردات آن وجود دارد. برنامه مطالعه شده‌ای ریخته شد تا این تجارت آزاد به توسعه صادرات محصولاتی با ارزش افزوده بالاتر و واردات کالا‌های مورد نیاز کشور منجر شود.

معاون ارتقای کسب‌وکار‌های بین‌المللی سازمان توسعه تجارت تاکید کرد: همه کشور‌ها در تلاشند تا هر چه زودتر کنار هم جمع شده و این توافق را امضا کنیم اما پیش از امضا ما فعالیت‌مان برای بهره‌گیری از این توافق را آغاز کرده‌ایم. در سفر اخیر آقای مخبر به بلاروس به صورت مفصل درباره استفاده از این ظرفیت بحث شد؛ مذاکرات‌مان با کشور روسیه هم در جریان است. همه تلاش‌مان برای استفاده حداکثری از این ظرفیت است.

* توافق تجارت ترجیحی ایران و اوراسیا پلی برای تبدیل ایران به هاب منطقه‌ای

امضای موافقتنامه تعرفه ترجیحی و ایجاد منطقه آزاد تجاری میان ایران و اتحادیه اوراسیا منجر به توسعه روابط اقتصادی ایران و اتحادیه اوراسیا شده است که به اعتقاد کارشناسان می‌تواند به هاب منطقه‌ای ایران کمک کرده و کریدور شمال - جنوب را تقویت کند.

ناگفته نماند در حال حاضر ایران در حالی از مزایای قرارداد تجارت ترجیحی با اوراسیا بهره‌مند می‌شود که شهریور سال جاری علیرضا پیمان پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران گفت: آذرماه بحث‌های کارشناسی مربوط به قرارداد تجارت آزاد ایران و اتحادیه اوراسیا را نهایی خواهیم کرد و مورد امضا قرار می‌گیرد و برای تصویب به مجالس کشورها می‌رود.

اگر توافقنامه تجارت ترجیحی اوراسیا - ایران به توافقنامه تجارت آزاد ارتقا یابد، جهش چشمگیری را در روابط تجاری ایران و اوراسیا شاهد خواهیم بود و این موضوع می‌تواند بسیاری از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری ایران را وارد اتحادیه کرده و بازار ۸۰ میلیون نفری آن را به یک بازار مصرف عمده برای کشورهای عضو اتحادیه تبدیل می‌کند.

* همکاری ایران و اوراسیا گزینه‌ای طلایی برای خلاصی تهران از تحریم‌های ظالمانه غرب

همکاری ایران با این بلوک اقتصادی با ارزش بیش از ۸۰۰ میلیارد دلار، نویدبخش توسعه تعاملات اقتصادی متقابل کشورمان با کشورهای مختلف دنیا و بویژه همسایگان است، بویژه در شرایطی که غرب و در رأس آن آمریکا به دنبال منزوی کردن ایران و قطع ارتباط اقتصادی و تجاری آن با دنیا هستند.

این بلوک اقتصادی که با هدف ایجاد فضای واحد اقتصادی، توسعه بازارهای مشترک، ترویج رقابت سالم در بازار مشترک و سیاست‌های مشترک در کشاورزی، انرژی فناوری و حمل‌و‌نقل ایجاد شده است، امکان بهره‌مندی تجار ایرانی از تعرفه‌های ویژه تجاری با کشورهای عضو در آسیا را فراهم می‌آورد که از نتایج آن کاهش آسیب‌پذیری اقتصادی کشور در برابر تحریم‌های آمریکاست.

عضویت در این اتحادیه در شرایط تحریم‌، می‌تواند نقش مؤثری در عبور از تنگناهای اقتصادی کشورمان ایفا کند و امکان استفاده از تعرفه‌های تجاری، فرصت سرمایه‌گذاری و صادرات و تسهیل روابط اقتصادی با اعضای این اتحادیه را فراهم می‌کند.

* افزایش صادرات انرژی ایران ارمغان حضور در اوراسیا

با مشارکت ایران در ابتکار پلتفرم مشترک انرژی اوراسیا، کشورمان قادر خواهد بود حجم صادرات انرژی خود به کشورهایی چون هند، پاکستان و چین را افزایش دهد؛ در حالی که پیش‌تر به دلیل تحریم‌های غرب نتوانسته بود از این فرصت استفاده کند. البته با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران و نیاز همسایگان به برق ایران، در صورت همکاری در چارچوب اوراسیا ایران می‌تواند توان صادراتی خود را افزایش دهد.

بی‌شک گسترش تعاملات ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا منجر به جهش بزرگی در صادرات نفتی و غیرنفتی ایران خواهد شد و در نهایت می‌تواند موجب ارزآوری شده و نقش مؤثری را در عبور ایران از شرایط دشوار اقتصادی ایفا کند.

******