در حالی 2 سال از اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت می‌گذرد که به گفته رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی، تاکنون تنها ۳۰ تا ۴۰ درصد این قانون اجرایی شده است. فاطمه قاسمپور در نشست «هم‌نورد» که با موضوع بررسی طرح‌ها و اقدامات انجام شده در زمینه تسهیل‌گری نقش‌آفرینی مادران در جامعه برگزار شد، اظهار کرد: در حالی قانون جوانی جمعیت یکی از قوانینی است که برای اجرای آن اهتمام وجود دارد که در خوشبینانه‌ترین حالت فقط بین ۳۰ تا۴۰ درصد آن تاکنون اجرایی شده است. وی تصریح کرد: در واقع ذی‌نفع نهایی این قانون حتی احساس نمی‌کند این اجرای ۳۰ درصدی اتفاق ویژه‌ای را رقم ‌زده است. این قانون برای شیرین کردن کام ذی‌نفعان وضع شده است اما شرینی آن برای ذی‌نفعان حس نشده است. رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه خواست عموم زنان بر حضور فعال در عرصه عمومی است اما به دلیل اینکه فضای عمومی اقتضائات زنانه ندارد، شاهد حضور فعال اجتماعی زنان نیستیم، توضیح داد: این عدم سازگاری بین نقش مادری و اقتضائات عرصه عمومی باعث می‌شود حضور زنان خیلی فعال نباشد؛ این در حالی است که نقش مادری در گفتمان انقلاب اسلامی به گونه‌ای است که مادر یک عامل و نه به مثابه پرستار کودک است. قاسمپور با تاکید بر اینکه نقش مادر در گفتمان انقلاب اسلامی نقش تربیتی و اثرگذار است، به گروه‌های مردمی که در زمینه نقش و جایگاه مادری فعالیت دارند اشاره و تصریح کرد: در واقع خود جامعه زنان دست به کار شده‌اند تا نمونه‌های فعالی از مادر عامل را به تصویر بکشند اما اینکه ما در عرصه سیاست‌گذاری چقدر در این زمینه موفق بوده‌ایم، نیاز به گفت‌وگو دارد. یکی از رویکردهای حاکم بر این فضا موازنه بین نقش‌های اجتماعی و خانوادگی زنان است. وی در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به مواد قانون جوانی جمعیت یادآور شد: در این قانون تلاش شد موازنه بین نقش‌های اجتماعی و خانوادگی زنان دنبال شود. اگر زن را به عنوان یک عنصر عامل و موثر در عرصه عمومی، نقش‌آفرین و کنشگر اجتماعی بپذیریم، باید فضا را برای کنشگری او مهیا کنیم. برخی مواد در قانون جوانی جمعیت مثل افزایش مرخصی زایمان به ۹ ماه در نوع خود خیلی قابل توجه است. رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی یادآور شد: سال ۹۲ مجلس وقت درباره مرخصی زایمان مصوبه‌ای داشت که طبق آن مرخصی زایمان از ۶ ماه به ۹ ماه افزایش یافت و بخشی از قوانین تهدید جمعیتی هم لغو شد اما در مصوبه افزایش مرخصی زایمان از 6 ماه به ۹ ماه «مجاز» شده بود و دستگاه‌ها می‌توانستند به نیروی خود اجازه ۹ ماه مرخصی دهند، این در حالی است که می‌دانیم در فرهنگ و فضای اجرایی ما وقتی چیزی مجاز است، یعنی کسی از آن بهره‌مند نمی‌شود. نزدیک به ۸ سال مجادله بین دستگاه‌ها و بانوان داشتیم تا از این حق استفاده کنند، از این رو در قانون جوانی جمعیت مرخصی زایمان را به ۹ ماه افزایش دادیم و این امر برای دستگاه‌ها تبدیل به تکلیف شد.

* روند رشد جمعیت کشور رضایت بخش نیست

یک جمعیت‌شناس در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: میانگین رشد جمعیت کشور رضایت‌بخش نیست، چرا که میزان موالید به نسبت جمعیت جوان کشور که طی یک دهه گذشته ازدواج کرده‌اند، بسیار کم است، بنابراین دولت به عنوان متولی اجرای قانون جوانی جمعیت باید تلاش کند همه ارگان‌ها و سازمان‌های دخیل به وظایف خود بر اساس این قانون عمل کنند. شهلا کاظمی‌پور با بیان اینکه 2 سال از تصویب قانون جوانی جمعیت می‌گذرد اما خروجی چندانی نداشته است، افزود: اساسا باید مشخص شود علت کاهش فرزندآوری چیست؟ درباره قانون جوانی جمعیت نیز یکی از علل کندی اجرای آن، بار مالی بالاست  که هزینه زیادی را متوجه دولت می‌کند. استاد دانشگاه در ادامه افزود: بخش عمده عوامل موثر بر رشد جمعیت به موضوعات فرهنگی و اقتصادی بازمی‌گردد که باید روی آنها کار شود، اگرنه وام 30-20 میلیونی یا امتیاز خودرو در موضوع رشد جمعیت، کاری را به پیش نمی‌برد. کاظمی‌پور در ادامه افزود: با آنکه 2 سال از تصویب قانون جوانی جمعیت می‌گذرد اما میزان باروری همچنان 1.6 است، در حالی که این میزان الان باید 1.8 می‌بود. وی ادامه داد: میزان باروری همچنان 1.6 است و طی 2 سال گذشته رشد چندانی نداشته است. اگر این روند ادامه یابد، میزان رشد جمعیت در سال‌های آینده کاهشی می‌شود.