ثمانه اکوان: بعد از پایان دور جدید گفت وگوهای هستهای ایران و اعضای گروه 1+5 در وین اتریش که همزمان با روز ملی فناوری هستهای در ایران صورت گرفته بود، وزارت خارجه آمریکا گزارشی از برخی مفاد این مذاکرات روی سایت خود منتشر کرد. این گزارش شامل اظهارات و پاسخهای وندی شرمن به سؤالات خبرنگاران درباره این دور از مذاکرات است. وندی شرمن نماینده آمریکا در این مذاکرات درگفتوگو با خبرنگاران از شرایط ویژه آمریکا برای رسیدن به توافق دائمی با ایران درباره مساله هستهای خبر داد. اگرچه طرفین پس از اتمام مذاکرات، توضیحاتی کلی از متن گفتوگوها مطرح کردند اما بر اساس آنچه در گزارش وزارت خارجه آمریکا آمده، مطالبات طرف آمریکایی در طول مذاکرات شامل مواردی است که در مواضع طرف ایرانی نمیتوان رد پایی از آن پیدا کرد. آنطور که در شرح گفتوگوی این مذاکرهکننده آمریکایی با خبرنگاران در سایت وزارت خارجه آمریکا آمده است، مسائلی از پشت پرده مذاکرات مطرح شده که میتوان گفت توافق هستهای بلند مدت با ایران در گرو اقداماتی فراتر از خطوط قرمز ترسیم شده از جانب ایران است. این مذاکرهکننده ارشد آمریکایی که در گفتوگوهای قبلی نیز با حضور در جمع خبرنگاران به شرط عدم انتشار نام وی، به ارائه گزارش از جزئیات مذاکرات میپرداخت، در پاسخ به سؤال خبرنگار رویترز درباره پیشکشیده شدن مباحثی چون برنامههای موشکی ایران و همچنین ضرورت خودداری کشورمان از تولید و آزمایش موشکهای جدید بالستیک گفته است: «برنامه اقدام مشترک از جهات بسیاری همه نیازمندیها برای از بین بردن نگرانی جامعه جهانی نسبت به برنامههای نظامی ایران را در نظر گرفته و از این بابت باید گفت بله، این مسائل و همچنین مسائل مربوط به قطعنامههای سازمان ملل و اجرای این قطعنامهها باید در توافق جامع با ایران دیده شود البته شما هم به این مساله آگاهی دارید که در قطعنامههای سازمان ملل به وضوح درباره قابلیتهای نظامی و حمل کلاهک هستهای توسط موشکهای بالستیک ایران اشاره شده است. بنابراین زمانی که میگویم تمام نگرانیها مورد بحث قرار گرفته، باید گفت همه این مسائل مورد نظر بوده است.» این خبرنگار در سؤال دیگری از شرمن پرسیده است که آیا میتوان روی صحبتهای محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران صحه گذاشت که گفته است تاکنون با بحثهای صورت گرفته به حدود 50 تا 60 درصد توافق جامع دست پیدا کردهاید؟ شرمن در پاسخ به این سؤال گفت: «من تمام مسائلی که آقای ظریف میگوید را جدی میگیرم اما نظر من این است که تنها در صورتی درصدها در این خصوص ارزش دارند که هر دو طرف بتوانند براساس آن به توافق جامع دست پیدا کنند. تمام این گفتوگوها در واقع مثل مکعب روبیک میمانند و تمام اجزای آن باید در کنار هم قرار گیرند تا بتوان به توافق جامع دست یافت و مطمئن بود که ایران به سلاح هستهای دست پیدا نمیکند. در برنامه اقدام مشترک نیز بیان شده است که باید بر سر تمام موارد توافق صورت گرفته باشد و تا تک تک جزئیات مورد توافق قرار نگیرند، هیچ چیز مورد توافق قرار نمیگیرد. پس میتوان گفت یک طرف روی 95 درصد موارد توافق دارد اما همان 5 درصد باقی مانده نیز نتیجه کار را تغییر میدهد و هیچگاه توافق نهایی حاصل نمیشود». مذاکرهکننده ارشد هستهای آمریکا در پاسخ به سؤال خبرنگار دیگری راجع به شکافهای موجود در بحث و همچنین اختلافاتی که بین دو طرف وجود دارد، بیان کرد: از آغاز گفتوگوها در ماه فوریه ما درک عمیقتری از موقعیت طرفمان داریم و زمانی که چنین درکی داشته باشید میتوانید به درستی بفهمید که در چه محیطی و از طریق چه راهکارهایی میتوانید با او به توافق برسید.
قرارداد ایران و روسیه مهمترین نگرانی غرب
از وندی شرمن در این گفتوگو درباره احتمال بسته شدن قرارداد تجاری بین ایران و روسیه پرسیده شد که او پاسخ داد:با وجود نقش مثبت روسیه در گفتوگوها ما به صراحت به دو طرف بیان کردهایم که نباید به سمت اقداماتی بروند که نظام تحریمهای فعلی را بهم بریزد و در غیراین صورت با تحریم متقابل روبهرو خواهند شد. ما در این خصوص اگر اقدامی انجام گیرد، واکنش متقابل و اقدام متقابل انجام خواهیم داد. با این حال باید یک چیز را نیز بگویم همانطور که در خبرها نیز دیدهاید این قرارداد فعلا در مرحله گفتوگو و مذاکره است و هنوز هیچ اقدامی صورت نگرفته، به نظرم ایران و روسیه به خوبی به موقعیت خود در این باره فکر میکنند و میدانم که آنها هم دوست دارند اولویت خود را روی رسیدن به توافق جامع بر سر مساله هستهای بگذارند و نه بر هم زدن نظام تحریمها. در ادامه این کنفرانس خبری از این مقام آمریکایی درباره معرفی حمید طالبی به عنوان سفیر ایران در سازمان ملل پرسیده شد که او جواب داد: غیر از اینکه جی کارنی سخنگوی کاخ سفید بیان کرده است که آمریکا نمیتواند چنین نامزدی را برای ورود به سازمان ملل بپذیرد، ما نیز از طریق کانالهایی که در اختیار داریم به ایران پیام رساندهایم که باید از این تصمیم خود صرفنظر کند البته من در اینجا نمیخواهم هویت این کانالها را فاش سازم. خبرنگاری از او پرسید که آیا این پیام در همین جا یعنی اتریش، بین دو طرف رد و بدل شده که این مقام آمریکایی اصرار کرد نمیتواند و نمیخواهد کانال اصلی خود برای رد و بدل کردن پیامها را فاش کند. خبرنگار بیبیسی در این میان از مقام آمریکایی درباره طریقه رسیدن منابع مالی وعده داده شده به ایران پرسید و بیان کرد که این منابع مالی به سختی در راه رسیدن به ایران است و اگر از ایرانیان بپرسید میگویند پروسه به سختی اجرا میشود آیا شما به تمام تعهدات خود پایبند هستید؟ وندی شرمن در پاسخ به این سؤال گفت: در هر صورت هر وقت از دو طرف بپرسید که به تعهدات خود پایبند هستند، میگویند بله هستیم اما میدانم که سناریوهای مختلفی برای رسیدن به این منابع مالی روی کاغذ نوشته شده که شاید برای اجرایی شدن آنها پیچیدگیهایی وجود داشته باشد. با این حال در زمان حاضر که من در این جلسه هستم باید به جرات بگویم که هر دو طرف نسبت به اقداماتی که انجام شده رضایت دارند و هر دو طرف به خوبی از عهده انجام تعهدات خود برآمدهاند. هم ایرانیان رضایت دارند و هم طرف مقابل.
آمریکا به فکر منافع خود است
این خبرنگار در ادامه پرسیده است:پس واقعا تمام منابع مالی ایران آزاد شده است؟ اما ایرانیان میگویند که ما به این منابع مالی دسترسی نداشتهایم؟ این مقام آمریکایی در پاسخ به این سؤال نیز گفت: من تنها میتوانم بگویم که هر کاری که قرار بود ما انجام بدهیم، انجام شده است. خب شاید بهتر باشد از خودشان بپرسید! البته بهتر است به نگاه دوجانبه در این مساله نیز نگاهی داشته باشیم. ایرانیان نگاه خود به این مذاکرات را دارند و ما هم البته منافع و نگاه خود به این مسائل را داریم. آنها میتوانند به صورت مستقیم از طریق نگاه خود به این مذاکرات بگویند ما هم توقعات خودمان را داریم و نگرانیهایی راجع به برخی مسائل فیمابین داریم که در این گفتوگوها به صورت جدی به آن میپردازیم. آن هم مسائلی است مانند سرنوشت شهروندان آمریکایی مانند آقای حکمتی، کشیش عابدینی یا باب لوینسون که معتقدیم در کنار این گفتوگوها میتوانیم به آنها نیز بپردازیم. من در این مرحله در حدود یک ساعت تا یک ساعت و نیم با طرف ایرانی درباره این سه آمریکایی صحبت کردم و گفتوگوهای خوبی هم در این زمینه صورت گرفت اما به جزئیات اشارهای نمیکنم تا موقع گرفتن نتیجه فرا برسد. خبرنگاری در ادامه این جلسه از این مقام آمریکایی پرسید که ایرانیان به جدیت درباره خطوط قرمز خود صحبت میکنند آیا این مساله باعث ایجاد شکاف درگفتوگوها نمیشود؟ وندی شرمن در پاسخ به این خبرنگار گفت: ما به این صحبتها که در خارج از محیط گفتوگوها انجام میشود به دقت توجه میکنیم و برای آنها اهمیت زیادی قائلیم اما در نهایت نتیجه گفتوگوها در اتاق گفتوگو مشخص میشود و نه در رسانهها و در داخل کشورهای دیگر. ما به دنبال یافتن راهکارهایی برای حل مشکلات پیشرو هستیم و این راهکارها در اتاق مذاکره و در مذاکرات جزئی به دست میآید و نه در رسانههای عمومی.