ایران با تولید ۲۵۷ میلیارد مترمکعب گاز در سال سهم 6.4 درصدی از کل تولید و با مصرف ۲۴۱ میلیارد مترمکعب گاز در بخشهای مختلف، سهم 6 درصدی از کل مصرف دنیا را دارد. برابری میزان تولید و مصرف گاز در صورت ثابت بودن میزان تولید و افزایش مصرف، در نهایت ناترازی و کسری گاز را به همراه دارد.
بیش از 32.1 تریلیون مترمکعب گاز که 17.1 درصد از کل ذخایر اثباتشده گاز طبیعی در دنیا را تشکیل میدهد، متعلق به ایران است. بر اساس آمار منتشرشده از مرکز پژوهشهای مجلس، ذخایر ایران به تنهایی دوبرابر ذخایر گاز آمریکا - اقیانوسیه و آمریکای شمالی، 2.5 برابر ذخایر گاز آفریقا، بیش از 4 برابر ذخایر آمریکای مرکزی و جنوبی و ۱۰ برابر کل ذخایر اروپاست. ایران، روسیه و قطر، در مجموع بیش از ۵۰ درصد کل ذخایر جهان را دارند.
در بحث تولید گاز طبیعی در کشور، بیشرین میادین گازی ایران در بخش دریاست. میدان پارس جنوبی که بزرگترین میدان گازی دنیا محسوب میشود، روی یک خط مشترک ایران و قطر قرار دارد. مساحت این میدان ۹۷۰۰ کیلومتر مربع و میزان ذخایر گاز آن حدود ۳۹ تریلیون مترمکعب است که ۱۴ تریلیون مترمکعب از آن سهم ایران است. این میدان با داشتن حدود ۴۰ درصد از ذخایر کل کشور، اصلیترین میدان گازی کشور محسوب میشود.
پارس جنوبی به تنهایی به صورت متوســط 74.9 درصد تولید گاز طبیعی کشور را به خود اختصاص داده است. بر اساس آخرین آمار موجود، حداکثر مقدار ماهانه گاز طبیعی تحویلی به شرکت ملی گاز در ســال ۱۴۰۰، در دی و بهمن ماه بوده است. به طور متوسط، حدود ۸۸۰ میلیون مترمکعب در روز گاز طبیعی به شرکت ملی گاز تحویل شده است، همچنین در سال ۲۰۲۱ میلادی، ایران با تولید ۲۵۷ میلیارد مترمکعب گاز در سال با سهم 6.4 درصدی از کل تولید یعنی ۴۰۳۷ میلیارد مترمکعب، بعد از کشورهای آمریکا و روسیه، در جایگاه سوم قرار دارد.
در بحث مصرف گاز طبیعی، آمریکا، روسیه و چین به ترتیب 20.5، 11.8 و 9.4 درصد گاز مصرف میکنند. ایران با مصرف ۲۴۱ میلیارد مترمکعب گاز در بخشهای مختلف، سهم 6 درصدی از کل مصرف دنیا را دارد و چهارمین کشور مصرفکننده گاز طبیعی دنیا ست، یعنی میزان تولید و مصرف گاز طبیعی در ایران تقریبا برابر است و مقدار گاز تولیدشده در داخل کشور به مصرف میرسد. یعنی علاوه بر اینکه فرصت صادراتی این انرژی و حضور پررنگ در بازارهای جهانی از بین میرود، با ادامهدار بودن روند مصرفی افزایشی گاز در کشور و ثابت بودن میزان تولید آن، در نهایت دچار کسری گاز در فصول سرد سال میشویم؛ اتفاقی که در سالهای اخیر شاهد آن هستیم.
با وجود اینکه ایران دومین دارنده منابع گازی در جهان است و بخشی از بزرگترین میدان گازی جهان یعنی میدان پارس جنوبی را در اختیار دارد، در تامین نیاز داخلی در فصلهای سرد با مشکل مواجه است. برای رفع این مشکل راهکارهای موقت مانند استفاده از گازوئیل و مازوت برای جبران این کمبود مورد استفاده قرار گرفته است. این جایگزینی که تبعاتی از جمله آلودگی محیطزیست و از دست رفتن فرصتهای صادراتی را در پی دارد باید متوقف شود و با برنامهریزی دقیق، راهکارهای موثر در بلندمدت در نظر گرفته شود. با توجه به پیش رو بودن فصل زمستان و وجود تجربههای گذشته در کمبود گاز در این فصل، انتظار میرود مسؤولان این حوزه با اتخاذ تصمیمهای مناسب، از این کسری جلوگیری کنند.