گروه اقتصادی: محمدرضا فرزین با تشریح تمهیدات لازم برای ورود به فاز دوم هدفمندی یارانهها نسبت به بروز دو خطا در فرآیند حذف یارانه خانوار هشدار داد و گفت: دستاوردهای مرحله اول هدفمندی خنثی نشده است و قیمت حاملها با وجود جهش نرخ ارز هنوز سه برابر نقطه شروع طرح است. محمدرضا فرزین در پاسخ به اینکه با توجه به تجارب اجرای فاز اول هدفمندی یارانهها فکر میکنید اجرای فاز دوم نیازمند چه مقدمات و اتخاذ چه تمهیداتی است، اظهار داشت: مهمترین شرط موفقیت هدفمندسازی یارانهها در کنار سایر شرطها، پذیرش اجتماعی است، یعنی مردم باید ضرورت اجرای طرح را بفهمند و توجیه شوند. به همین دلیل باید با مردم صحبت کرد، اینکه آثار کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت طرح چیست؟ چرا باید الان آن را اجرا کرد؟ و با این کار جلوی چه خطراتی را در آینده میتوان گرفت؟ فرزین افزود: در این رابطه نه فقط دولت بلکه باید با کارشناسان مختلف صحبت شود چرا که اظهارات هرکسی اثر خود را دارد. تشکلها و گروههای مختلف و دانشگاهیان و افراد متخصص رشتههای مختلف باید با مردم صحبت کنند. به همین دلیل ابتدا دولت باید با آنان وارد گفتوگو شود. دبیر سابق ستاد هدفمندی یارانهها افزود: توجیه طرح کار بسیار مهمی است. اگر مردم بپذیرند این کار از ضرورتهای پیشرفت کشور است با آن موافق خواهند بود. همه میخواهند کشورشان پیشرفت کند و نگاه بلندمدت را میپذیرند. فرزین تاکید کرد: باید با منطق، استدلال و صادقانه با مردم صحبت شود. معتقدم یکی از ضرورتهای اجرای هدفمندی یارانهها همین است. وی با بیان اینکه هدفمندی یارانهها ابعاد مختلفی دارد، همه باید آمادگی داشته باشند و برای موفقیت آن تلاش کنند، الزام دوم را اجماع و توافق همه اجزای نظام برای اجرای طرح عنوان کرد. استاد اقتصاد دانشگاه علامه افزود: این شرایط به وجود آوردنی و ساختنی است، دولت باید آن را به وجود آورد و انجام آن زمان میبرد. فرزین درباره سایر الزامات گفت: روشهای اجرای طرح مهم است. باید درباره روشهای اجرا طرح از قبل فکر شده باشد. اینکه طرح را چگونه و کی شروع کنیم، در چه فصلی، با مردم چگونه صحبت کنیم، چه اطلاعاتی را بدهیم و چه اطلاعاتی را ندهیم، اینها نیز نکات بسیار مهمی است که میتواند به اجرای بهتر طرح در روزهای اول کمک شایانی کند. وی هماهنگی مجموعه سیاستهای کشور با طرح هدفمندی یارانهها را الزام دیگر عنوان و تصریح کرد: هماهنگی بین سیاستهای پولی، مالی، تجاری و... لازم است. بنابراین مجموعه این شرایط باید فراهم شود تا اجرا با موفقیت همراه باشد. خبرنگار فارس به فرزین گفت: مردم دغدغههای زیادی دارند، اینکه اگر از یارانه انصراف دهند این درآمد چه میشود، از کجا معلوم که به بخش سلامت و تولید برود؟ وعدههای زیادی به مردم داده شده و مزایای این کار هم زیاد به آنان گفته شده است، بسترهای اجرای طرح را چگونه میبینید؟ وی درباره اینکه مردم چگونه باید اطمینان پیدا کنند که پولهای حاصل از انصراف به سمت بخشهای وعده داده شده میرود؟ گفت: رابطه دولت و مردم و اینکه به حرفهای دولت چقدر توجه شود یک سرمایه اجتماعی است که در طول زمان به دست میآید. متاسفانه در کشور ما باب شده در آستانه انتخاباتها گروههای سیاسی عموما این سرمایه اجتماعی را زیر سوال میبرند.
وی گفت: این مشکل سالهاست که در کشور وجود دارد و بیشتر هم توسط خود بدنه دولت و گروههای سیاسی رقیب ایجاد میشود. اعتماد اجتماعی طی سالهای متمادی به وجود میآید. فرزین افزود: همانطور که گفتم دولت باید برنامههای خود را به طور شفاف بیان کند. عدهای الان سوال میکنند چرا باید انصراف دهیم، دولت باید مشخص کند که اگر شما انصراف دهید، منابع به چه بخشهایی از تولید یا سلامت اختصاص داده خواهد شد و چه گشایش جدیدی به وجود خواهد آمد یا آثار بلندمدت آن گفته شود. دبیر سابق ستاد هدفمندی یارانهها اضافه کرد: البته من اخیرا دیدم چند تیزر تلویزیونی درباره بهداشت و درمان در این رابطه تهیه شده است. اینها باید برای مردم ملموس شود. وی تصریح کرد: اگر قرار است خودانصرافی باشد باید ادبیات خودانصرافی دنبال شود و اگر دولت اطلاعاتی دارد و براساس آن اطلاعات میخواهد حذف کند باید با همان ادبیات صحبت و اقدام کند. فرزین در پاسخ به این سوال که بهترین راهکار به نظرتان در این مورد چیست؟ حذف یا خودانصرافی؟ گفت: اگر یادتان باشد ما خودمان در فاز اول هدفمندی پس از چندین سال مطالعه اطلاعات مردم را گرفتیم و خوشهها را تنظیم کردیم، نهایتا به نتیجهای که رسیدیم، خودانصرافی بود. فرزین گفت: زمانی که با مردم صحبت کردیم توانستیم هدفمندی را با یک جمعیت 62 میلیون نفری شروع کنیم. برای مردم یک بسته اطلاعرسانی داشتیم، با مردم درباره اهمیت طرح و اینکه این منابع چقدر میتواند موثر باشد صحبت کردیم. به همین دلیل معتقدم یک بسته اطلاعرسانی خوب میتواند اعتماد را به وجود آورد. وی افزود: متاسفانه مشکلی که الان درباره هدفمندی به وجود آمده و یک مقدار اعتماد مردم را زیر سوال میبرد صحبتهای منفی بوده است که بسیار غلو شده و غیرکارشناسی درباره هدفمندی به مردم گفته شده و هدفمندی را تخریب کرده است. وی در جواب سوال خبرنگار فارس که پرسید اگر شما الان میخواستید فاز دوم هدفمندی را اجرا کنید چه شیوهای را برای کاهش یارانهبگیران انتخاب میکردید؟ جواب داد: من با خودانصرافی موافقم. اگر دولت اطلاعات لازم را دارد، میتواند توانایی مالی مردم را تشخیص داده و گروههایی را حذف کند، اما به نظرم چنین اطلاعات جامعی در دولت وجود ندارد. وی در پاسخ به اینکه در این صورت بحث اجرای فاز دوم منتفی میشود، چون ممکن است بسیاری اقدام به خود انصرافی نکنند، اظهار داشت: بحث اصلی فاز دوم هدفمندی یارانهها اصلاح قیمت حاملهای انرژی است نه حذف یارانههای خانوار. فرزین افزود: من قبلا بارها گفتهام، دولت نه فقط اطلاعات درآمد که باید اطلاعات هزینههای مردم را هم داشته باشد. یعنی هم درآمد و هم هزینه. فقط با اطلاعات درآمدی نمیتوان یارانه کسی را حذف کرد مثلا فردی در تهران زندگی میکند و 3 میلیون تومان درآمد دارد، یک نفر هم در یک منطقه دور افتاده زندگی میکند و 3 میلیون درآمد دارد، آیا این دو در یک سطح قدرت خرید هستید؟ وی گفت: نظام بهینه برای تشخیص، درآمد- هزینه است و این کار باید در سازمان مالیاتی انجام شود.