ثمانه اکوان: «شی‌جین‌پینگ» رئیس‌جمهوری چین به دعوت «جو بایدن» همتای آمریکایی خود، به شهر سانفرانسیسکوی آمریکا سفر کرده است. رئیس‌جمهور چین علاوه بر دیدار با بایدن، در سی‌امین نشست غیررسمی سران سازمان همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوس آرام (اَپک) شرکت می‌کند. بررسی مسائلی چون جنگ تجاری بین ۲ کشور، مساله ورود بالن‌های شناسایی و اطلاعاتی چین به داخل مرزهای آمریکا، بحران تایوان و مسائل جهانی مانند جنگ در اوکراین و غزه، از مهم‌ترین مسائلی است که باعث می‌شود این سفر از اهمیت خاصی برخوردار باشد؛ آن هم در شرایطی که حدود یک سال است تنش میان ۲ کشور افزایش یافته و روسای ‌جمهور ۲ کشور در این یک سال هیچ تماسی با یکدیگر نداشته‌اند.

از زمانی که ترامپ به ‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا در سال 2016 انتخاب شد، جنگی تجاری بین واشنگتن و پکن در گرفت. این رقابت و رویارویی اقتصادی باعث بالا رفتن مالیات‌ها بر ورود برخی کالاهای چینی به آمریکا و بالعکس یا دستور ممنوعیت صادرات برخی کالاها بین ۲ کشور شد. در دوران بایدن، رقابت ۲ کشور ابعاد گسترده‌تری به خود گرفت. دولت بایدن در اسناد مرتبط با مهم‌ترین اولویت‌های سیاست خارجی خود، بارها اشاره کرده با وجود جنگ در اوکراین و وضعیت پیچیده سیاسی در غرب آسیا اما همچنان مهم‌ترین اولویت برای دولت او، رویارویی با چین است. این رویارویی باعث شکل‌گیری رویه منفی در روابط ۲ کشور شده بود و در ماجرای تایوان این مساله به اوج رسید. با این حال به نظر می‌رسد ۲ کشور تلاش دارند از میزان کدورت‌ها کاسته و شروطی را برای ادامه روابط‌شان برای یکدیگر تعیین کنند. 

یکی از موضوعاتی که مطمئنا در این سفر به آن اشاره خواهد شد، موضوع جنگ غزه است. تلاش‌های چین برای ارائه قطعنامه‌ای که بتواند به جنایت‌های اسرائیل در منطقه خاتمه دهد، تاکنون بدون نتیجه بوده است. وزارت خارجه چین از ابتدای جنگ بارها مخالفت خود را با رویه صهیونیست‌ها در کشتن مردم بی‌گناه غزه اعلام کرده است اما به نظر می‌رسد در عین حال رویه‌ای محافظه‌کارانه در این باره در پیش گرفته است. چین پیش از این تلاش کرده بود نقش مهمی در تحولات خاورمیانه داشته‌ باشد و خلأ قدرتی را که با خروج آمریکا از منطقه پیش آمده‌ بود با حضور اقتصادی خود پر کند. حالا اما پکن باید تصمیم بگیرد آیا می‌خواهد به ‌عنوان یک میانجی سیاسی هم در جهان شناخته شود و مانند پیروزی در ماجرای عادی‌سازی روابط ایران و عربستان، درباره جنگ غزه هم اثرگذار باشد یا نه. اگر شی‌جین‌پینگ بخواهد نقشی جدی در این زمینه ایفا کند و اثری مثبت از دیپلماسی چینی در جهان به‌ جا بگذارد، باید در این سفر دولت بایدن را قانع کند به‌ دنبال قطعنامه‌ای برای پایان دادن به این جنگ در سازمان ملل باشد. چین با محکوم نکردن حمله حماس به صهیونیست‌ها، آنطور که رسانه‌های آمریکایی گفته‌اند، تهدیدی جدی برای منافع آمریکا در منطقه و جهان به وجود آورده است و تلاش رهبران غربی برای کشاندن جهان به داشتن موضع واحد درباره این موضوع را با شکست مواجه کرده است. اگرچه چین فشار زیادی به آمریکا برای پایان دادن به جنگ به کار نمی‌برد اما محکوم نکردن حماس و انتقادات صریح از رژیم صهیونیستی باعث ناراحتی و عصبانیت آمریکا و این رژیم شده ‌است. 

در عین حال دولت بایدن نیز به آرام کردن فضا در روابطش با چین (حتی به ‌صورت مقطعی) نیاز دارد، زیرا در آستانه ورود به سال انتخابات ریاست‌جمهوری است و با توجه به کارنامه بسیار ضعیفی که در حوزه سیاست خارجی داشته و جنگ‌هایی که به ‌صورت عمدی به راه انداخته ‌است، نیاز دارد دستاوردی هر چند کوچک در عادی‌سازی روابطش با پکن داشته ‌باشد. عادی‌سازی رابطه با چین یا تلاش برای رام نشان دادن اژدهای زرد در مقابل آمریکا می‌تواند دستاورد مهمی برای بایدن باشد. با این حال به نظر می‌رسد عوامل مهمی هنوز وجود دارند که می‌توانند این رابطه را با کدورت بیشتر همراه کنند. رسانه‌ها گزارش داده‌اند قانونی که آمریکا اخیراً برای عدم دستیابی چین به تکنولوژی‌های مبتنی بر نیمه‌هادی‌ها و هوش مصنوعی تصویب کرده، یک روز بعد از سفر شی‌جین‌پینگ به ایالات متحده، اجرایی می‌شود و همین مساله می‌تواند گفت‌وگوهای انجام شده بین پکن و واشنگتن در این سفر را تحت‌الشعاع قرار دهد. این قانون تصریح می‌کند دولت آمریکا باید جلوی دستیابی چین به میکروچیپ‌ها یا تکنولوژی‌های مبتنی بر نیمه‌هادی‌ها را که لازمه توسعه هوش مصنوعی است بگیرد. اگر این اقدام عملیاتی شود، تأثیری بسیار منفی بر صنعت الکترونیک چین خواهد داشت و همین موضوع حتی می‌تواند در صورت وخیم شدن به بهانه‌ای برای آغاز جنگ رسمی بین ۲ کشور تبدیل شود. 

از همین رو به نظر می‌رسد این سفر بیشتر در راستای ایجاد شفافیت در روابط ۲ کشور و مشخص کردن خطوط قرمز برای هر کدام از این ۲ بازیگر و قدرت بزرگ بین‌المللی باشد. چین می‌خواهد نشان دهد به دنبال درگیری با آمریکا نیست اما بر مواضع خود قاطعانه ایستاده است و آمریکا نیز می‌خواهد مطمئن شود تا زمان پایان یافتن بحران در اوکراین و غزه، چین دست به کاری نمی‌زند که ایالات متحده مجبور باشد در ۳ جبهه وارد جنگ شود.