مهدی بختیاری: طی روزهای گذشته تصویر جدیدی از ناو رزمی جماران که به‌تازگی به 8 فروند موشک کروز سطح به سطح مجهز شده در فضای مجازی و رسانه‌ای منتشر شد.

ناو جماران نخستین محصول پروژه شناوری موج است که سال ۸۸ با حضور رهبر معظم انقلاب عملیاتی شد و پس از آن، چند محصول دیگر نظیر سهند، دنا، دماوند و دیلمان نیز ساخته و عملیاتی شدند. این شناورها بخشی از برنامه تجهیز نیروی دریایی ارتش برای تبدیل شدن به یک نیروی راهبردی است که طی چند سال اخیر، ناوگروه‌های آن در مناطق مختلف جهان و در آب‌های دوردست در حال ماموریت هستند؛ هر چند نیاز نداجا به شناورهای با تناژ بالاتر، یکی از نیازهای مبرم این نیرو است که باید در دستور کار جدی قرار گیرد.

تحقق این هدف (تشکیل یک نیروی دریایی راهبردی) نیازمند یک برنامه‌ریزی طولانی‌مدت، شامل تجهیز یگان دریایی ارتش به شناورهای سطحی و زیرسطحی متناسب با این هدف (که پروژه «موج» نخستین گام آن بود) و البته تجهیز این شناورها به تسلیحات و تجهیزات به روز و در تعداد بالاست که به نظر می‌رسد این بخش از اهداف نیز در دستور کار قرار داشته و تجهیز شناورها به تسلیحات بیشتر و جدیدتر طی ماه‌های گذشته شروع شده است.

تا پیش از این، شناورهای دریایی ارتش به لحاظ موشکی، در نهایت به 4 تیر موشک کروز سطح به سطح و 2 تیر موشک سطح به هوا (پدافندی) مجهز بودند که به نظر می‌رسد در فاز جدید تحول نداجا، تعداد این موشک‌ها در هر شناور لااقل 2 برابر شود.

در کنار این، تجهیز شناورهای سطحی به سامانه‌های جدید پدافند هوایی نیز یکی از مهم‌ترین و فوری‌ترین اولویت‌هاست، چراکه شناور در پهنه دریا باید بتواند در وهله اول از خود دفاع کند.

با توجه به کوچکی شناورهای ساخته شده (کلاس موج)، تاکنون این ناوها به لحاظ پدافندی در حد مطلوب نبودند اما با رونمایی از شناور دیلمان و اظهارات فرماندهان که این شناور قرار است به سامانه‌های موشکی عمودپرتاب نیز مجهز شود، به نظر می‌رسد قفل به‌کارگیری این موشک‌ها در نیروی دریایی ارتش نیز شکسته شود. موشک‌های عمودپرتاب به لحاظ نوع چینش روی شناور، این امکان را می‌دهند تا تعداد بیشتری موشک در یگان مورد استفاده قرار بگیرد؛ اتفاقی که پیش از این، برای نخستین بار در شناور شهید سلیمانی نیروی دریایی سپاه رخ داد.

حوزه ماموریت نیروهای دریایی ارتش و سپاه اواخر دهه 80 از یکدیگر جدا شد و طی برنامه جدید، نیروی دریایی ارتش به دلیل در اختیار داشتن شناورهای سنگین، ماموریت حضور در آب‌های دوردست و نیروی دریای سپاه ماموریت حراست از تنگه هرمز و خلیج‌ فارس را بر عهده گرفتند. با این حال، به نظر می‌رسد نیروی دریایی سپاه در برنامه جدید، مامور به حضور در آب‌های خارج از خلیج ‌فارس و در اقیانوس هند نیز خواهد بود. در همین راستا، طراحی و ساخت شناورهای جدید و تسلیح آنها به موشک‌ها و سامانه‌های راداری و رزمی جدید نیز بیش از پیش در دستور کار فرماندهان این نیروها قرار گرفته است.

تعداد بیشتری از شناورهای جدید کلاس شهید سلیمانی آماده تحویل به ندسا است و این نیرو نیز شبیه نداجا به موشک‌های جدید و دوربردتر نظیر موشک ابومهدی مجهز شده است.

طی سال‌های گذشته، موشک‌های کروز در اختیار این ۲ نیرو (چه سطح به سطح و چه ساحل به دریا) در نهایت بردی بین 250 تا 700 کیلومتر داشتند اما موشک ابومهدی که به‌تازگی به آنها تحویل شده، بردی بیش از 1000 کیلومتر دارد که دست این ۲ نیرو را بلندتر از قبل خواهد کرد. از طرف دیگر، نیروی دریای سپاه بزودی به شناورهای جدید و ناوشکن‌های بزرگ و نیز شناورهای بزرگ پهپادبر تجهیز خواهد شد که با به‌کارگیری آنها، توان پهپادی کشورمان در عرصه‌های دریایی نیز گسترده‌تر خواهد شد.

طراحی رادارهای جدید آرایه فازی در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نیز از دیگر برنامه‌های تقویت نیروهای دریایی ارتش و سپاه بوده و بزودی این رادارها جایگزین نمونه‌های قدیمی‌تر خواهند شد.

با توجه به اهمیت دریا در نبردهای آینده، تقویت این ۲ نیرو و گسترش دایره ماموریتی آنها می‌تواند تهدیدات دریایی را تا شعاع بیشتری از کشورمان دور کند.