کد خبر: 272453تاریخ: 1402/9/7 00:00
تقویت ایران در دریای مازندران
مهدی بختیاری: با الحاق ناوشکن «دیلمان» به ناوگان دریایی ارتش در منطقه شمال (دریای مازندران)، دست ایران در این دریا قوی‌تر و برد عملیاتی آن، بیشتر شد.
دیلمان جدیدترین محصول پروژه موج است که ساخت آن بلافاصله پس از سانحه برای ناو دماوند در سال ۹۶ در دستور کار قرار گرفت که از لحاظ فنی تفاوت‌هایی با نمونه قبلی دارد.
حضور پررنگ و قدرتمند ایران در دریای مازندران یکی از مهم‌ترین برنامه‌های نیروهای مسلح برای حراست از منافع کشورمان در آب‌های این منطقه است. دریای مازندران با 5 همسایه، از ظرفیت‌های زیادی برخوردار است که از قضا بخش عمده آن در مناطق متعلق به جمهوری اسلامی ایران (جنوب دریا) واقع شده، لذا برای حراست از این مناطق و جلوگیری از دست‌اندازی‌های احتمالی دیگران، باید نیروی دریایی به عنوان مهم‌ترین یگان حراست از این منطقه، به شناورها و تجهیزات جدید مجهز شود. در سال‌های گذشته، با طراحی و ساخت شناورهای کوچک‌تر کلاس پیکان تا حد زیادی این خلأها پر شد و با به‌کارگیری شناورهای بزرگ‌تری نظیر دیلمان با قابلیت‌ها و ماندگاری بیشتر در دریا، سطح این حراست نیز بالاتر خواهد رفت. برای مثال، درگیری‌های گذشته با جمهوری باکو بر سر برخی مناطق در دریای مازندران، این الزام را بیشتر نشان داد که تقویت ناوگان دریایی در شمال، باید بیشتر مد نظر قرار گیرد.
این برنامه در طول سال‌های اخیر یکی از مهم‌ترین برنامه‌های ارتش در عرصه دریایی بوده که به نظر می‌رسد با الحاق شناور دیلمان تا حد زیادی محقق شود. «دیلمان» پنجمین محصول پروژه موج است که تا پیش از آن شامل ناوهای جماران، دنا، سهند و دماوند می‌شد اما شناور جدید در موارد متعددی با نمونه‌های قبلی تفاوت‌های زیادی دارد. این شناور با 94 متر طول، 11 متر عرض و آبخور به ارتفاع 3.25 متر، دارای تُناژ 1500 و سرعت 26 نات است که از این جهات تقریباً به نمونه‌های قبلی شباهت دارد اما مهم‌ترین تفاوت دیلمان با شناورهای گذشته را باید در سامانه رانش این ناو جست‌وجو کرد.
در حالی که شناورهای قبلی پروژه موج از 2 شَفت و 2 پروانه بهره می‌بردند، ناو دیلمان دارای 4 شَفت و 4 پروانه است و علاوه بر این، از سامانه بوتراستر با توان 86KW و دور متغیر تا 1480 دور نیز بهره می‌برد که این توانمندی در منطقه‌ای مثل دریای مازندران با جریانات آبی قوی و عمیق – که عمدتاً هم در سمت ایران قرار دارد- توان بیشتری به این شناور برای انجام مانورهای بهتر می‌دهد.
در کنار این، سیستم رانش ناو دیلمان امکان انجام عملیات پهلوگیری و چرخش شناور در سرعت بالا را نیز افزایش می‌دهد.
نبود این توانمندی در ناو قبلی (دماوند) یکی از دلایل بروز حادثه برای آن شناور بود که حالا در دیلمان برطرف شده است.
در حوزه تسلیحاتی نیز ناوشکن دیلمان به یک توپ 76 میلیمتری فجر27 در سینه ناو، 6 قبضه توپ20 میلیمتری اورلیکن در جلو، عقب و طرفین ناو، 8 فروند موشک ضدکشتی قادر و قدیر با بردهای 200 و 300 کیلومتر و 6 اژدر مارک 46 مجهز شده است.
علاوه بر این، ناوشکن دیلمان از سامانه دفاع نقطه‌ای «کمند» برای مقابله با موشک‌های کروز بهره می‌برد که توان شلیک 4 تا 7 هزار گلوله در دقیقه را دارد و می‌تواند از فاصله 2 کیلومتری با اهداف درگیر شود.
یکی دیگر از سامانه‌های مهم نصب شده روی ناوشکن دیلمان، سامانه الینت مرصاد است. این سامانه برای جمع‌آوری و شنود سیگنالی روی ناوشکن نصب شده و توان مناسبی در حوزه اطلاعاتی به دیلمان می‌دهد. سامانه خودحفاظتی چف جوشن برای مقابله با موشک‌های هدایت راداری نیز از دیگر سامانه‌های نصب شده روی این ناو است.
یکی از ویژگی‌های مهم «دیلمان»، دکل یکپارچه آن است که این امکان را به شناور می‌دهد تا بتواند از رادارهای پیشرفته آرایه فازی 4 وجهی و سایر سامانه‌های پیشرفته راداری و الکترونیکی بهره ببرد.
رادار آرایه فازی «چشم عقاب» که برای این ناوشکن طراحی شده از 4 وجه با شعاع پوشش 90 درجه و مجموعه 360 درجه برخوردار است. این رادار که در باند فرکانسی ایکس کار می‌کند، برد 200 کیلومتری داشته و با مجموع 4 هزار آرایه خود (هر وجه 1000 آرایه) توانایی کشف 100 هدف و درگیری با 13 هدف را دارد.
رادار چشم عقاب توانایی به روزرسانی اهداف در مدت زمان کمتر از یک ثانیه را دارد و به همین جهت امکان تغییر سریع فرکانس و تحلیل سیگنال‌های اخلالگر را دارد. این توانایی در حوزه ضد جنگ الکترونیک قابلیت مناسبی در اختیار چشم عقاب قرار می‌دهد.
از سوی دیگر این رادار نسبت به نمونه‌های قبلی نیاز کمتری به تعمیر و نگهداری داشته و سطح مقطع راداری سازه آن بسیار کمتر از رادارهای قبلی شناورهای نیروی دریایی است.
ضمن اینکه رادار چشم عقاب قادر است اهداف متفاوتی مانند شناور، هواپیما، بالگرد، پهپاد و موشک کروز را شناسایی و رهگیری کند.
علاوه بر این، دیلمان با برخورداری از این مزیت، قابلیت نصب سامانه‌های پیشرفته‌تر پدافند هوایی را دارا خواهد بود، چنانکه برای این ناو پیش‌بینی نصب سامانه عمود پرتاب کوتاه‌برد «نواب» و سامانه برد متوسط «صیاد» نیز صورت گرفته است که در آینده انجام خواهد شد.
پد بالگرد ناوشکن دیلمان نیز با افزیش سطح روبه‌رو بوده به طوری که می‌تواند بالگردهای سری SH را روی خود حمل کند. تا قبل از این شناورهای کلاس موج تنها توانایی حمل بالگردهای 212 AB را داشتند که به این ترتیب توانایی حمل بالگردهای ضدزیردریایی را نیز کسب کرده‌اند.
نیروی دریایی ارتش از ۲ دهه قبل یک برنامه مدون و پیوسته را برای تبدیل شدن به یک نیروی راهبردی در پیش گرفت که مصداق آن، حضور مداوم و دائم ناوگروه‌های نداجا در آب‌های دوردست بین‌المللی در 13 سال اخیر است که مهم‌ترین ماموریت آن را در اعزام ناوگروه 86 به دور کره زمین دیدیم.
با ورود شناورهای ایرانی نظیر جماران، دنا و سهند به ناوگان جنوبی کشور، ناوگروه‌ها عمدتاً با به‌کارگیری شناورهای ایرانی به ماموریت‌ها اعزام شدند که نشانه قابل اطمینان بودن این تجهیزات است.
برای نمونه، در ماموریت ناوگروه 86 به دور کره زمین که ناوگروه اعزامی باید از مناطق خطرناک و سختی نظیر عرض اقیانوس اطلس و اقیانوس مواج آرام می‌گذشت، ناو ایرانی دنا ماموریت را برعهده گرفت و بخوبی از عهده آن برآمد.
علاوه بر این موارد، شناورهای دیگری از کلاس موج با فناوری‌های جدیدتر در دست ساخت است که کار برخی از آنها به نیمه رسیده است.
با این حال، طبق گفته فرماندهان، نیروی دریایی ارتش بزودی وارد پروژه ساخت شناورهای رزمی بزرگ‌تر با تناژ بیشتر نسبت به محصولات کلاس موج خواهد شد که یکی از مهم‌ترین نیازی‌های نداجا برای تبدیل به یک نیروی دریایی راهبردی است.