قریب به ۲ ماه از اجرای موفقیت‌آمیز عملیات «توفان الاقصی» توسط جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) و وارد آمدن ضربات کاری و جدی بر پیکره رژیم اشغالگر قدس و متعاقبا آغاز حملات همه‌جانبه صهیونیست‌ها به نوار غزه می‌گذرد؛ حملاتی که تاکنون موجب به شهادت رسیدن 16 هزار غیرنظامی فلسطینی و زخمی‌ شدن ۵۰ هزار تن دیگر شده‌ است و البته صهیونیست‌ها در جریان حمله به نوار غزه، خسارات گسترده‌ای را نیز به مناطق مسکونی و زیرساخت‌های غیرنظامی این منطقه وارد کرده‌اند. بر اساس ارزیابی‌های رسمی، بیش از 50 درصد ساختمان‌های مسکونی شمال نوار غزه در نتیجه حملات صهیونیست‌ها به منطقه مذکور، آسیب‌های جدی دیده و نابود شده‌اند. بیمارستان‌ها و مراکز درمانی نوار غزه، مساجد و کلیساها، مدارس و دیگر زیرساخت‌های غیرنظامی نیز در جریان حملات صهیونیست‌ها به نوار غزه، آسیب‌های جدی را متحمل شده‌اند. با این همه، نکته قابل توجه در بحبوجه جنگ غزه، مقاومت جانانه و فعال جنبش حماس و دیگر گروه‌های مقاومت فلسطینی در برابر تجاوزات دشمن صهیونیست است. کما اینکه بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از 400 تانک و خودروی زرهی صهیونیست‌ها در نتیجه حمله به نوار غزه نابود شده یا آسیب دیده و ده‌ها صهیونیست نیز به هلاکت رسیده‌اند که البته صهیونیست‌ها از سیاست سنتی سانسور در رابطه با آمار واقعیِ کشته‌های خود استفاده می‌کنند و اطلاعات دقیقی را در این رابطه منتشر نمی‌کنند. در عین حال، آمارها حاکی از شلیک بیش از 15 هزار موشک و راکت از نوار غزه به سمت اراضی اشغالی، از زمان آغاز دور تازه درگیری‌ها میان جنبش حماس و رژیم اشغالگر قدس است. در این میان، یکی از نکاتی که توجه بسیاری از ناظران و تحلیلگران مسائل نظامی و راهبردی را به خود جلب کرده و البته پیش‌تر نیز موضوعی جذاب برای تحلیلگران حوزه‌های مذکور بوده، مساله تونل‌های زیرزمینی حماس است که در وضعیت کنونی، با توجه به پیشروی کند و ضعیف صهیونیست‌ها در میدان‌های جنگ غزه، بیش از پیش اهمیت راهبردی خود را به نمایش گذاشته و زمینه را برای وارد کردن خسارات سنگین به اشغالگران صهیونیست از سوی رزمندگان گروه‌های مقاومت فلسطینی فراهم کرده‌. در این رابطه، به طور خاص این سوال مطرح می‌شود: چرا صهیونیست‌ها از پسِ تونل‌های زیرزمینی حماس برنمی‌آیند؟ تونل‌هایی که پاشنه آشیل راهبرد دفاعی و نظامی مقاومت اسلامی فلسطین در مواجهه با رژیم صهیونیستی را تشکیل می‌دهند. برای پاسخ به پرسش مذکور، توجه به 3 مولفه ضروری به نظر می‌رسد.

1- ضعف اطلاعاتی صهیونیست‌ها

رژیم اشغالگر قدس همواره مدعی برخورداری از پیشرفته‌ترین تجهیزات و سازوکارهای جاسوسی و رصد اطلاعاتی بوده است؛ ادعایی که پس از اجرای عملیات توفان الاقصی، بنیان‌های سست آن به وضوح مقابل چشم جهانیان قرار گرفت و در شرایط کنونی که جنگ زمینی ارتش اسرائیل علیه نوار غزه در جریان است نیز به واسطه ضربات قابل توجهی که این رژیم و نظامیانش از تونل‌های زیرزمینی حماس متحمل می‌شوند، ابعاد و ماهیت جدی‌تری را به خود گرفته است. واقعیت این است که صهیونیست‌ها هیچ درک دقیق و درستی از تونل‌های زیرزمینی حماس، ساختار آنها و جغرافیا و پراکندگی این تونل‌ها ندارند؛ موضوعی که در مدت اخیر، هم روزنامه وال‌استریت ژورنال و هم نیویورک‌تایمز در گزارش‌های جداگانه‌ای به آن اشاره داشته و تاکید کرده‌اند نتانیاهو و مقام‌های ارشد اطلاعاتی و نظامی وی، با آغاز جنگ زمینی در غزه متوجه شدند تا چه میزان تحلیل‌های آنها از تونل‌های زیرزمینی حماس سطحی و غیردقیق بوده است. روزنامه‌های مذکور با استناد به برخی داده‌های اطلاعاتی و نظرات کارشناسان به این مساله اشاره داشتند که حماس به اندازه کافی سوخت، مواد غذایی، اقلام پزشکی، مهمات و دیگر نیازهای ضروری جهت مدیریت یک جنگ طولانی با ارتش اسرائیل را ذخیره‌سازی کرده و می‌تواند مقاومتی فعال را علیه این رژیم از خود نشان دهد. از این رو صهیونیست‌ها اساسا در گام اول، یعنی شناخت ماهیت و موقعیت تونل‌های زیرزمینی حماس با مشکل روبه‌رو هستند، چه برسد به اینکه بخواهند تونل‌های مذکور را نابود کنند.

2- ناتوانی صهیونیست‌ها در جنگ تونلی علیه حماس

یکی از نکاتی که بسیاری از تحلیلگران مسائل راهبردی و دفاعی در غرب به آن اشاره دارند این نکته است که حتی اگر ارتش اسرائیل بتواند موقعیت تونل‌های حماس را شناسایی کند نیز نیروهای آن به ۲ دلیل عمده، قادر به نبرد با نیروهای گروه‌های مقاومت فلسطینی در تونل‌های زیرزمینی حماس نیستند. اولا حماس و گروه‌های مقاومت فلسطینی، تونل‌های زیرزمینی خود را مجهز به تله‌های انفجاری کرده‌اند و ورود نظامیان صهیونیست به این تونل‌ها بشدت پرریسک است. کما اینکه در جریان نفوذ دسته‌ای از نظامیان اسرائیلی به یکی از تونل‌های حماس، 5 نفر از آنها در تله انفجاری گرفتار شدند و به هلاکت رسیدند. دوم اینکه تونل‌های حماس به دلایل امنیتی تا جای ممکن در عمق زمین حفر شده‌اند و جنگ در اغلب این تونل‌ها بعضا با کمبود اکسیژن برای نظامیان صهیونیست همراه خواهد بود؛ مساله‌ای که صهیونیست‌ها برای آن آمادگی ندارند اما گروه‌های فلسطینی، تونل‌های زیرزمینی خود را متناسب با شرایط مطلوب‌شان و میدان مبارزه‌ای که آنها تعریف می‌کنند، ایجاد کرده‌اند. 

3- عدم ابتکار عمل ارتش اسرائیل در میدان‌های جنگ غزه

در نهایت باید گفت نظامیان صهیونیست که اکنون پا به خاک نوار غزه گذاشته‌اند، عملا وارد میدانی از نبرد شده‌اند که حماس و گروه‌های مقاومت فلسطینی، به دلیل اشراف کامل خود، بر آن احاطه دارند و اساسا همین مزیت نیز بوده که سبب شده - و می‌شود - آنها بتوانند ضربات مهلکی را بر دشمن صهیونیست وارد کنند؛ موضوعی که  برخی مقام‌های ارشد سیاسی و نظامی اسرائیلی نیز به آن اعتراف کرده‌اند. سال 2014 هم وقتی رژیم اشغالگر قدس سعی در حمله زمینی به نوار غزه با هدف نابود کردن تونل‌های زیرزمینی حماس داشت، در مدت‌زمان کوتاهی شکست خورد و مجبور به عقب‌نشینی شد. دلیل آن هم خسارات و تلفات قابل توجه آن در جنگ زمینی علیه نوار غزه بود؛ موضوعی که همچنان نیز برقرار و حاکم است. در چنین شرایطی، وقتی صهیونیست‌ها روی زمین غزه از ابتکار عمل برخوردار نیستند، چگونه توانایی مقابله با آنچه را که در زیر زمین این منطقه می‌گذرد و از آن اطلاع ندارند خواهند داشت؟!

***