گروه سیاسی: اصلاح‌طلبان که امیدی برای به دست گرفتن اکثریت بهارستان ندارند تلاش می‌کنند از کانال اقلیت در مجلس، خود را از انزوای چند ساله سیاسی خارج کنند.

به گزارش «وطن امروز»، هرچه تقویم به برگ‌های پایانی سال1402 نزدیک‌تر می‌شود موضوع انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی بیش از پیش جای خود را در فضای سیاسی و عمومی کشور پیدا می‌کند. دقیقا 2 ماه دیگر در روز 11 اسفند انتخابات مجالس شورای اسلامی و خبرگان رهبری برگزار می‌شود؛ انتخاباتی که از جهات مختلف می‌تواند یک نقطه عطف برای وضعیت عمومی کشور و احزاب و جریان‌های سیاسی باشد.

دوم دی‌ماه رهبر انقلاب در دیدار هزاران نفر از مردم کرمان و خوزستان، انتخابات را پایه و زمینه‌ساز تحول دانستند و گفتند: «برخی از تحول طرفداری می‌کنند اما انتخابات را به عنوان مقدمه تحول، مورد بی‌مهری قرار می‌دهند». موضعی که نشان از پافشاری ایشان بر واجد اهمیت ماندن صندوق رای در پروسه تغییرات داشت. مقام معظم رهبری ضمن دعوت همگان به مشارکت در انتخابات ۴ خصوصیت «مشارکت قوی‌ و پرشور، رقابت واقعی جناح‌ها و دیدگاه‌های مختلف، سلامت حقیقی و امنیت کامل» را به عنوان ویژگی‌های یک انتخابات مطلوب مورد تاکید قرار دادند. از بین این 4 خصیصه «رقابت واقعی جناح‌ها و دیدگاه‌های مختلف» نشان از پویایی فضای سیاست کشور خواهد داشت. خصیصه‌ای که البته نشانه‌های آن نیز کم‌کم در گفتار و رفتار سیاسی احزاب و گروه‌های سیاسی پدیدار می‌شود. به گونه‌ای که جریان‌هایی که پیش از این به ندرت حرف از مشارکت در انتخابات می‌زدند حالا یک به یک مشغول تبیین شعارها و چشم‌اندازهای انتخاباتی خود شده‌اند. 2 هفته پیش محمدباقر نوبخت، دبیرکل حزب اعتدال و توسعه و از چهره‌های نزدیک به حسن روحانی ضمن تایید نقش‌آفرینی رئیس دولت سابق برای انتخابات خبرگان رهبری، به طور ضمنی از برنامه‌ریزی روحانی برای ایجاد ائتلافی در انتخابات مجلس خبر داد.

پس از اعتدال و توسعه که همواره به عنوان شعبه دوم حزب کارگزاران شناخته می‌شود روز گذشته حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی با برگزاری یک نشست خبری به تشریح چشم‌انداز این حزب از 11 اسفند پرداخت. 2 هفته پیش «وطن امروز» در گزارشی با عنوان «ائتلاف مسببان وضع موجود» با اشاره به برنامه‌ریزی اصلاح‌طلبان و چهره‌های نزدیک به دولت سابق برای بازگشت به میدان قدرت از طریق انتخابات مجلس نوشت: «حسن روحانی که خود را برای انتخابات خبرگان رهبری آماده و نام‌نویسی کرده است، از بهارستان چشم نپوشیده و در حال آنالیز شرایط است تا بخشی از چهره‌های همسو با دولتش را راهی مجلس شورای اسلامی کند. هرچند رویای به دست آوردن اکثریت پارلمان آنقدر دور از انتظار است که احتمالا روحانی نیز خیالش را در سر نپروراند اما می‌توان احتمال داد رئیس سابق دولت عزمش را برای داشتن یک اقلیت سنگین وزن در مجلس آینده جزم کرده است»؛ موضوعی که روز گذشته از سوی مرعشی نیز تکرار شد و وی در پاسخ به سوالی درباره اظهارات جهانگیری مبنی بر خیز برداشتن برای انتخابات ریاست‌جمهوری 1404 موفقیت در 1404 را نیازمند کسب یک توفیق سیاسی در انتخابات 1402 خواند و گفت: عبور موفقیت‌آمیز از معبر انتخابات مجلس به این معناست که بتوانیم در مجلس آینده یک اقلیت قدرتمند را تشکیل دهیم که با توجه به سخنان اخیر مقام معظم رهبری، اصلاح‌طلبان فرصت دارند یک اقلیت نیرومند تشکیل دهند.

با توجه به سقوط آزاد اصلاح‌طلبان در فضای عمومی کشور و تضعیف جدی پایگاه اجتماعی این جریان، استراتژی اصلاح‌طلبان برای انتخابات مجلس دوازدهم را باید تشکیل یک اقلیت سنگین وزن، پرسروصدا و فعال در مجلس دانست. به زبان دیگر حالا که اصلاح‌طلبان امیدی برای به دست گرفتن اکثریت بهارستان ندارند تلاش می‌کنند از کانال اقلیت در مجلس، خود را از انزوای چندساله سیاسی خارج کنند. آنها که اعتبارشان را با گره زدن هویت خود به حمایت از روحانی به نابودی کشاندند حالا امید دارند از طریق بازتعریف خود در قامت مخالفان دولت مستقر دوباره جایگاهی در فضای سیاسی کشور پیدا کنند.

دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در ادامه در پاسخ به این سوال که اگر جبهه اصلاحات به این نتیجه برسد که در انتخابات حضور فعالانه نداشته باشد، آیا کارگزاران به شکل جداگانه لیست می‌دهد، گفت: ما حزب، تجربه و ظرفیت‌های انسانی حزب را به پای هیچ گروه و جمعی فدا نمی‌کنیم. تجربه ما متعلق به مردم است و ما اصطلاحاً روی سر کچل این مردم به نمایندگی رسیدیم و امروز آنچه من و دوستانم در حزب کارگزاران دارند متعلق به خودمان نیست و متعلق به کشور است. مرعشی همچنین درباره تعداد کاندیداهای حاضر از جبهه اصلاحات در صحنه انتخابات خاطرنشان کرد: ۱۸۰ نفر از اعضای احزاب جبهه اصلاحات در انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند و باید ببینیم چه تعداد تایید می‌شوند. اگر ۲۰ نفر تایید شوند ما در خانه می‌نشینیم اما اگر بیشتر تایید شوند، برای تهیه لیست اقدام می‌کنیم.

* نتایج بررسی صلاحیت‌ها در هیأت‌های نظارت ۱۵ و ۱۶ دی اعلام می‌شود

سخنگوی شورای نگهبان هم که چند روز مانده تا  پایان بررسی صلاحیت‌های داوطلبان انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در هیات‌های نظارت استانی در برنامه تلویزیونی «مثبت تهران ۲۰» حضور یافته بود درباره بیانات انتخاباتی رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای شورای نگهبان نیز عنوان کرد: در این باره مطرح شد که همه دستگاه‌های دخیل در امر انتخابات باید به این نکته توجه داشته باشند که انتخابات امسال به گونه‌ای تمهید و برگزار شود که پرشور و در تراز نظام جمهوری اسلامی باشد. هادی طحان‌نظیف درباره برخی اظهارنظرها هم که این روزها در فضای مجازی از سوی برخی سیاسیون و رسانه‌ها درباره دیدار با مقام معظم رهبری مطرح می‌شود، اینگونه پاسخ داد: برخی چیزهایی که این روزها گفته می‌شود، به نحوی که نقل می‌شود در آن جلسه طرح نشده است. وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا رهبر انقلاب درباره احراز صلاحیت‌ها صحبتی مبنی بر اینکه این موضوع باید به مردم واگذار شود، مطرح کردند، گفت: «عدم احراز صلاحیت» یکی از وضعیت‌های قانونی است. در قانون انتخابات مجلس با ۳ وضعیت «تایید صلاحیت»، «رد (عدم تایید) صلاحیت» و «عدم احراز صلاحیت» روبه‌رو هستیم. همان‌طور که گفتم در آن جلسه به چنین نحوی موضوعات مطرح نشد.

طحان‌نظیف با اشاره به صحبت‌های یکی از سیاسیون که گفته بود در قانون عدم احراز صلاحیت نداریم، گفت: در قانون انتخابات مجلس، ۹ بار وضعیت عدم احراز صلاحیت ذکر شده است. این موضوع از قبل در قانون انتخابات مجلس وجود داشت و در اصلاح قانون هم وجود دارد.

عضو حقوقدان شورای نگهبان با بیان اینکه عدم احراز صلاحیت مبنای قانونی دارد، اظهار داشت: البته نسبت به جزئیات آن نکاتی وجود دارد. عدم احراز به صورتی اطلاق می‌شود که بعد از جست‌وجوهای کامل و بررسی‌های فراوان نتوانیم افراد را شناسایی کنیم. مثلا مواردی داشته‌ایم که اطلاعاتی نسبت به داوطلب وجود ندارد و هرچه با او تماس گرفته می‌شود نیز پاسخگو نیست، لذا عملا نمی‌توانستیم به اطلاعات لازم دست یابیم. طحان‌نظیف امکان دیگر برای پیش آمدن وضعیت عدم احراز را اینگونه توضیح داد: گاهی اوقات بر اساس تعارض ادله، عدم احراز به وجود می‌آید؛ یعنی پاسخ‌های دستگاه‌های استعلامی قابل جمع با یکدیگر نیست. تلاش می‌شود به یک نقطه روشن برسیم اما این اتفاق نمی‌افتد و از آنجا که جایگاه نمایندگی مجلس مهم و اثرگذار است، عنوان عدم احراز تعلق می‌گیرد. وی بار دیگر تاکید کرد: عدم احراز در مرحله اول تعلق نمی‌گیرد و پس از اینکه فحص لازم و بررسی‌های فراوان شکل می‌گیرد و به نتیجه نمی‌رسیم، این عنوان تعلق می‌گیرد، البته ما باید تمام تلاش‌مان را جهت احراز انجام دهیم تا به این نقطه نرسیم و هیچگاه نگاه ابزاری به این وضعیت برای فرار از بررسی صلاحیت هم نداریم ولی به هر حال در موارد به‌رغم تلاش ممکن است به موارد این چنینی بر بخوریم.

موضوع دیگری که در این برنامه تلویزیونی مورد بحث و بررسی قرار گرفت، بررسی صلاحیت‌های داوطلبان انتخابات مجلس شورای اسلامی در هیات‌های اجرایی، هیات‌های نظارت و شورای نگهبان بود که طحان‌نظیف درباره آن توضیح داد: قانون از گذشته ۳ مرحله برای بررسی صلاحیت‌ها پیش‌بینی کرده است. در مرحله نخست هیات‌های اجرایی به بررسی صلاحیت‌ها پرداختند. اعضای آن در هر حوزه انتخابیه و شهرستان ۱۱ نفر هستند که ۳ نفر شخصیت حقوقی شامل فرماندار، رئیس اداره ثبت احوال و رئیس یا نماینده دادگستری و 8 نفر دیگر از معتمدان مردمی بودند. همان‌گونه که مشخص است این ترکیب هیچ نسبت و ارتباطی با شورای نگهبان ندارد. وی افزود: هیات‌های اجرایی طی ۱۵ روز به بررسی صلاحیت‌ها پرداختند که نتایج آن اعلام شد و افرادی که به نتایج اعلام شده از سوی هیات‌های اجرایی شکایت داشتند به هیات‌های نظارت استانی اعتراض کردند. سخنگوی شورای نگهبان درباره هیات‌های نظارت استانی که مرحله دوم بررسی صلاحیت‌هاست، گفت: این هیات‌ها با تعاملی که با هیات مرکزی نظارت بر انتخابات دارند، به بررسی صلاحیت‌ها می‌پردازند. اکنون فرآیند انتخابات در این مرحله قرار دارد. هیات‌های اجرایی ۵۰ روز مهلت دارند به بررسی صلاحیت‌ها بپردازند که این مهلت روز ۱۴ دی به پایان خواهد رسید. وی با بیان اینکه برخلاف هیات‌های اجرایی، هیات‌های نظارت تا حدودی با شورای نگهبان نسبت دارند، چرا که شورای نگهبان اعضای هیات مرکزی نظارت بر انتخابات را تعیین می‌کند و هیات مرکزی، اعضای هیات در هر استان را مشخص می‌کند، اعلام کرد: نتایج بررسی صلاحیت‌ها در هیات‌های نظارت روزهای ۱۵ و ۱۶ دی اعلام می‌شود.

* رئیس‌جمهور میزبان فعالان سیاسی و سران احزاب

در آستانه برگزاری انتخابات مجالس شورای اسلامی و خبرگان رهبری، فعالان و سران احزاب سیاسی با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدابراهیم رئیسی دیدار می‌کنند. در همین زمینه زهره الهیان، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایرنا  از نشست رئیس‌جمهور با جمعی از دبیران احزاب و فعالان سیاسی در عصر دوشنبه (امروز) خبر داد و تاکید کرد: در این نشست رئیس‌جمهور از سلایق و طیف‌های مختلف سیاسی دعوت کرده شنونده دیدگاه‌ها و نظرات آنها باشد. وی در رابطه با نگاه ویژه رئیس‌جمهور به طیف‌های مختلف سیاسی عنوان کرد: این وقت‌گذاری رئیس‌جمهور برای احزاب سیاسی و تقویت مشارکت حداکثری در انتخابات بسیار ارزشمند است. نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در پایان گفت: باید از ظرفیت احزاب در فضای باز سیاسی استفاده کرد، زیرا تحول در کشور از طریق صندوق انتخابات امکان‌پذیر است.

به نظر می‌رسد این دیدار برای اعلام آمادگی دولت به احزاب برای گسترش فعالیت سیاسی و همکاری با تمام جناح‌های فعال در کشور باشد.