مطابق سالنامه آماری سازمان سینمایی، فیلم «عقابها» با بیش از 2 دهه اکران به عنوان طولانیترین فیلم اکران شده در سینمای ایران لقب گرفته است؛ فیلمی که از سال ۶۴ تا ۸۵ به صورت مستمر و هر ساله اکران شده است و همین اکران طویلالمدت باعث شد در کنار رکورد 2 دههایاش در اکران با 10 میلیون تماشاگر، عنوان پرمخاطبترین فیلم سینمای ایران را نیز از آن خود کند، صدالبته که رکورد 2 دهه اکران تنها به دلیل سال تولید این اثر سینمایی است، همچنان که در سالهای بعدی نیز فیلمهایی چون «پایگاه جهنمی»، «کانی مانگا»، «پلاک»، «مرز»، «کمینگاه»، «عبور از میدان مین» و «بلمی به سوی ساحل» هم بهصورت مستمر در سینما اکران شدند. البته که این موضوع تنها به دهه 60 محدود نشد و در دهههای 70 و 80 نیز ادامهدار بود تا جایی که علاوه بر فیلمهای ذکر شده، آثاری چون «هراس»، «گذرگاه»، «پوتین» و «شب دهم» در تمام سالهای دهه 70 و «پرواز از اردوگاه»، «پنجه در خاک»، «خط آتش»، «یورش» و «فرار مرگبار» در تمام سالهای دهه 80 اکران شدند. البته این آثار در زمره فیلمهایی هستند که اکرانهای طولانی داشتند، در حالی که بسیاری از آثار تولید شده در این 3 دهه از اکرانهای 2 الی 3 ساله برخوردار بودند؛ مانند فیلم «دیدهبان» سالهای ۷۱ و ۷۲، «حماسه مجنون» سالهای ۷۴ و ۷۵، «سجاده آتش» سالهای ۷۴ ، ۷۵ و۷۶ و نمونههای بسیار دیگر. اما مشخصاً باید به این نکته اشاره کرد که چرا در تمام این سالها شیوه و مدل اکران به این صورت بود در حالی که با مرور تعداد آثار اکران شده در تمامی سالها، وضعیت ساخت و تولید فیلم در سینمای ایران نهتنها کم نبوده که آثار بسیاری به مرحله اکران میرسید و عملاً در اغلب سالها تعداد آثار اکران شده در سینما بیش از 150 و حتی نزدیک به 300 فیلم بود. به هر شکل آنچه از سیاست اکران مستمر در 3 دهه ابتدای انقلاب اسلامی به دست میآید، اقبال و استقبال مردمی است، زیرا اغلب این آثار در حالی که 10 سال از اکرانشان میگذشت ولی همچنان مخاطبان خود را داشته و مردم در سالنها به تماشای این فیلمهای مینشستند اما با آغاز دهه 90 به تغییر سیاست از اکران مستمر به اکران مقطعی، وضعیت پایدارتری را در حوزه اکران و مخاطب سینما شاهد بودیم.
اما آنچه اکنون در سینمای کشور محل بحث و بررسی است اقبال و استقبال بیش از 6 میلیونی از فیلم «فسیل» آن هم طی 6 ماه اکران، نهتنها این فیلم کمدی را در جدول پرمخاطبهای سینمای ایران بعد از «عقابها» و «کانی مانگا» به عنوان سوم رسانده است، بلکه 2 فیلم ابتدایی هر کدام به ترتیب 20 و 15 سال اکران داشتند و همانطور که به آن اشاره شد «فسیل» تنها 6 ماه از اکرانش در سینمای ایران میگذرد، البته که انتظار اکران 20 و 15 ساله که هیچ حتی 2 ساله نیز در وضعیت کنونی سینما نهتنها غیرمنطقی، بلکه با عدم فعالیت سالنها در 2 سال شیوع کرونا باعث ایجاد ترافیک بسیار زیاد در صف اکران شده است اما آنچه بیش از همه قابل تأمل و توجه است اعتراض تهیهکننده فیلم «فسیل» طی چند روز گذشته بود و با توجه به محدود شدن اکران فیلمش در پایتخت است. سیدابراهیم عامریان طی نامهای خطاب به شورای صنفی اکران نوشت: در سیستم اکران جهانی، وقتی فیلمی روی پرده میرود و مورد استقبال واقع میشود، اکران مستمر باقی میماند. هیچ کجای دنیا فیلمی را که باعث رونق سینما شده است، با فروش ماهانه ۱۵ میلیارد تومان از روی پرده سینما حذف نمیکنند. عدم تداوم اکران «فسیل» در حالی است که سینمای ایران طعم 7 میلیون مخاطب برای یک فیلم را طی 40 سال نچشیده بود و در صورتی که ۹ ماه پیش هیچ فیلمی جرات اکران در عید نوروز را به دلیل وقایع حاکم بر کشور نداشت، «فسیل» برای اکران پا پیش گذاشت و همه معادلات را بر هم زد و علاوه بر روشنکردن چراغ سینماها باعث شد سینماداران عزیز به اذعان خودشان، کل بدهیهای دوران ورشکستگی کرونا را صاف کنند.
صدالبته که صحبتهای عامریان پر بیراه نبوده و از منظر خود بهعنوان تهیهکننده یکی از ماندگارترین فیلمهای سینمای ایران کاملاً درست و منطقی عنوان کرده است اما نباید این نکته را فراموش کرد که محدود کردن اکران به دلیل ایجاد فرصت برای سایر فیلمهاست، بویژه که ترافیک فیلمهای پشت خط اکران بسیار سنگین بوده و طولانی شدن انتظار برای اکران باعث ضرر شدید مالی به سرمایهگذاران این آثار خواهد شد.
به هر حال فیلم «فسیل» همانطور که از سوی تهیهکنندهاش نیز اشاره شد سهم بسیار مهمی در هموار شدن مسیر نابود شده سینما در روزگار کرونا داشت و همچنان نیز پس از 6 ماه اکران مورد اقبال و استقبال مخاطبان قرار دارد اما با توجه به وضعیت موجود و میزان ظرفیت و بستر اکران راهی جز این نیز نمیتوان انتظار داشت، صدالبته که جهاد سالنسازی که امروز یکی از مهمترین برنامههای سازمان سینمایی است راهحل تمام مشکلات است درحالیکه در دولت قبل به این موضوع مهم و ریشهای چنانکه باید و شاید توجه نشد و امروز وضعیت سینمای کشور را در کنار بیتدبیری دوران کرونا در موقعیت بغرنجی قرار داده است. اما آنچه باعث امیدواری است برنامهریزی برای رشد 85 درصدی ساخت سالن سینما تا پایان دولت است که با اهتمام ویژه سازمان سینمایی میتوان امیدوار بود بهزودی با ظرفیت هزار سالن در سراسر کشور در کنار انقلاب سالنسازی سینما، شاهد اکران مستمر فیلمهای پر مخاطب و همچنین عدم پشت خط اکران ماندن سایر تولیدات سینمایی باشیم.