دلار آمریکا که زمانی بیشترین سهم را در ذخیره ارزی جهان در اختیار داشت، حالا در حال از دست دادن جایگاه جهانی خود است. دلارزدایی در جهان شتاب گرفته، به‌طوری‌که آمارهای صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد سهم دلار در ذخایر بانک‌های مرکزی جهان در ۳ ماهه سوم 2023 به 59.2 درصد افت کرده است. سهم دلار در ذخایر بانک‌های مرکزی جهان در سال 2000، تقریبا 70 درصد بود. با این حال دلار همچنان بزرگ‌ترین ارز ذخیره جهان است و پس از آن یورو قرار دارد که اکنون سهم یورو هم به 19.6 درصد کاهش یافته است.

سهم ین ژاپن از 5.3 درصد در 3 ماهه دوم 2023 به 5.5 درصد در ۳ ماهه سوم افزایش یافته است. یوآن چین، پوند انگلیس، دلار کانادا و فرانک سوییس نیز اندکی تغییر کرده‌اند. آمارهای سوئیفت نشان می‌دهد سهم یوآن در پرداخت‌های بین‌المللی در ماه نوامبر به رقمی بی‌سابقه رسیده است، به‌طوری‌که واحد پول چین به چهارمین ارز پرمصرف در جهان تبدیل شده است. وام‌دهی برون‌مرزی به یوآن نیز رشد داشته است، به‌طوری‌که بانک خلق چین بیش از 30 سوآپ ارز دوجانبه با بانک‌های مرکزی خارجی از جمله عربستان و آرژانتین انجام داده است. روند استفاده از ارزهای ملی در مبادلات تجاری به جای دلار آمریکا پس از جنگ اوکراین و قطع دسترسی روسیه به سوئیفت از سال گذشته شتاب بیشتری به خود گرفته است. بانک اروپایی «بازسازی و توسعه» هشدار داده رشد مبادلات تجاری روسیه با یوآن چین در واکنش به تحریم‌های غرب احتمالا قوت دلار آمریکا را از بین می‌برد. اقتصاددانان می‌گویند محدودیت‌های تجاری غرب استفاده از یوآن چین در سطح جهانی را افزایش داده است.

* مقام صندوق بین‌المللی پول: تحریم‌های آمریکا به تحقق دلارزدایی کمک می‌کند

در همین باره یک مقام مسؤول در صندوق بین‌المللی پول با تاکید بر تلاش بریکس برای عادلانه کردن نظام پولی جهان گفت: تحریم‌های آمریکا به تحقق هدف این ائتلاف نوظهور در دلارزدایی کمک می‌کند.

در پانزدهمین اجلاس سطح بالای بریکس که ماه اوت در ژوهانسبورگ برگزار شد، از ایران، آرژانتین، مصر، اتیوپی، امارات و عربستان برای پیوستن به این بلوک دعوت به عمل آمد. قرار است عضویت کامل آنها به جز آرژانتین از اول ژانویه ۲۰۲۴ (امروز دوشنبه) اجرایی شود.

در همین باره محمود محی‌الدین، مدیر اجرایی صندوق بین‌المللی پول پیوستن ۶ عضو جدید به گروه بریکس از جمله ایران و مصر از اول ژانویه را مهم توصیف کرد و گفت: هماهنگی بین این کشورها برای منافع کشورهای جنوب جهان به طور کلی و کشورهای تازه عضو بویژه در موسسات مالی بین‌المللی خوب، کارآمد و تاثیرگذار خواهد بود.

گروه بریکس که سال ۲۰۰۹ تاسیس شد، بزرگ‌ترین اقتصادهای در حال توسعه جهان را کنار هم قرار می‌دهد و در حال حاضر برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی را شامل می‌شود. 

فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سند دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار در گفت‌و‌گو با وبگاه مصری وطن گفت: موضوعی که کشورهای بریکس به آن بسیار اهتمام دارند مربوط به آینده نظام پولی جهانی است که به معنای توجه به عادلانه بودن سیستم‌های مبادله‌ای مورد استفاده و میزان موافقت و تناسب آنها با شرایط کشورهای مختلف و هماهنگی در سیاست‌های پولی بین‌المللی و امکان تسویه برخی معاملات از طریق ارزهای داخلی است که تجارب خوبی در این زمینه وجود دارد.

وی افزود: در اینجا باید روشن شود که نظام پولی جهانی با نظام مالی جهانی متفاوت است، زیرا نظام مالی جهانی به آینده موسسات مالی بین‌المللی مانند بانک جهانی، صندوق پول بانک توسعه آفریقا و موسسات بخش خصوصی مربوط می‌شود.

محی‌الدین پیوستن کشورهای جدید به بریکس را فرصت و گامی جدید برای گفت‌وگوهای دوجانبه با کشورهای این بلوک توصیف کرد و گفت: با توجه به اینکه روسیه ریاست نشست بعدی بریکس در سال ۲۰۲۴ را بر عهده خواهد داشت، وضعیت همکاری و فرصت‌ها برای آشنایی با حوزه‌های مختلف توسعه اقتصاد، سرمایه‌گذاری روی نیروی انسانی و زیرساخت‌ها و فرصت‌های صادراتی و سایر مواردی که منجر به توسعه آنها می‌شود، تقویت خواهد شد، بویژه که کشورهای بریکس ۲۵ درصد صادرات جهان را تشکیل می‌دهند و جمعیت آنها ۴۶ درصد جمعیت جهان را شامل می‌شود.

* سیاست تحریم آمریکا به تحقق هدف بریکس در دلارزدایی کمک می‌کند

معاون سابق بانک جهانی درباره تلاش گروه بریکس برای دلارزدایی گفت: هدف بریکس رقابت با آمریکا و غرب و شکستن سلطه دلار آمریکا بویژه در زمینه تامین مالی و بدهی است،  از همین رو جایگزین‌ها و راه‌حل‌های مختلفی را در عرصه اقتصادی بین‌المللی ارائه داده است،  بویژه با توجه به خطر ناشی از مشکلات مالی آمریکا که مربوط به حکمرانی ضعیف و اتخاذ سیاست خارجی سخت‌گیرانه مبتنی بر استفاده از تحریم‌های اقتصادی به عنوان یک سلاح دیپلماتیک است.

وی همچنین با اشاره به جنگ غزه گفت: جهان شاهد جنگ‌ها و درگیری‌های مسلحانه‌ای است که از زمان جنگ جهانی دوم تمامی ندارد و مانند فاجعه غزه منجر به نابودی اسباب زندگی و معیشت مردم شده است.

محی‌الدین درباره بازسازی خرابی‌هایی که رژیم صهیونیستی بر سر این منطقه آورده گفت: چیزی که در حال حاضر اهمیت دارد ایجاد ثبات امنیتی در غزه است. همه کشورهایی که در معرض جنگ قرار می‌گیرند بازسازی آنها وقت زیادی می‌گیرد اما با بازسازی فرصت‌های شغلی و مشارکت در این امر ادامه دارد.