با آنکه نقش مشارکتهای مردمی در حفظ و حراست محیط زیست بسیار حائز اهمیت است اما در لایحه برنامه هفتم توسعه توجهی به این موضوع مهم نشده است.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در این باره گفت: رهبر معظم انقلاب و رئیسجمهور در ابتدای سال در نشست با دستگاههای مختلف بر مردمیسازی واقعی امور تاکید داشتند و همچنین با تکیه بر اسناد بالادستی مانند اصل 50 قانون اساسی و رویکردهای علمی که در همه دنیا درباره مشارکت مردم و استفاده از ظرفیتهای مردم برای محیط زیست است، یکی از مفادی که ما در همان ابتدا به سازمان برنامه پیشنهاد دادیم و در مکاتبات متعدد نیز بر آن تأکید داشتیم همین مساله مشارکت در حفاظت از تنوع زیستی و حفظ محیط زیست بود. حسن اکبری افزود: موضوع مشارکت در برنامه ششم توسعه نیز در بند ط ماده 38 برنامه ششم آمده بود. متأسفانه در آنچه که تحت عنوان لایحه برنامه هفتم توسعه از دولت به مجلس رفت، تمام بندهایی که سازمان حفاظت محیط زیست پیشنهاد داده بود، حذف شد. در توجیه این کار، دولت دلایلی را مطرح کرد که لایحه باید چابک باشد و بر مسائل و موضوعات خاص متمرکز شده بود. در مجلس خوشبختانه بسیاری از مسائلی که دیده نشده بود به لایحه بازگشت و به قانون اضافه شد. در اینجا انتظار میرفت این موضوع که اهمیت زیادی هم دارد به لایحه اضافه شود اما این اتفاق نیفتاد. وی در ادامه گفت: لایحه به مجلس رفت و مکاتبات متعددی هم داشتیم ولی به نظر میرسد موضوع مشارکت در مجلس نیز مورد توجه قرار نگرفته و آنچه تنها ظرفیت ما برای جذب مشارکت مردمی در حفظ محیط زیست بود و در برنامه ششم نیز دیده شده بود، در برنامه هفتم حذف شد و درحال حاضر ظرفیت قانونی دیگری برای اینکه مردم را پای کار حفاظت بیاوریم و در حفظ تنوع زیستی کشور سهیمشان کنیم، نداریم.
اکبری اظهار داشت: الان همه هزینههای حفاظت از محیط زیست را باید دولت بپردازد و متأسفانه در طول این سالها دولت هیچ وقت نتوانسته هزینه را به اندازهای بپردازد که بتوان حفاظت قابل قبولی را انجام داد. این فرآیند اگر نهادینه میشد و این فرصت به ما داده میشد که در طول برنامه هفتم مساله حفاظت مشارکتی را رسمیت ببخشیم، بخشی از هزینههای دولت کم میشد اما این مساله در سازمان برنامه مورد توجه قرار نگرفت.
وی گفت: ما باید تلاش کنیم در آینده ظرف قانونی دائمی برای این کار ایجاد کنیم، البته این طبیعی است که ایجاد یک بستر قانونی مناسب شاید مدتها و سالها زمان ببرد، دچار وقفه شویم و بسیاری از فرصتهای طلایی برای حفاظت از تنوع زیستی را از دست بدهیم اما به هر حال باید این اتفاق بیفتد. به گفته اکبری، پس از اینکه سازمان برنامه و بودجه موضوع مشارکت مردمی را در حفظ محیط زیست حذف کرد، در مجلس هم به این دلیل که زمان کم است و به موضوعات و مشکلات بسیاری پرداخته میشود، به نظر میرسد که این مساله خیلی مورد توجه قرار نگرفت. ضمن اینکه ما به عنوان دستگاهی که در بدنه دولت کار میکنیم، فرصت زیادی برای حضور در مجلس پیدا نمیکنیم و چنین نگاهی هم وجود ندارد. سازمان برنامه به عنوان نماینده دولت درباره برنامه هفتم توسعه در مجلس حضور پیدا میکند و طبیعتا زمانی که سازمان برنامه و بودجه از همان ابتدا مساله مشارکت را حذف کرده بود، توضیح درست این موضوع در کمیسیونهای مجلس ما را با مشکل مواجه کرد، چرا که امکان حضور ما وجود نداشت. وی در ادامه افزود: شاید به صورت موردی برخی افراد نگاه سلیقهای را اعمال کرده باشند اما من مطمئنم اگر این امکان وجود داشت که در کمیسیونها برای نمایندگان محترم مجلس این مساله را بیشتر توضیح میدادیم و باز میکردیم، مورد استقبال قرار میگرفت، چرا که درخواست و توصیه بسیاری از نمایندگان به ما این بوده که از ظرفیت مردم استفاده کنیم و چون خودشان نماینده مردم هستند، از این نوع ظرفیتها برای حفظ محیط زیست استقبال میکردند. وی در پاسخ به اینکه اگر بحثهای قانونی و سیاستگذاری را کنار بگذاریم، در میان کارشناسان و عموم مردم نیز عدهای معتقدند که حفاظت مردم در بحث تنوع زیستی تنها برای صدور پروانه شکار است و نتایج خوبی نداشته است؛ در حالی که خود شما بارها اعلام کردهاید هدف از مشارکت تنها صدور پروانه نیست و اهداف دیگری مانند طبیعتگردی، پرندهنگری و... دنبال میشود، گفت: حفاظت مشارکتی یا به تعبیری بهتر مشارکت در حفظ تنوع زیستی به هیچ وجه صرفا شامل قرقهای خصوصی یا مناطق حفاظت شده خصوصی نیست. مصداقهای مختلف و رویکردهای مختلفی در دنیا وجود دارد و منظور ما از گنجاندن این موضوع در برنامه هفتم توسعه و تلاش برای فراهم کردن بستر قانونی این کار، این است که از تمام این ظرفیتها و رویکردهای مختلف استفاده کنیم.