گروه فرهنگ و هنر: ششمین دوره جایزه پژوهشی سینمای ایران در حالی امروز سه‌شنبه 12 دی در تالار رودکی به کار خود پایان داد که این رویداد را باید یکی از موثرترین رویدادهای حوزه پژوهشی و تحقیقاتی در سینما دانست؛ جایزه‌ای که از سال 95 کار خود را در حالی آغاز کرد که ضعف پژوهش در سینمای ایران چالش بسیار بزرگی را پدید آورده بود. عدم ثبت و ضبط در اسناد سینمای ایران عملا کار را به مرحله‌ای رسانده بود که پس از گذشت 4 دهه تولید و اکران در سینما نه تنها هیچ سابقه‌ای وجود نداشت بلکه با توجه به رشد روزافزون مراکز علمی و دانشگاهی، اساسا هیچ‌گونه ارتباطی بین دانشگاه و سینما وجود نداشت؛ از همین رو بسیاری از محققان و پژوهشگران برای دریافت سوابق مرتبط با سینما باید یا به معدود مجلات و نشریات آن سال‌ها مراجعه می‌کردند یا به اندک افراد باقی مانده از سال‌های ابتدایی. 

چالشی که در بدنه سینما، روزبه‌روز پررنگ‌تر می‌شد و با توجه به حضور مراکز علمی، فضای دانشگاهی کشور را بیش از بیش محتاج‌تر می‌کرد. در چنین وضعیتی با توجه به ماموریت معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی مبنی بر لزوم یک اقدام جدی و جهادی در حوزه پژوهشی، ملزم به جمع‌آوری اسناد و برپایی یک رویداد با همراهی و همکاری مراکز علمی و دانشگاهی و البته خانه سینما شد و بر همین مبنا نخستین جایزه پژوهشی سینما به دبیری اسماعیل بنی‌اردلان ذیل معاونت توسعه و فناوری و مطالعات سینمایی کار خود را آغاز کرد. 

در روزهای ابتدایی یک کلیدواژه مهم در سخنرانی‌ها و صحبت‌های مدیران و مسؤولان وقت و اساتید دانشگاه بسیار پررنگ و پرتکرار بود و آن اینکه این پژوهش‌ها بیش از آنکه درباره سینما باشد باید برای سینما انجام شود و به همین منظور خانه سینما به عنوان رکن اصلی صنوف می‌تواند در یافته‌ها و جمع‌آوری  آثار، نقش مهم و موثری داشته باشد. در همان سال‌ها و طبق بررسی‌های صورت گرفته، طی 4 دهه گذشته حدود 2000 پایان‌نامه، 20 هزار مقاله و 4 هزار کتاب با موضوع سینما شناسایی شد که بدون هدف تولید و منتشر شده بود اما در کنار این محتواهای پراکنده بیش از  30 مرکز پژوهشی به طور مستقیم و غیرمستقیم در رابطه با سینما فعالیت می‌کردند و حدود 600هزار پژوهشگر در تمام بخش‌ها شناسایی شدند که بخش قابل توجهی از آنها در حوزه سینما فعالیت می‌کردند. 

صدالبته تا پیش از برگزاری این رویداد و اهتمام ویژه به حوزه پژوهش، روابط بین سینما و دانشگاه کاملا قطع بود و عملا هیچ گفت‌وگوی جدی بین پژوهشگران، تولید‌کنندگان و آفرینندگان هنر برقرار نبود، آن هم در شرایطی که وضعیت سینما چه در داخل و چه در حوزه‌های بین‌المللی از شرایط قابل قبولی برخوردار بود و از یک طرف افزایش اکران فیلم‌های ایرانی در خارج از کشور و از سوی دیگر روند افزایشی مخاطب در سینما بعد از سال‌ها رکود نشان از سرزندگی سینما داشت؛ سینمایی که به ‌رغم موفقیت در حوزه صنعتی و اجرایی عملا هیچ منبع و مرکزی برای مفهوم‌پردازی و تاریخ‌نگاری نداشت.  

اما با توجه به اهتمام و استمرار در برپایی این جایزه از سال 95 ، امسال ششمین دوره آن نیز با موفقیت برگزار شد؛ رویدادی که طبق آمار ارائه شده از سوی قادر آشنا، دبیر ششمین جایزه پژوهشی سینمای ایران آثار دریافتی نسبت به دور قبل ۳۰ درصد افزایش یافته است. در دوره ششم ۱۲۵ اثر پژوهشی به دبیرخانه رسید که از این تعداد ۵۲ مقاله، ۳۳ پژوهش، ۲۰ پروپزال، ۱۶ پایان‌نامه کارشناسی ارشد و ۴ پایان نامه دکترا بوده است. از مجموع ۱۲۵ نفر شرکت‌کننده، ۴۶ نفر بانوان و ۷۹ نفر آقایان بودند. میانگین سنی بانوان ۳۰ سال و آقایان ۳۵ سال بود و ۱۵ درصد شرکت‌کنندگان از شهرستان‌ها و ۸۵ درصد از تهران بودند. دانشگاه تهران، دانشگاه  هنر، دانشگاه امام صادق(ع)، پژوهشگاه فرهنگ و ارتباطات و دانشگاه کاشان بیشترین مشارکت را داشتند.

البته نباید فراموش کرد به ‌رغم اقبال و استقبال شرکت‌کنندگان در دوره ششم، در ادوار ابتدایی افراد دغدغه‌مندی بودند که برای دریافت و جمع‌آوری به دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی می‌رفتند و عملا برای ایجاد یک ساختار در جمع‌آوری اسناد و پژوهش‌ها مشقت و سختی‌های فراوانی متحمل می‌شدند ولی اکنون حوزه پژوهش به جایگاهی رسیده است که با اعلام فراخوان و شرایط جایزه، درخواست‌های بسیاری از سراسر کشور و دانشگاه‌ها به این رویداد می‌رسد. رویداد مهم و موثری که هر چه رو به جلو می‌رود به بلوغ بیشتری می‌رسد تا مرحله‌ای که بسیاری از دانشجویان، محققان و پژوهشگران از پژوهش‌های منابع مطالعاتی به عنوان منبع و مرجع استفاده می‌کنند و از همین رو مدیران سازمان سینمایی نیز باید اهتمامی بیش از پیش نسبت به این رویداد در دوره‌های آتی داشته باشد.