گروه سیاسی: جمعه 11 اسفندماه 1402، 2 انتخابات در سراسر ایران برگزار خواهد شد؛ یکی انتخابات مجلس شورای اسلامی و دیگری انتخابات مجلس خبرگان رهبری. روز گذشته (یکشنبه 14 آبان) پس از پایان مهلت ثبت‌نام انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، ثبت‌نام داوطلبان انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری از ساعت 8 صبح آغاز شد که تا ساعت ۱۸ بیستم آبان به مدت 7 روز ادامه خواهد داشت.

ثبت‌نام انتخابات خبرگان اما برخلاف انتخابات مجلس که به صورت الکترونیک بود، به صورت حضوری انجام می‌شود. این امر به آن دلیل است که ثبت‌نام الکترونیک انتخابات مجلس خبرگان رهبری در قانون انتخابات پیش‌بینی نشده است؛ دقیقا برخلاف قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی که مجری می‌تواند ثبت‌نام را به صورت الکترونیک انجام دهد. از همین رو وزارت کشور با هماهنگی شورای نگهبان، مراحل پیش ثبت‌نام و ثبت‌نام انتخابات مجلس دوازدهم را به صورت الکترونیک برگزار کرد. هرچند ممکن است در ادوار آینده با اصلاحاتی که در قانون اعمال می‌‌شود، ثبت‌نام انتخابات مجلس خبرگان نیز به صورت الکترونیک انجام شود.

داوطلبان مجلس خبرگان با مراجعه به فرمانداری مراکز استان‌ها می‌توانند نسبت به ثبت‌نام در همان حوزه انتخابیه اقدام کنند. هم خود داوطلبان و هم نمایندگانی که به شکل مکتوب به فرمانداری‌ها یا ستاد انتخابات وزارت کشور معرفی شده باشند، می‌توانند به صورت حضوری ثبت‌نام خود را انجام دهند. در فرمانداری قم نیز همانند وزارت کشور در تهران، امکان ثبت‌نام برای تمام حوزه‌های انتخابیه فراهم شده است. از همین رو لازم است داوطلبان اصل شناسنامه، اصل کارت ملی، 2 قطعه عکس ۶ در ۴ و نیز اصل سطح ۴ حوزه را با خود همراه داشته باشند، زیرا در محل ثبت‌نام این مدارک مشاهده، بررسی و احراز شده و پس از اسکن تحویل داوطلب خواهد شد. مدارک مورد نیاز از داوطلبان گرفته شده و پرونده‌ها تشکیل می‌شود تا برای تعیین صلاحیت به شورای نگهبان ارسال شود.

* مهم‌ترین تغییرات قانون انتخابات خبرگان

در یکی دو سال اخیر تغییراتی در قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری به وجود آمده که یکی از آنها تغییر در حوزه شرایط عینی و شکلی ثبت‌نام‌کنندگان است. در ادوار گذشته افرادی ثبت‌نام می‌کردند که دروس علوم دینی را نخوانده بودند اما در اصلاحیه اخیر قانون مشخص شد فرد باید هنگام ثبت‌نام گواهی سطح 4 حوزه ارائه کند یا اینکه تاییدیه کتبی از مدیران حوزه‌های علمیه 3 شهر بزرگ همچون قم، مشهد و اصفهان به همراه داشته باشد. در این حیطه برای اهل سنت نیز مدرک افتاء پیش‌بینی شده است. البته داوطلبانی که سابقه نمایندگی دارند یا در آزمون‌های قبلی قبول شده باشند، از ارائه این مدرک معاف خواهند بود.

سوای این، در تغییرات جدید، شرط سنی برای ثبت‌نام‌کنندگان در نظر گرفته شده که آنها باید حداقل 40 سال داشته باشند؛ اینها در راستای ساماندهی ثبت‌نام‌های تفننی در انتخابات‌های مختلف است که در سال‌های اخیر قانون‌گذار اصلاحاتی در قوانین انتخاباتی انجام داده است. لذا شک و تردیدی وجود ندارد که افراد واجد صلاحیت باید بتوانند در انتخابات‌ها ثبت‌نام کنند و در اداره کشور نقش‌آفرینی کنند اما شرایط شکلی و عینی غیر تفسیربردار همچون مدرک تحصیلی، سن و... باعث می‌شود افرادی ثبت‌نام کنند که از شرایط اولیه برخوردار باشند. دیگر تغییر قانون انتخابات مجلس خبرگان، توسعه زمان‌بندی بررسی صلاحیت‌ها است که در تغییرات جدید، این مدت افزایش یافته است.

* تفکیک نمایندگان خبرگان در استان‌ها

بر اساس قانون، تعداد نمایندگان مجلس خبرگان ۸۸ نفر است. بر اساس این تفکیک استانی، استان تهران ۱۶ نماینده، استان‌های خراسان رضوی و خوزستان هر کدام ۶ نماینده، استان‌های اصفهان، آذربایجان شرقی و فارس هر کدام ۵ نماینده، استان‌های گیلان و مازندران هر کدام ۴ نماینده، استان‌های آذربایجان غربی و کرمان هر کدام ۳ نماینده، استان‌های اردبیل، البرز، سیستان‌وبلوچستان، قزوین، کردستان، کرمانشاه، گلستان، لرستان و مرکزی هر کدام ۲ نماینده و استان‌های ایلام، بوشهر، چهارمحال‌وبختیاری، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، زنجان، سمنان، قم، کهگیلویه‌وبویراحمد، هرمزگان و یزد نیز هر کدام یک نماینده در مجلس خبرگان رهبری خواهند داشت.

همچنین بر اساس ماده ۳ قانون انتخابات خبرگان، نمایندگان برای مدت 8 سال انتخاب می‌‏شوند.

* سازوکار بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات خبرگان

بررسی صلاحیت‌ها این گونه است که بعد از پایان مهلت ثبت‌نام، شورای نگهبان یک ‌ماه فرصت دارد به صلاحیت‌های داوطلبان مجلس خبرگان رهبری رسیدگی کند. سپس صلاحیت علمی، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی داوطلبان از مراجع قانونی استعلام خواهد شد. همچنین بعد از اینکه صلاحیت‌های اولیه غیررسمی تأیید شد، نوبت به بررسی صلاحیت‌های علمی داوطلبان می‌رسد که توسط فقهای شورای نگهبان انجام می‌شود.

یک دسته از داوطلبان مسلم‌الاجتهادند یا اینکه نماینده دوره‌های گذشته این مجلس بودند یا از مدرسان بزرگ حوزه‌های علمیه هستند و کتاب و تالیفات دارند یا اینکه مرجع تقلید ضمنا یا صراحتا اجتهاد آنها را تایید کرده است. طبق تبصره یک ماده ۳ قانون انتخابات خبرگان رهبری، افراد فوق نیاز به تشخیص علمی فقهای شورای نگهبان ندارند.

دسته دیگر داوطلبان عده‌ای هستند که در اجتهاد آنها تردید وجود دارد و از این افراد دعوت خواهد شد تا در امتحان علمی‌ای که شورای نگهبان آبان‌ماه برگزار می‌کند، شرکت کنند. سوالات علمی آزمون کتبی توسط چند تن از فقهای شورای نگهبان طرح می‌شود و این آزمون با رعایت همه مقررات و مسائل حفاظتی به صورت همزمان در یک روز در مدرسه فیضیه قم و تهران برگزار می‌شود.

در صورتی که در این مرحله قبول شوند، به عنوان پذیرفته تأیید صلاحیت شده و اسامی آنها اعلام می‌شود.

* رئیس ستاد انتخابات کشور: 27 نفر برای شرکت در انتخابات خبرگان رهبری ثبت‌نام کرده‌اند

روز گذشته سیدتقی شاهچراغی، معاون سیاسی وزیر کشور و رئیس ستاد انتخابات کشور،  در جمع خبرنگاران اعلام کرد تا ساعت ۱۳ بعدازظهر  یکشنبه، ۲۷ نفر با مراجعه به فرمانداری‌های سراسر کشور، فرمانداری قم و همچنین ستاد انتخابات مستقر در وزارت کشور، اقدام به ثبت‌نام برای شرکت در انتخابات خبرگان رهبری کرده‌اند.