کارشناسان عرب معتقدند مداخلات آمریکا و غرب برای حمایت از رژیم صهیونیستی در جنگ غزه تاثیر منفی قابل توجهی بر بازار سهام کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس داشته و به طور کلی عدم اطمینان اقتصادی در این کشورها را تشدید کرده است.

به گزارش فارس به نقل از العربی الجدید، پیامدهای منفی اقتصادی طولانی شدن جنگ غزه بر اقتصاد عربستان در حالی بدتر می‌شود که این کشور در سال‌های اخیر به دنبال جذب سرمایه‌گذاری برای تأمین مالی طرح‌های بلندپروازانه خود مطابق چشم‌انداز ۲۰۳۰ بود که یکی از محورهای آن دور کردن اقتصاد از وابستگی اصلی به درآمدهای نفتی است. 

هدف چشم‌انداز عربستان سعودی ایجاد صنایع جدید، ایجاد فرصت‌های شغلی برای شهروندان و جذب سرمایه و استعداد خارجی است؛ کاری که با کاهش کل جریان سرمایه‌گذاری خارجی در ۳ ماه دوم سال جاری دشوارتر شده است.

با این حال، پیامدهای جنگ غزه در مقطع کنونی تأثیر مثبتی بر بخش نفت در عربستان سعودی داشته است که مهم‌ترین آن افزایش قابل توجه قیمت‌هاست. قیمت نفت خام برنت در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳ به ۹۵ دلار در هر بشکه رسید که نسبت به قیمت قبل از جنگ، ۱۵ درصد افزایش داشت. با این حال در پایان معاملات هفته گذشته قیمت نفت کاهش یافت و جمعه گذشته به کمتر از ۹۰ دلار در هر بشکه رسید.

بر اساس آخرین برآوردهای بانک جهانی، قیمت بالای نفت به این معناست که عربستان سعودی از صادرات نفت به درآمدهای بالاتری دست خواهد یافت اما در مقابل، با هزینه‌های بیشتری برای واردات کالاها و خدمات دیگر مواجه خواهد شد که بر بودجه و تراز اقتصادی آن فشار وارد می‌کند.

سرمایه‌داران برجسته جهان تأکید دارند پیامدهای جنگ غزه، همراه با بدهی‌های بی‌سابقه و نرخ‌های بهره بالا، آینده تیره‌ای را برای اقتصاد جهان ایجاد می‌کند بویژه اگر درگیری نظامی برای مدت طولانی ادامه یابد.

داده‌های منتشر شده توسط وزارت دارایی عربستان در چهارشنبه گذشته نشان داد این کشور کسری بودجه‌ای بالغ بر 35.8 میلیارد ریال (9.54 میلیارد دلار) را در ۳ ماه سوم سال ثبت کرده است.

این وزارتخانه در به‌روزرسانی بودجه عربستان گفت در 9 ماهه امسال کسری بودجه ۴۴ میلیارد ریال اعلام می‌شود.

در همین زمینه، سلیمان العساف، اقتصاددان سعودی با اشاره به اینکه جنگ غزه وضعیت بلاتکلیفی منطقه را تشدید کرده است، تاکید کرد این وضعیت بشدت بر سطح امنیت اقتصادی منطقه تاثیر می‌گذارد که به وضوح در بازار مشهود است.

در پایان اکتبر گذشته (مهرماه)، شاخص تاسی (TASI) اصلی‌ترین شاخص بازار سهام این کشور با کاهش 3.31 درصدی نسبت به ماه قبل بسته شد.

العساف تاکید کرد: اوراق بهادار به طور کلی نسبت به هر رویداد سیاسی بسیار حساس هستند و از این رو انتظار می‌رود جنگ غزه تأثیر منفی قابل توجهی بر بازار سهام عربستان داشته باشد.

به عقیده العساف، همین وضعیت از سوی دیگر فرصتی در بازار سهام محسوب می‌شود، زیرا زمان کاهش قیمت‌هاست و بنابراین فرصتی برای کسانی است که می‌خواهند از قیمت بعدی سهام و افزایش آن سود ببرند.

به گفته این اقتصاددان سعودی، برای سرمایه‌گذاران و کارشناسان بازار به شرط داشتن تجربه طولانی‌مدت، این فرصتی جذاب تلقی می‌شود، اگرچه وضعیت عدم اطمینان باعث ترس، وحشت و فرار از بازارها می‌شود.

از سوی دیگر العساف تاکید کرد عواقب جنگ در غزه تأثیر مثبت بر قیمت نفت داشته، چرا که به طور قابل توجهی افزایش یافت که از نظر مالی به نفع عربستان است.

* تأثیر منفی بر بازارهای بورس کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس

محمد النایر، اقتصاددان اهل سودان می‌گوید جنگ غزه به طور طبیعی  تأثیر منفی بر سهام در بازارهای کشورهای عربی خلیج‌فارس داشته و شاخص‌ها نشان می‌دهد سهام عربستان سعودی دستاوردهای به دست آمده از ابتدای سال جاری تاکنون را از دست داده است.

النایر توضیح می‌دهد این خسارات ناشی از وضعیت نامشخص منطقه با توجه به ادامه جنگ اسرائیل در غزه و نه به دلیل خود جنگ است. دامنه جنگ می‌توانست محدود باشد اما مداخله آمریکایی‌ها و غربی‌ها برای حمایت مطلق از اسرائیل و متعاقب آن حرکت ناوهای هواپیمابر آمریکایی، عدم اطمینان اقتصادی را تشدید کرد.

وی افزود: تحولات ژئوپلیتیک جاری به ترس‌های بسیار بزرگی در کل منطقه خاورمیانه بویژه در منطقه کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس منجر می‌شود، زیرا آنها کشورهایی هستند که بیشترین تأثیرات اقتصادی را از تحولات جنگ متحمل می‌شوند.

النایر تاکید کرد: توسعه جنگ غزه در داخل سرزمین‌های اشغالی تا احتمال گسترش آن به منطقه یا جهان، فضای بروز زیان‌های اقتصادی را فراهم و تسهیل کرده است، زیرا آمریکا و غرب با این بحران با دوراندیشی و خرد لازم و از زاویه اقتصادی برخورد نکردند که این امر بر اقتصاد کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس و اقتصاد عربی یا به طور کلی اقتصاد خاورمیانه تأثیر منفی می‌گذارد.

به گفته این اقتصاددان، اگر دایره جنگ به طور قابل توجهی گسترش یابد، بر عرضه نفت تأثیر می‌گذارد؛ بویژه که عربستان سعودی با بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز در صدر فهرست کشورهای صادرکننده نفت قرار دارد.

به گفته النایر، کاهش عرضه نفت تأثیر بسیار منفی بر اقتصاد عربستان خواهد داشت، زیرا با وجود چشم‌انداز ۲۰۳۰ این کشور که هدف آن تنوع بخشیدن به منابع است، اقتصاد عربستان همچنان تا حد زیادی به درآمدهای نفتی وابسته است.

با توجه به این موضوع، تأثیر عمده جنگ غزه بر صادرات نفت، بر بودجه دولتی عربستان سعودی  و همچنین بر عملکرد اقتصاد این کشور به طور کلی منعکس خواهد شد و در نتیجه تأثیراتی بر بازار  بورس این کشور و شاخص معاملات آن خواهد داشت.