گروه فرهنگ و هنر: «درباره سینما» نام مجموعه کتاب جدیدی است که به همت نشر ثالث قرار است بزودی روانه بازار نشر شود، این مجموعه کتاب همانطور که از توضیحات ابتداییاش پیداست پیرامون گفتوگو با فیلمسازان سینمای ایران تهیه و تنظیم شده و جلد نخست آن نیز گفتوگو با کامبوزیا پرتوی، فیلمساز فقید سینمای ایران بزودی منتشر خواهد شد. نکته قابل تأمل در انتشار این مجموعه پیش از چگونگی، اهتمام نشر ثالث مبنی بر ثبت و ضبط از هنرمندان سینماست که در قالب مجموعه گفتوگومحور چاپ و منتشر خواهد شد و در دسترس جوانان و علاقهمندان قرار خواهد گرفت؛ اقدامی که شاید در این روزها بهواسطه در دسترس بودن انبوهی از مصاحبهها و گفتوگوها در رسانهها، چندان از اهمیت خاصی برخوردار نباشد اما در سالهای بعد و وقتی موضوع مشمول مرور زمان شده و به دست فراموشی سپرده شود، این مجموعه کتاب میتواند منبع معتبر و مهمی برای نسل آینده به شمار رود. اما فراتر از حوزه سینما و مشخصا این مجموعه کتاب، اساسا این سوال مطرح است: در کدام حوزه از رشتههای هنری ثبت و ضبط گفتوگوها یا به نوعی ثبت تاریخنگاری اعم از شفاهی و مکتوب توسط دستگاهها و نهادهای فرهنگی صورت پذیرفته است؟ با گذشت ۴۵ از پیروزی انقلاب اسلامی و با وجود انبوهی از رویدادها و اقدامات که بهواسطه انقلاب اسلامی متولد شدند، متأسفانه جز معدود تاریخنگاریها که بهصورت شخصی و بدون شناخت نسبت به نیت و هدف ضبطکنندگان انجام شده، هیچگونه تاریخنگاری قابلتوجهی تاکنون ثبت و ضبط نشده است. از جشنوارههای فجر انقلاب اسلامی گرفته تا بسیاری از رویدادها که طی این سالها - با سوابق 34 ساله - بهعنوان معتبرترین و مهمترین رویدادها در حال برپایی هستند، اغلب از نحوه آغاز به کارشان گرفته تا روند و فرآیندهای طیشده آنها هیچ سند و تجربهنگاریای وجود ندارد.
تنها در یک مورد و بهعنوان نمونه میتوان به سوابق موجود از تشکیل و به وجود آمدن کارگاه نمایش بهعنوان یکی از کارگاههای مهم تئاتری در دوران پهلوی اشاره کرد که امروز با گذشت بیش از 70 سال از آغاز فعالیتش از عکسها و فیلمها گرفته تا بروشورها و پوسترهای آثارش در دسترس جوانان و نوجوانان علاقهمند به تئاتر قرار دارد و به کرات درباره آن صحبت شده است تا جایی که حتی یک هنرجو و دانشجوی دهه هشتادی هم با جزئیات فراوان پیرامون اعضا و اقدامات این مجموعه کاملا اشراف و آگاهی دارد و این وضعیت در حالی است که پیرامون گروهها و انجمنهای تئاتری که پس از انقلاب بهوجودآمدند حتی تعریف مشخصی نیز وجود ندارد چه برسد به سوابقی چون عکسها و فیلمها و سایر متریال مستند.
آنچه مشخص است اینکه از یک سو امروز در شرایطی فضای فرهنگی کشور نیازمند ثبت و ضبط تاریخنگاری است که بسیاری از بانیان و متولیان این حوزه در آستانه بازنشستگی قرار دارند و خدای ناکرده با درگذشتشان دیگر دسترسی برای این اقدام وجود نخواهد داشت. از طرفی دیگر نباید از نقش مهم راوی در روایت آنچه سپری شده برای نسل آینده بهسادگی عبور کرد؛ اینکه روای با چه هدف و نیتی تاریخ را قرار است برای نسل آینده که هیچ تعریف و تصویری از آن دورهها نداشته معرفی کند، بسیار مهم و تعیینکننده خواهد بود.
در یک نمونه دیگر میتوان به چاپ کتاب خاطرات یکی از مدیران ارشد سینمایی در دهه 60 اشاره کرد که بهرغم شنیدهها از مدیریت غلط و هدفمندش در آن سالها اما کتاب حاضر روایت را نهتنها نوع دیگری که دقیقا برعکس ماجرا بیان کرده و این در حالی است که برای نسل فعلی و آینده این کتاب بهعنوان یکی از منابع در زمینه سینما در دهه 60 معرفی شده است؛ کتابی که حتی با گذشت زمان بر اهمیت و تأثیرگذاری آن افزوده خواهد شد و قطعا نسل آینده، اطلاعات و معلوماتش پیرامون مدیریت دهه 60 سینما از همین کتاب و امثال آن خواهد بود تا شنیده و خاطرات حاضران، بنابراین آنچه این روزهای بسیار حائز اهمیت است اهتمام ویژه دستگاه و نهادهای متولی از رویدادها و اقدامات است که میتواند در تعریف گذشته برای نسل آینده بسیار مهم و موثر باشد؛ خلایی که متأسفانه با گذشت روزها و از دست دادن متولیان و بانیان، بیتردید ضررش نه امروز که در تعریف نسل آینده از گذشته بسیار تعیینکننده خواهد شد. در پایان نباید فراموش کرد که در خلأ روایت صادق باید منتظر انواع روایتها با نیتها و اهداف خاص باشیم.