فرامتن ۲ تصویر نمادین از دیپلماسی آمریکا؛ از دستهایی که به نشانه اعتراض در کنگره بالا رفت تا دستی که در سازمان ملل مانع آتشبس شد
علیرضا حجتی: توفان الاقصی تمام بنیانهای سیاسی و دیپلماتیک آمریکا را لرزانده است و تبعات عملیات مقاومت فلسطینی، هزاران کیلومتر دورتر از غزه در پایتخت سیاسی آمریکا قابل مشاهده است.
کشتار جنونوار ارتش صهیونیستی در نوار غزه در مقابل دیدگان جهان آن هم با سلاحهای آمریکایی، در جبهه دیپلماتیک با وتوی قطعنامه آتشبس توسط واشنگتن در سازمان ملل متحد ترکیب شده است. حالا سلاحهای آمریکایی در میدان جنگی نابرابر، مشغول کشتار مردم فلسطین در نوار محصور غزه هستند و در صحنه دیپلماتیک هم واشنگتن به «دیپلماسی صلح» مجال تنفس نمیدهد. مجوز آشکار برای سلاخی سیستماتیک و منظم صدها هزار غیرنظامی بیگناه و بیپناه، موضوعی نیست که در قرن بیستویکم مردم آمریکا آن را مدال افتخاری برای کاخ سفید بدانند؛ برعکس در جامعه بشدت دوپاره و قطبی شده، این موضوع دستاویزی برای تکانههای شدید در ساختار سیاسی ایالات کمتر متحده امروز شده است، در واقع 7 اکتبر 2023 برای آمریکا تاثیرات پایداری درست مانند 6 ژانویه 2021 داشته است.
دولت جو بایدن جمعه شب ضد انسانیترین وتوی تاریخ را به نام خود ثبت کرد. شلیک به آتشبس از سوی واشنگتن، بار دیگر تلاشهای جهانی برای توقف کشتار بیامان مردم غزه را ناکام گذاشت. تصویر نمادین جلسه جمعه شب شورای امنیت در نیویورک، بالا آوردن دست نماینده ایالات متحده بود که به عنوان تنها دستی که برای ادامه جنگ بالا رفت، در تاریخ ثبت شد؛ دستی که شاید برای نخستینبار یک فرامتن در دل خود داشت و پیرنگ نظم آمریکایی را بیش از گذشته به نمایش میگذاشت: آمریکا دستها را به نشانه انزوای خود بالا برده است؛ جمعه شب واشنگتن حتی در نیویورک هم غریب بود.
پیش از تصویر نمادین نماینده دولت آمریکا در سازمان ملل که دستهای خود را به نشانه منزجرکنندهترین مخالفت تاریخ با پایان یک نسلکشی بالا برد، تصویر نمادین دیگری از ایالات متحده در قاب دوربینها ثبت شده بود: دستهای متحد و خونین کارکنان وزارت خارجه در جلسه استماع کنگره به نشانه اعتراض به حمایت همهجانبه آمریکا از جنایتهای اسرائیل در غزه، در حضور وزیر خارجه دولت بایدن بالا رفت. این حضور سرخ در پس چهره فلو و محو آنتونی بلینکن، به عنوان چشمنوازترین قاب خبری جهان، چشمها را به خود خیره کرد.
این اتفاق در روزهایی افتاد که جسته و گریخته اخباری از تنش در دپارتمان حکومتی آمریکا موسوم به وزارت خارجه درباره حمایت کامل دولت بایدن از جنایات جنگی اسرائیل به بیرون درز کرده بود. امواج توفان الاقصی به هزاران کیلومتر دورتر از فلسطین به خیابان بیستویکم واشنگتندیسی رسیده بود، ساختمان وزارت خارجه ایالاتمتحدهآمریکا به کانون تنشهای فزاینده درباره سیاست خارجی دولت بایدن در جنگ خونبار غزه بدل شده بود.
در همان روزها که آمریکا میزبان رئیسجمهور چین بود، تصاویری از آنتونی بلینکن منتشر شد که برای کسانی که عمق اختلافات در دستگاه سیاست خارجی را درنیافته بودند، بسیار عجیب به نظر میرسید. این تصویر وایرال شده، وزیر خارجه ابرقدرت جهان را هنگام صحبتهای مثل همیشه مبهم رئیسجمهور آمریکا در حال بغض نشان میداد و این بغض وزیر خارجه نشاندهنده روزهای سختی بود که بلینکن در دفترش سپری میکرد و او را تا آستانه فروپاشی پیش برده بود. دیپلمات امروز و گیتاریست دیروز، از هدایت «ساز مخالف و ناکوک» همقطارانش در وزارت خارجه ناتوان شده است. برخی مقامات فعلی و سابق آمریکا تاکید کردند در واشنگتن، افزایش مخالفتهای داخلی یکی از بزرگترین چالشها را برای تصدی بلینکن در وزارت خارجه تاکنون ایجاد کرده است.
رسانههای آمریکایی بعد از این اتفاق درباره آنچه در دپارتمان وزارت خارجه گذشته، عمق بحران دیپلماتیک دولت بایدن در خانه را به نمایش گذاشتند. فارن پالیسی در گزارشی از شکاف گسترده در دستگاه دیپلماسی آمریکا درباره جنگ غزه پردهبرداری کرد؛ گزارشی که نشان میداد دولت با موج فزایندهای از انتقادات و استعفای کارکنان وزارت خارجه روبهرو است. آنتونی بلینکن ۲۰ اکتبر در پیامی خطاب به اعضای هیات دیپلماتیک نوشت: «ما باید همچنان فضای بحث و مخالفت را که سیاستها و نهادهای ما را بهتر میکند، حفظ کرده و گسترش دهیم».
به نوشته فارن پالیسی، هنگامی که بلینکن بین پایتختهای خاورمیانه رفت و آمد میکرد، توفان فزایندهای از نارضایتی در بدنه دیپلماتیک در خانه در حال شکلگیری بود؛ جایی که بسیاری از دیپلماتهای آمریکایی از آنچه آنها چک سفیدامضای واشنگتن به اسرائیل در انجام عملیات نظامی گسترده در غزه با هزینه انسانی هنگفت برای غیرنظامیان فلسطینی محاصرهشده میدانند، خشمگین، شوکه و مأیوس شده بودند.
بعد از گزارش فارن پالیسی، نوبت به نشنال ریویو رسید که گزارش داد دهها دیپلمات آمریکایی در یادداشتی به بلینکن، مخالفت خود را با سیاست آمریکا در قبال غزه اعلام کرده و خواستار آتشبس شدهاند. بیش از ۵۰۰ کارمند از 40 سازمان دولتی آمریکا هم طی نامهای به بایدن به حمایت دولت وی از اسرائیل اعتراض کرده و خواهان آتشبس شدند.
اما دولت تصمیم گرفته است پاسخ همه این انتقادات را با حمایت کامل خود از اسرائیل به بهای انزوای دیپلماتیک و ضربه خوردن به اعتبار جهانیاش دهد. این انتحار بزرگ از دولتی که سکاندارش فاقد سلامت عقل است، آخرین اقدام واشنگتن در اثبات نقش مستقیم خود در نسلکشی مردم غزه و به مخاطره انداختن صلح و ثبات بینالمللی است.
دولت بایدن که با وعده «بازگشت آمریکا» و احیای «نقش رهبری» ایالات متحده در اتاق بیضی کاخ سفید مستقر شد، در جلسه شورای امنیت شاهد تنها ماندن کشورش بود. وتوی آمریکا نه تنها شلیک به صلح، که نابودکردن همه ارزشها و هنجارهای بههمپیوسته آمریکایی که با آن نظم جهانی را تعریف کرده بود، قلمداد میشود.
بن رودز یکی از مردان امنیت ملی کاخ سفید در دوران باراک اوباما شاید بدرستی این اتفاق را توصیف میکند؛ جایی که در وصف میراث «هنری کیسینجر» در نیویورکتایمز مینویسد: «در طول دههها، داستان ما درباره دموکراسی برای تعداد فزایندهای از مردم که میتوانند به مکانهایی ( اشاره نویسنده به جنایات آمریکا در ویتنام، کامبوج، شیلی و...) اشاره کنند که اقدامات ما معنای کلمات را خالی کرده و «دموکراسی» فقط به عنوان بسط منافع آمریکا به نظر میرسد، پوچ شده است. به همین ترتیب، اصرار ما بر نظم بینالمللی مبتنی بر قوانین، توسط نیروهای قدرتمندی که برای توجیه گناهان خود به گناهان آمریکا اشاره میکنند، نادیده گرفته شده است».
دولت فرسوده بایدن انتخاب کرده است در چند جبهه دشوار مبارزه کند؛ در خارج از خانه، باید بهای جنایات رژیم صهیونیستی را بپردازد و بار دیگر آماده شود پایش را در یک باتلاق غیرقابل بازگشت قرار دهد. در داخل خانه هم، بایدن و تیم امنیت ملی و سیاست خارجیاش باید محدودیتهای هنجاری و موانع قدرتمند داخلی را برای اعطای مجوز رسمی به اسرائیل برای پیشروی کشتار هدفمند زنان و کودکان فلسطینی کنار بزنند. این جدا از سایه سنگین ترامپ بر انتخابات پیش رو و تشدید شکافهای اجتماعی در آمریکاست.
کاخ سفید در دشوارترین وضعیت تاریخ سیاسی خود گرفتار شده است. ایالات متحده در حال پرداخت بهای سنگینی برای تداوم حمایت از جنایات رژیم صهیونیستی در غزه است. انگار این مقاومت قهرمانانه فلسطینیهاست که آمریکا را خلع سلاح کرده و این مردم غزه هستند که با سلاح مظلومیت و استقامت، ابتکار عمل را در دست دارند و دولت بایدن را در گرداب بدنامی غرق کردهاند.
دولت بایدن شاید همچنان منتظر است صهیونیستها در زمین غزه دستاوردی عینی کسب کنند تا مفتضحانه از این باتلاق جنگی خارج نشوند اما اگر زلنسکی در زمین اوکراین توفیقی برای آمریکاییها کسب کرد، نتانیاهو هم حتما در زمین غزه موفق به انجام آن خواهد شد!
***
گوترش: جنگ غزه اعتبار و اقتدار شورای امنیت را تضعیف کرده است
به دنبال ناکامی شورای امنیت در تصویب قطعنامه آتشبس در غزه با وتوی آمریکا، دبیرکل سازمان ملل علیه این نهاد زیر نظر سازمان ملل موضعگیری کرد. بعد از اقدام کمسابقه آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در فعال کردن ماده 99 منشور ملل متحد برای برقراری آتشبس فوری در غزه که با وتوی ایالات متحده ناکام ماند، گوترش دیروز تاکید کرد از اصرار به آتشبس انسانی در غزه دست نخواهد کشید.
این ماده که در تاریخ سازمان ملل متحد تنها ۹ بار توسط دبیران کل وقت این سازمان مورد استفاده قرار گرفته، به دبیرکل این اجازه را میدهد در مواردی که احساس میکند «امنیت و صلح جهان» در خطر است، اعضای شورای امنیت را به جلسهای فوری دعوت کند و از آنها بخواهد اقدامی اضطراری در این زمینه انجام دهند.
گوترش که در کنفرانسی در دوحه، پایتخت قطر سخنرانی میکرد، اذعان کرد: «جنگ غزه اعتبار و مشروعیت شورای امنیت سازمان ملل را تضعیف کرده است». گوترش در ادامه سخنرانی خود افزود: «من از شورای امنیت خواستم برای جلوگیری از یک فاجعه انسانی فشار بیاورد و درخواست خود را برای اعلام آتشبس بشردوستانه تکرار کردم». وی گفت: «متأسفانه شورای امنیت نتوانست این کار را انجام دهد اما این باعث نمیشود این کار کمتر شود». گوترش همچنین تاکید کرد: «تسلیم نمیشوم».