در حالی که 20 روز تا برپایی چهل‌ودومین دوره جشنواره فیلم فجر زمان باقی است، اسامی 33 فیلم حاضر در بزرگ‌ترین هماورد سینمایی کشور اعلام شد؛ از این تعداد، 22 فیلم در بخش سودای سیمرغ و 11 فیلم در بخش نگاه نو یا همان فیلم اولی‌ها قرار گرفته‌اند.

«آبی روشن» به کارگردانی قاسم لطفی‌خواجه‌پاشا، «آسمان غرب» به کارگردانی محمد عسگری، «آغوش باز» به کارگردانی بهروز شعیبی، «احمد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی، «بهشت تبهکاران» به کارگردانی مسعود جعفری‌جوزانی، «پرویز خان» به کارگردانی علی ثقفی، «تابستان همان سال» به کارگردانی محمود کلاری، «تمساح خونی» به کارگردانی جواد عزتی، «دروغ‌های زیبا» به کارگردانی مرتضی آتش‌زمزم، «دست ناپیدا» به کارگردانی انسیه شاه‌حسینی، «۲ روز دیرتر» به کارگردانی اصغر نعیمی، «شه‌سوار» به کارگردانی حسین نمازی، «شور عاشقی» به کارگردانی داریوش یاری، «صبح اعدام» به کارگردانی بهروز افخمی، «صبحانه با زرافه‌ها» به کارگردانی سروش صحت، «قلب رقه» به کارگردانی خیرالله تقیانی‌پور، «مجنون» به کارگردانی مهدی شامحمدی، «معجزه پروین» به کارگردانی محمدرضا ورزی، «میرو» به کارگردانی حسین ریگی، «نبودنت» به کارگردانی کاوه سجاده حسینی، «نپتون» به کارگردانی محمدابراهیم غفاریان و «نوروز» به کارگردانی سهیل موفق 22 فیلمی هستند که در بخش سودای سیمرغ چهل‌ودومین جشنوره بین‌المللی فیلم فجر حضور دارند. 

* رکوردداران سودای سیمرغ

فارغ از بخش نگاه نو که مشخصا پذیرای فیلمسازانی است که با نخستین فیلم خود حضور دارند، در بخش سودای سیمرغ این کارگردان‌ها رکورددار بیشترین حضور در ادوار مختلف جشنواره فیلم فجر هستند:

* بهروز افخمی

او رکورددار بیشترین حضور در ماراتن سینمایی فجر است؛ کارگردان 67 ساله‌ای که با فیلم عروس در 34 سالگی پا به جشنواره فیلم فجر گذاشت و با آثاری چون روز فرشته، روز شیطان، شوکران و گاو‌خونی همواره جزو مدعیانی بوده که آثارش در فجر درخشیده است؛ فیلمسازی که دوران کاری‌اش با فراز و فرود‌های بسیاری روبه‌رو بوده اما آنچه افخمی را به چهره پربحث و جنجالی طی سالیان اخیر بدل کرده، صراحت لهجه در اظهارنظرها و برنامه‌هایی است که پیرامون سینما اجرا کرده است؛ از جمله ۲ دوره حضور در برنامه هفت که در محافل سینمایی حواشی بسیاری را ایجاد کرد. افخمی ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که موجب شده شخصیتش همواره تا حدودی نامشخص باشد. برای مثال اینها را درباره افخمی می‌گویند: اهل پیاده‌روی است و به خاطر اینکه نمی‌خواهد با ماشین تردد کند بسیاری از قرارهایش را کنسل می‌کند و مثلا یک قرار می‌گذارد که از میرداماد تا زعفرانیه را باید پای پیاده برود و بازگردد. یا اینکه وقتی قرار شد برنامه هفت را برای تلویزیون بسازد، خود را دون‌کیشوت سینمای ایران معرفی ‌کرد! یا اینکه می‌گویند در فیلمسازی کند، حساس و وسواسی است و خیلی چیزهای دیگر که صرفا در حد شایعات و شنیده‌هاست. حالا وقتی این ویژگی‌ها را کنار رکورددار بودنش می‌گذارید، می‌بینید چقدر همه چیز گنگ و مرموز می‌شود و چرا می‌گوییم کارگردان کوچک جنگلی و عروس شخصیت پیچیده‌ای دارد.

* مسعود جعفری‌جوزانی

او دیگر فیلمسازی است که با 6  بار حضور در فجر در رتبه دوم این جدول قرار گرفته است؛ سینماگری که او را نماد سینمای ملی می‌دانند و در آثارش همواره سعی کرده در قامت یک مصلح اجتماعی ظاهر شود. علیرضا رئیسیان، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده درباره آثار او گفته است: «اگر از سینمای ملی صحبت کنیم و اینکه خصوصیات و ویژگی‌های یک ملت در آن تبلور یابد، چه نمونه‌ای عالی‌تر از «شیر سنگی» و «در مسیر تندباد» را می‌توان مثال زد». تورج منصوری نیز او را یک مصلح اجتماعی خوانده و درباره‌اش گفته است: «او آدمی است که صلاح اجتماع را می‌خواهد ولی واقعا از طریق سادگی، یعنی یادآوری می‌کند ما هر چقدر پیچیده‌تر می‌شویم، خودمان را در باتلاق و منجلابی فرو می‌بریم که نمی‌توانیم از آن خلاص شویم. هم با تجربه فردی و هم با دانش آکادمیک با ما حرف می‌زند. یک ویژگی‌ای که ایشان دارد، این است که یک پایه حرف‌هایش تجربه شخصی و بخش دیگر آن، علم و آگاهی‌ای است که دارد. من نمی‌دانم کی در این سال‌ها فرصت کرده است اینقدر بخواند؟ و نمی‌دانم چه وقت فرصت می‌کند اینقدر بنویسد؟»

* بهروز شعیبی

او با تجربه کارگردانی فیلم‌هایی چون دهلیز، سیانور، دارکوب، روز بلوا و بدون قرار قبلی با 5 تجربه در رتبه سوم قرار گرفته است. شعیبی، همان نوجوان معترض و لاغراندامی که در آژانس شیشه‌ای برای نخستین‌بار جلوی دوربین رفته و در مقابل تصمیم پدر می‌ایستد اما بعدتر که آرمان حاج‌کاظم را درمی‌یابد، گوش به فرمانش می‌شود، در مقام کارگردان با نخستین فیلمش سیمرغ بهترین کارگردان فیلم اولی را به خود اختصاص داد و در سال‌های حضورش در مقام کارگردان، سیمرغ بهترین فیلم و کارگردانی را در ادوار جشنواره کسب کرده است.

شعیبی را پسر خوب و مودب سینما می‌دانند؛ کارگردانی که اهل تدقیق و فکر است و تلاش می‌کند با فیلم‌هایش مخاطب را هم به فکر کردن وادارد. شعیبی البته بازیگری را هم دوست دارد و هر از گاهی او را در فیلم و سریالی هم می‌بینیم که مثلا شخصیت یک روحانی یا پسر خجالتی و مرد زندگی را ایفا می‌کند؛ شخصیت‌هایی که دوستان نزدیکش معتقدند  اغلب با خصوصیات شخصی او هماهنگ است.

* انسیه شاه‌حسینی

او به عنوان تنها فیلمساز زن حاضر در فجر 42 پیش‌تر با فیلم‌هایی چون غروب شد بیا، شب بخیر فرمانده، پنالتی و زیباتر از زندگی در جشنواره حاضر بوده و در رتبه چهارم این فهرست قرار گرفته است؛ فیلمسازی که همواره سینمای دفاع‌مقدس جزو دغدغه‌هایش بوده و امسال نیز با فیلمی پیرامون دفاع‌مقدس با محوریت بانوان در قرارگاه پشتیبانی جنگ تحمیلی به جشنواره آمده است. شاه‌حسینی از جمله زنان سینمای ایران است که برای اصول و قواعدش اهمیت زیادی قائل است و حاضر نیست به هر قیمتی در سینما بماند اما برای ماندن و ساختن از هیچ بحث و جدل و چالشی هم نمی‌ترسد.

از این رکوردداران که بگذریم، می‌رسیم به محمود کلاری که از وی به عنوان پدیده فیلمبرداری سینمای ایران نام برده می‌شود. او بر خلاف 40 دوره گذشته که به عنوان فیلمبردار حضور داشته است امسال با فیلم «تابستان همان سال» در مقام کارگردان به جشنواره آمده است. کلاری پیش‌تر نیز کارگردانی آثاری چون ابر و آفتاب و رقص رویا را انجام داده بود و حالا پس از 12 سال دوباره در مقام کارگردان در فجر 42 حضور خواهد داشت. 

کاوه سجادحسینی باتجربه 3 فیلم و امیرعباس ربیعی و مرتضی آتش‌زمزم  با 2 فیلم در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند که امسال به ترتیب چهارمین و سومین حضورشان را تجربه خواهند کرد.

 از سوی دیگر بابک خواجه‌پاشا، محمد عسگری، حسین نمازی، حسین ریگی و سروش صحت نیز هر کدام با تجربه یک فیلم در مقام کارگردان در سال‌های گذشته، امسال دومین حضوری جدی‌شان را در جشنواره فیلم فجر تجربه خواهند کرد. جواد عزتی، خیر‌الله تقیانی‌پور، محمدابرهیم غفاریان و علی ثقفی نیز در نخستین تجربه در بخش سودای سیمرغ حضور خواهند داشت. رکوردداران سینمای ایران حالا دارند جمعی می‌شوند که نه تنها دیدن آثارشان جذاب است که شخصیت‌های آنها هم برای مخاطب می‌تواند جذاب و دوست‌داشتنی باشد.