گروه بین‌الملل: «دولت اسرائیل امشب در آستانه اتخاذ تصمیمی سخت است»؛ این جمله‌ای بود که نتانیاهو سه‌شنبه شب در آستانه قبول آتش‌بس با حماس به زبان آورد؛ عبارتی که قطعا بیان کردنش برای «بی‌بی» بسیار سخت و ناگوار بود. این به معنای پذیرش شکست برای کسی است که نزدیک 50 روز قاطعانه، چنین ایده‌ای را تا پیش از نابودی حماس رد کرده بود.

نخست‌وزیر درمانده صهیونیست‌ها که به همراه بن گوریون رکورددار تصدی سمت نخست‌وزیری اسرائیل است، شاید هرگز گمان نمی‌کرد پایان حیات سیاسی‌اش اینگونه فضاحت‌بار رقم بخورد. آتش‌بس، تازه شروع تیره‌بختی‌های نتانیاهو است و باید خود را آماده نبرد در جبهه خشمگین داخلی کند.

بنیامین نتانیاهو اگرچه امروز همچنان مجبور است بگوید پس از تبادل اسرا، جنگ در غزه ادامه خواهد داشت اما پرسش این است: در میدان چه اتفاقاتی افتاد که نخست‌وزیر افراطی را مجاب به بالا بردن دست‌ها کرد؟ داده‌ها و ستانده‌های توفان‌الاقصی در جبهه مقاومت و اسرائیل کدام است؟ 

هر کارشناس بی‌طرفی با مشاهده صحنه نبرد می‌تواند اذعان کند نبرد غزه با پیروزی محور مقاومت و به طور خاص مقاومت فلسطینی همراه شده است. این موضوع از چند جنبه قابل بررسی است. نخستین مؤلفه به مرور وضعیت کابینه جنگ صهیونیست‌ها و دولت نتانیاهو بازمی‌گردد. غافلگیری توفان الاقصی موضوعی نیست که دست از سر نتانیاهو بردارد و تبعات آن شاید خیلی زود منجر به کناره‌گیری او از قدرت شود. در روزهای اولیه جنگ غزه، افشای فایل صوتی سخنان ۵ ماه قبل بنیامین ‎نتانیاهو در جلسات حزب لیکود نشان می‌دهد نخست‌وزیر ‎اسرائیل معتقد بوده است 2 نبرد ‎نگهبان دیوارها (‎سیف‌القدس ۲۰۲۱) و سپر و پیکان (انتقام آزادگان مه ‌۲۰۲۳) عملا تمام زیرساخت‌های نظامی حماس و جهاد اسلامی را نابود و ضمن ایجاد بازدارندگی برای اسرائیل، ترس و وحشت را از هرگونه اقدام نظامی مجدد گروه‌های فلسطینی علیه اسرائیل از بین برده است.

* اهدافی که محقق نشد

مساله‌ای که در این حدود 50 روز واضح شد، شکست تمام‌عیار تل‌آویو در میدان رزم و خارج از آن در حوزه ساخت روایت برای توجیه حملات خود به غزه بود. در واقع رژیم صهیونیستی رسوایی و بدنامی در این جنگ را در کشتار غیرنظامیان و انجام شنیع‌ترین رفتارهای جنگی به جان خرید تا دستاوردی عینی در شکستن توان مردم غزه و نابودی مقاومت و حماس به دست آورد اما طی ۳ هفته عملیات زمینی در غزه اسرائیل چه چیزی به دست آورد؟ ارتش رژیم صهیونیستی ده‌ها نظامی و صدها تانک و ادوات زرهی خود را از دست داد اما در مقابل کمتر از انگشتان ۲ دست هم نتوانست از مبارزان فلسطینی تلفات بگیرد و کوچک‌ترین خللی به زیرساخت نظامی حماس و جهاد اسلامی وارد آورد. مقاومت فلسطینی تا آخرین شب قبل از آتش‌بس هم تل‌آویو و شهرک‌های اطراف غزه را موشک‌باران و راکت‌باران کرد. اینگونه بود که ارتش اسرائیل حتی به یکی از اهداف اعلام شده خود دست پیدا نکرد. جنبه دوم شکست تل‌آویو در بعد سیاسی و دیپلماتیک است؛ صهیونیست‌ها برای آتش‌بس مجبور شدند با حماس مذاکره کنند که به معنای به ‌رسمیت شناختن حماس است، آن هم در شرایطی که نتانیاهو و دیگر مقامات صهیونیست می‌گفتند حماس گروه تروریستی است اما با مذاکره‌ای که اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها به صورت غیرمستقیم با حماس انجام دادند، وادار شدند حماس را به عنوان یک طرف جنگ به رسمیت بشناسند. در روزهای میانی جنگ غزه با مسجل شدن ناتوانی اسرائیل از تحقق اهداف عملیات نظامی‌اش در این باریکه، مذاکرات مخفیانه صهیونیست‌ها با واسطه قرار دادن قطر کلید خورد. در وهله نخست نتانیاهو، یوسی کوهن، رئیس سابق موساد را به نمایندگی از خود برای آزادی اسرای اسرائیلی در غزه به دوحه فرستاد. تل‌آویو به قدری به این مساله نیاز داشت که کوهن با دفاع از روند مذاکرات تبادل اسرا میان ‎حماس و ‎اسرائیل با میانجیگری ‎مصر و ‎قطر به انتقاد از مخالفان نقش‌آفرینی دوحه در این مذاکرات پرداخت و گفت اسرائیل در مقطع کنونی برای حل و فصل پرونده‌های موجود به قطر نیاز دارد. سفر غیرمنتظره رئیس سابق دستگاه جاسوسی اسرائیل البته ناراحتی و خشم دیوید بارنیا، رئیس کنونی موساد را به دنبال داشت. همچنین این گفته کوهن در یک مصاحبه مبنی بر اینکه او و رئیس موساد، درباره سفرش به قطر در هماهنگی کامل هستند، منجر به واکنش تند بارنیا، رئیس فعلی موساد شد. بلافاصله پس از این مصاحبه، بارنیا با نتانیاهو تماس گرفت و از او خواست بیانیه‌ای رسمی صادر کند که به صراحت نشان دهد تنها طرفی که آزادی اسرا را به عهده دارد، موساد است، نه آنطور که یوسی کوهن ادعا می‌کند. در نهایت هم دفتر نخست‌وزیری اعلام کرد تنها یک نهاد رسمی وجود دارد که آزادی اسرا را مدیریت می‌کند اما یوسی کوهن با موافقت نتانیاهو این اقدامات را انجام داده است. این موضوع نشان‌دهنده آشفتگی و سردرگمی در دستگاه تصمیم‌گیری رژیم صهیونیستی است و از طرف دیگر نیاز شدید اسرائیل به مذاکره با حماس را در آن مقطع نشان می‌دهد.

* وقتی نتانیاهو به التماس می‌افتد

در همین ارتباط گزارش اخیر رسانه آمریکایی آکسیوس حاکی است نخست‌وزیر اسرائیل ضمن اذعان به نیاز به توافق با حماس، از رئیس‌جمهور آمریکا خواسته برای محقق کردن این توافق یک بار دیگر با امیر قطر تماس بگیرد. پایگاه آکسیوس، نزدیک به منابع آمریکایی و اسرائیلی در گزارش روز پنجشنبه خود تصریح کرد نتانیاهو بازوی یک مقام دولت جو بایدن را که مامور پیگیری پرونده تبادل اسرا بوده گرفته و گفته «ما به این توافق نیاز داریم». رسانه آمریکایی در این گزارش مدعی شده فشارهای مستمر جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا روی سران کشورهای خاورمیانه از جمله عوامل کلیدی در نهایی شدن این توافق میان اسرائیل و حماس بوده است. آکسیوس نوشته بایدن بعد از عملیات حماس، «جیک سالیوان» مشاور ارشدش در مسائل خاورمیانه و یکی دیگر از مشاوران ارشد خود به نام «جاش گلتزر» را مامور تشکیل یک کارگروه مخفیانه برای آزاد کردن «اسرا» کرده است. طبق نوشته آکسیوس، یک مقام آمریکایی گفت در یکی از جلسات مک‌گورک با نتانیاهو، هنگامی که مک‌گورک داشت جلسه را ترک می‌کرد، نتانیاهو بازوی او را گرفت و گفت: «ما به این توافق نیاز داریم». او سپس از مک‌گورک خواسته بایدن یک بار دیگر با امیر قطر تماس بگیرد تا بتواند توافق تبادل اسرا را به سرانجام برساند. پایگاه آکسیوس به زمان انجام این دیدار بین نتانیاهو و مک‌گورک اشاره نکرده اما در ادامه متن نوشته هنگامی که مذاکرات میان واشنگتن، تل‌آویو و دوحه ادامه داشت، حمله زمینی در غزه آغاز شد.

* آتش در جبهه داخلی

تشدید بحران در سرزمین‌های اشغالی سومین گزاره‌ای است که ادامه روند فعلی را برای رژیم صهیونیستی غیرممکن و کابینه نتانیاهو را وادار به پذیرش آتش‌بس کرده است. این مساله خود را در عوارض اقتصادی و اجتماعی فلسطین اشغالی نشان داده است. 3 هفته قبل بنی گانتس، عضو کابینه جنگ اسرائیل اعلام کرد مدت زمان زیادی - شاید چند سال - طول خواهد کشید تا شهرک‌های اطراف غزه به وضعیت عادی بازگردد. جروزالم‌پست دو هفته قبل در گزارشی نوشت جنگ با حماس نیم میلیون اسرائیلی را به پناهجو تبدیل کرده است.  روزنامه یدیعوت آحارانوت روز پنجشنبه اول آذر به نقل از وزارت دارایی رژیم صهیونیستی نوشت جنگ علیه غزه هزینه‌های بسیار سنگینی را به این رژیم تحمیل خواهد کرد و این رژیم تا ده‌ها سال کسری بودجه خواهد داشت. بر اساس این گزارش، وزارت دارایی رژیم صهیونیستی پیش‌بینی کرد جنگ این رژیم علیه غزه، در چند ماه آینده هزینه‌های سنگین و چه بسا بسیار سنگینی تا حدود ۲۵۰ میلیارد شِکِل (واحد پول این رژیم) را به تل‌آویو تحمیل خواهد کرد. از طرف دیگر، نتانیاهو طی یک‌ ماه گذشته از سوی خویشاوندان اسرا به کم‌کاری برای آزادی این اسرا از دست حماس متهم شده و بابت این موضوع بشدت تحت فشار قرار گرفته بود. برخی اعضای کابینه جنگ نتانیاهو روز سه‌شنبه - پیش از اعلام آتش‌بس و مبادله اسرا - در بیت‌المقدس با خویشاوندان اسرا که برای نشان دادن اعتراض خود به نتانیاهو یک مسیر طولانی را پیموده بودند دیدار کردند. روزنامه گاردین گزارش داد در این دیدار مشاجره‌هایی میان خانواده‌های اسرا و برخی مقام‌های اسرائیلی اتفاق افتاده است.

* واشنگتن دی سی؛ اسیر امواج توفان 

اما مهم‌ترین دلیل شکست اسرائیل در تن دادن به آتش‌بس را باید در فشار آمریکا به تل آویو جست‌وجو کرد. دولت بایدن اگرچه ابتدا با آتش‌بس مخالفت می‌کرد اما به زودی دریافت در صورت ادامه جنگ، شاید بازنده بزرگ نبرد غزه لقب می‌گرفت و هنوز هم در حال دست و پنجه نرم کردن با پیامدهای حمایت تام و تمام از جنایات جنگی اسرائیل در آمریکا و غرب آسیاست. در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، جنگ غزه و امتداد آن به کل منطقه حکم شکست زودهنگام رئیس‌جمهور از کارافتاده آمریکا را امضا می‌کند؛ چه اینکه همین الان هم جو بایدن آرای عرب‌های آمریکا را که در ایالت‌های چرخشی و سرنوشت‌ساز قرار دارند از دست داده است. 

اخباری که رسانه‌های آمریکایی از آنچه این روزها در دپارتمان وزارت خارجه گذشته است منتشر کردند عمق بحران دیپلماتیک دولت بایدن در خانه را به نمایش گذاشت. «فارن پالیسی» ماه گذشته در گزارشی از شکاف گسترده در دستگاه دیپلماسی آمریکا درباره جنگ غزه پرده‌برداری کرد؛ گزارشی که نشان می‌داد دولت با موج فزاینده‌ای از انتقادات و استعفای کارکنان وزارت خارجه روبه‌رو است. این در کشوری که وطن دوم اسرائیلی‌ها محسوب می‌شود، برای سیاست خارجی آمریکا که اصل بنیادین و غیرقابل تغییرش حمایت همه‌جانبه از اسرائیل است، به‌مثابه یک زلزله سیاسی و دیپلماتیک می‌ماند.  سیاست خارجی دولت بایدن این روزها مجبور است در چند جبهه دشوار مبارزه کند؛ در خارج از خانه، رژیم صهیونیستی بار دیگر پای دولت بایدن را به یک باتلاق غیرقابل بازگشت کشانده است و در داخل خانه این‌ بار واشنگتن با محدودیت‌های ساختاری و هنجاری در اعطای مجوز به اسرائیل برای پیشروی جنگی روبه‌رو است و تیم بایدن توان اقناع افکار عمومی و حتی دیپلمات‌های دپارتمان وزارت خارجه را هم ندارد.

مولفه بعدی که واشنگتن را در فشار به تل‌آویو مصمم‌تر کرد، شدت گرفتن حجم و دامنه جبهه‌های دیگر مقاومت از شمال و جنوب سرزمین‌های اشغالی بود، اتفاقی که می‌توانست و هنوز هم می‌تواند آمریکا را گرفتار کند. در روزهای اخیر حزب‌الله لبنان، با موشک‌های سنگین اهداف نظامی صهیونیست‌ها را هدف اصابت قرار داد که در یکی از آنها مقر «برانیت» در شمال را منهدم کرد. از جنوب هم اقدامات انصارالله یمن که به توقیف کشتی اسرائیلی «گلکسی لیدر»  در دریای سرخ منجر شد، در کنار آخرین حمله مقاومت عراق به پایگاه عین الاسد با موشک بالستیک که به اعتراف پنتاگون باعث جراحت 10 نظامی آمریکایی شد، پیام واضحی برای کاخ سفید داشت. کارشناسان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای اقدام یمن در توقیف کشتی صهیونیست‌ها را به منزله ایجاد یک شکاف در دیوار دفاعی ضخیم تدارک دیده‌شده آمریکا برای دفاع از رژیم اشغالگر و تجاوزات آن به غزه ارزیابی کردند. روزنامه العربی الجدید در گزارشی در این باره نوشته است: باب المندب، گذرگاه استراتژیک یمن در دریای سرخ، با توجه به تداوم تجاوزات رژیم صهیونیستی به نوار غزه و توقیف یک کشتی این رژیم توسط نیروهای مسلح یمن، در خط مقدم تشدید درگیری‌ها در منطقه قرار گرفته ‌است و توسعه این رویدادها ممکن است تأثیر گسترده‌ای بر تجارت بین‌المللی از جمله تجارت نفت داشته باشد. در نهایت این موارد جدای از افتضاحات سیاسی و اطلاعاتی و ننگ ابدی حمله به بیمارستان‌های شفا و المعمدانی بود که بهای آن برای صهیونیست‌ها این بود که در افکار عمومی دنیا هم یک باخت سنگین متحمل شدند. غیر از تظاهرات‌های بزرگ در تمام دنیا، کار به جایی رسید که برخی سران اروپایی مثل مکرون‌ نسبت به نسل‌کشی در غزه انتقاد کردند. این موضع‌گیری‌ها، یکی از نتایج تظاهرات‌ بزرگ مردم در دنیا و موج نفرت عمومی از اسرائیل بود.

* ۳۹ اسیر فلسطینی از زندان‌های رژیم صهیونیستی آزاد شدند

در چارچوب توافق آتش‌بس موقت و تبادل اسرا میان رژیم صهیونیستی و مقاومت فلسطین ۳۹ اسیر زن و کودک فلسطینی شامگاه جمعه از زندان‌های این رژیم آزاد شدند. این اسرا شامل ۲۴ زن و ۱۵ کودک و نوجوان هستند. این اسرا عصر دیروز از زندان‌های رژیم صهیونیستی به زندان «عوفر» در نزدیکی رام‌الله منتقل و پس از چند ساعت آزاد و در حضور گسترده مردمی که با در دست داشتن پرچم مقاومت برای استقبال از اسرا رفته بودند، به محل زندگی خود در کرانه باختری و قدس اشغالی منتقل شدند. بر این اساس همچنین ۱۳ اسیر صهیونیست نیز به نیروهای صلیب سرخ تحویل داده شدند.

***