گروه فرهنگ و هنر: یکی از جشنواره‌های مهم سینمایی که نقش چشمگیری در رشد و پرورش سینماگران متفکر و مولف دارد، جشنواره سینماحقیقت است؛ جشنواره‌ای که شاید بتوان آن را نقطه عطف جدا شدن سینمای بدنه از سینمای مولف دانست. آنها که در این جشنواره شرکت می‌کنند، عموما دارای گرایشات خاص سینمایی هستند و از رفتن در ورطه سینمای تجاری و فریفته گیشه شدن پرهیز دارند. دبیر این دوره جشنواره محمد حمیدی‌مقدم است؛ مدیری که سال‌ها پیش در کسوت مجری، نوع تازه‌ای از برنامه‌سازی را به صداوسیما آورد. او تهیه‌کننده و مجری برنامه‌هایی مثل «سینما 2»، «سینما 4» و «سینما یک» بود که در هر یک از این برنامه‌ها هر بار از زاویه‌ای خاص به نقد و معرفی یک فیلم می‌پرداخت و سپس فیلم نمایش داده می‌شد.

حمیدی‌مقدم که در نیمه دهه ششم زندگی خود قرار دارد، از مدیرانی است که در دوره ریاست‌جمهوری حسن روحانی رشد کرد و بر مسند مدیرعاملی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی نشست. او با آنکه نقشی کلیدی در پیشبرد سیاست‌های سینمایی دولت قبل داشت و از مدیران اصلی«هنر و تجربه» بود، در نهایت توانست در دولت جدید هم پست مدیریتی خود را داشته باشد. حمیدی‌مقدم که این بار هم دبیر جشنواره سینماحقیقت است، در نشستی خبری که صبح یکشنبه ۱۹ آذر برگزار شد، به تشریح جزئیات هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران، سینماحقیقت که یک هفته دیگر در پردیس سینمایی چارسو برگزار می‌شود، پرداخت.

وی در این نشست از تدارک بخش ویژه‌ «غزه» با نمایش فیلم‌های جدید خارجی درباره غزه در این دوره از جشنواره خبر داد و گفت: امسال متفاوت بوده و شاهد رشد در فیلمسازی و استقبال از جشنواره بودیم، چون با توجه به مسائل اقتصادی و برخی وقایع تصور می‌کردیم فیلمسازی کمتر باشد ولی ۶۴۰ فیلم متقاضی جشنواره شدند که در 4 سال گذشته این رقم را نداشتیم.

البته مشخص نیست حمیدی‌مقدم چگونه به چنین مقایسه‌ای رسیده است، در حالی که سال 98 با دبیری خود او بیش از 680 اثر متقاضی حضور بودند. از طرفی مروری بر آرشیو اخبار نشان می‌دهد ۱۳۰۰ اثر سال 93، ۸۰۰ اثر سال‌های ۹۴ و ۹۵ و ۶۸۷ فیلم مستند نیز سال ۹۷ متقاضی حضور در جشنواره بودند، بنابراین کاملا مشخص است که در زمان حضور حمیدی‌مقدم استقبال از جشنواره سینماحقیقت در قیاس با ادوار گذشته حداقل در یک دهه گذشته روند نزولی داشته است.

حمیدی‌مقدم در ادامه نشست مذکور، با اشاره به آمار و ارقام آثار جشنواره و اینکه از ۲۰ استان در جشنواره شرکت کرده‌اند، گفت: ما از سال گذشته هیات انتخاب نداریم و گروه‌های مشاور در کنار دبیر حضور داشتند. در این بخش ۲۵ مشاور همراهی کردند و گوناگونی خوبی در ترکیب فیلم‌ها حاصل شده است. ژانرهای اجتماعی، پرتره، مقاومت، جنگی، خانواده، تاریخی و محیط‌ زیست از جمله گونه‌هایی هستند که در آنها فیلم پذیرفته شده است.

وی درباره بخش بین‌الملل نیز گفت: امسال بخش ویژه غزه در نظر گرفته شده که بسیاری از فیلم‌های مهم و جدید در این بخش بر اساس سینمای ‌بحران نمایش داده می‌شوند. میهمان‌هایی از نقاط مختلف دنیا دعوت شدند و کارگاه‌هایی برگزار می‌شود.

به گفته حمیدی‌مقدم، امسال 3 بزرگداشت و نکوداشت در نظر گرفته شده و با نمایش فیلم «تاراز» از فرهاد ورهرام و با یاد و نام فیلمبردار فقید مرتضی پورصمدی جشنواره افتتاح می‌شود. برای اصغر بختیاری و مهرداد زاهدیان نیز بزرگداشت بر پا خواهد شد.

در بخشی دیگر این نشست حمیدی‌مقدم درباره راهیابی فیلم‌هایی بر اساس وقایع سال گذشته کشور گفت: من اعتقاد بر شفاف‌سازی اطلاعات دارم و تاکید می‌کنم بحث زیربنا برای جشنواره، انتخاب آثاری با فرم و محتوای مناسب است. 

از ۶۴۰ فیلم، فقط یکی دو فیلم بر اساس حوادث سال قبل بود که از نظر کیفی رای جمع را کسب نکردند. این مطالبه ما هم هست که فیلم‌هایی منتقدانه با نگاه عادلانه و متعادل داشته باشیم ولی فکر می‌کنم شاید امسال زود بود و ممکن است سال آینده این نوع فیلم‌ها به نتیجه برسند. ما فکر می‌کردیم آثار یا تولید نشده یا از آنها خبر نداریم ولی می‌خواهم به دوستان در حوزه‌های امنیتی و نظارتی بگویم کمی سعه‌صدر بیشتری برای برقراری گفتمان داشته باشند، چون ممکن است فیلم‌هایی حتی توسط ارگان‌ها ساخته شده باشد و خوب است فرصت‌ گفتمان و نمایش آنها فراهم شود. 

به نظر می‌رسد با برگزاری این نشست و حرف‌هایی که در آن گفته شده، بخش‌هایی دیگر از حقیقت در حال رخ نمودن است. 

اگرچه تلاش حمیدی‌مقدم در حوزه فیلم‌های مستند قابل تقدیر است اما شاید بد نباشد رئیس سازمان سینمایی یک بار دیگر نگاهی به آمار فیلم‌های چند سال گذشته که به آنها اشاره کردیم بیندازد و اهمیت این حوزه را دوباره به یاد بیاورد. آن وقت شاید با یک چرتکه انداختن نه چندان سخت بتواند کمی اوضاع حوزه مستند را سامان دهد.