اقبال شاکری*: هر سال با ورود به ماه‌های سرد و در پی وارونگی هوا، ساکنان اغلب کلانشهرها بویژه تهران با آلودگی هوا مواجه می‌شوند. این آلودگی که بخش عمده آن ناشی از کم‌‌کاری دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط در اجرای قانون هوای پاک و ضعف مدیریت در ایجاد زیرساخت‌ها چون توجه به توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی، استفاده خودروها و صنایع از سوخت پاک و خروج خودروهای فرسوده از چرخه فعالیت است، داد مردم نسبت به ضعف عملکرد مسؤولان را به دلیل عدم چاره‌جویی آنها در حل معضل آلودگی هوا که سالانه باعث مرگ خیلی از هموطنان می‌شود و تنفس برای شهروندان را سخت می‌کند درآورده است. هر چند تنفس هوای پاک حق شهروندان است و اعتراض آنها به دلیل تکرار هر ساله آلودگی هوا بجاست اما اگر بخواهیم ریشه‌ای به علل وجود چنین معضلی نگاه کنیم، خواهیم دید بی‌توجهی مدیران طی سال‌های گذشته نسبت به ایجاد و تکمیل زنجیره زیرساخت‌های توسعه حمل‌و‌نقل عمومی باعث شده است آلودگی هوا این روزها با شدت بیشتر گریبانگیر مردم شود. توسعه شبکه حمل‌و‌نقل عمومی که به عنوان شاه‌کلید بهبود زندگی شهری است و تاثیر بسزایی بر سلامت، رفاه و آسایش مردم دارد و از طرفی منجر به کاهش تصادفات و استهلاک خودروهای شخصی و همچنین کاهش آلودگی هوا و ترافیک می‌شود، نمونه‌ای از کارکرد قابل توجه توسعه حمل‌و‌نقل عمومی است که به نظر می‌رسد اصل باید بر این گذاشته شود که توجه به چنین بخشی در اولویت کار مسؤولان اجرایی قرار گیرد. اگر چه طی 2 سال اخیر اقدامات مطلوبی برای توسعه حمل‌و‌نقل عمومی در کشور انجام شده است اما به صراحت باید گفت بی‌توجهی به توسعه بخش حمل‌و‌نقل عمومی و تامین زیرساخت‌ها برای دستیابی مردم به ضروریات زندگی در دولت گذشته چه در بخش شهری و چه زیرساختی و... آنگونه که خود مردم هم بخوبی می‌دانند هم در تولید بخش مسکن که نیاز انباشته متقاضیان به این کالا باعث افزایش سرسام‌آور قیمت آن شد و هم اینکه در حوزه توسعه حمل‌و‌نقل عمومی نیز برای مردم قدمی برداشته نشد کاملا محرز است. به عبارت دیگر، طی این سال‌ها برای جلوگیری از انباشت میزان تقاضای مردم به مسکن، آجری روی آجر گذاشته نشد و در مدیریت شهری هم 4 سال طلایی که می‌توانست منجر به توسعه حمل‌و‌نقل عمومی بویژه ساخت خطوط مترو و راه‌اندازی ایستگاه‌ها شود، بدون هیچ اقدام خاصی از دست رفت، در حالی که طی این مدت با توسعه قطار شهری این ظرفیت وجود داشت که در صورت توسعه مترو میزان جابه‌جایی مسافران 3 برابر شود. در طول مسؤولیت دولت گذشته در مجلس، شورای شهر و شهرداری برای توسعه ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی اقدام عملی مشخصی انجام نشد اما اکنون هم مدیران شهری، هم مجلس و هم دولت  دست به دست هم داده و تلاش می‌کنند نواقص و کم‌کاری‌های گذشته را رفع کنند، به طوری که برای تامین بودجه توسعه حمل‌و‌نقل عمومی از طریق تهاتر نفت علاوه بر تمهیداتی که در بودجه دیده شده است، اقدام به خرید واگن‌های قطار شهری و اتوبوس در سطح قابل توجهی از خارج شده است، از طرفی نیز بنا بر این شده با حرکت در مسیر استفاده از انرژی پاک، اتوبوس‌های برقی خریداری و به‌تدریج جایگزین اتوبوس‌های فعلی شود. این رویکرد در صورت عملی شدن می‌توان گفت انقلاب بزرگی در بخش توسعه حمل‌و‌نقل عمومی است، چرا که طی 4 سال مدیریت شهری گذشته نه‌تنها هیچ اتوبوسی خریداری نشد یا خط مترو چندانی توسعه نیافت، بلکه همان اتوبوس‌های فرسوده تحویل مدیریت کنونی شهر شد که به جرات می‌توان گفت اینکه ساکنان پایتخت و کلانشهرها هم‌اکنون از آلودگی هوا رنج می‌برند، باعث و بانی آن بی‌توجهی مدیران گذشته نسبت به تامین وسایل حمل‌ونقل عمومی بوده است؛ از واردات بنزینی که آلودگی را تشدید می‌کرد گرفته تا بی‌توجهی به توسعه حمل‌و‌نقل عمومی. اکنون نیز برخی افراد خاص که در دوران مدیریت خود هیچ کاری را نکرده‌اند، از مدیریت فعلی کشور انتقاد بی‌جا می‌کنند و این در حالی است که خودشان می‌دانند بروز معضلات فعلی آلودگی هوا و... ناشی از کم‌کاری‌های آنها در دوران مسؤولیت‌شان بوده است؛ آنها که به جای کار برای مردم فقط کار سیاسی می‌کردند و حتی در داخل بین خود اختلاف داشته و دارند. به هر حال درک مردم از واقعیت‌ها درباره عملکرد مسؤولان بالاست. در دوران مدیریت شهری گذشته با وجود اتوبوس‌ها کهنه اما اتوبوس نو و جدیدی به ناوگان اضافه نکردند و چه‌بسا تعداد همان اتوبوس‌ها به دلیل فرسودگی کمتر هم شد. از طرفی در بخش توسعه خطوط مترو، دولت و مجلس اراده‌ای برای تکمیل و ساخت ایستگاه‌های جدید نداشتند و حتی در زمان پایان مدیریت، انبارهای خالی از واگن و تجهیزات و... را تحویل دولت سیزدهم دادند. این در حالی است که اصلاحات همیشه مدعی اصلاح و انجام امورات کاری برای مردم است اما کاملا واضح است که آنها معمولا به جای کار، همیشه سیاسی‌کاری می‌کنند؛ در زمان مسؤولیت‌شان حکمرانی تنبلی در داخل و در خارج التماس.

 * نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی