گزارش «وطن امروز» درباره شکایت آفریقای جنوبی از اسرائیل در دیوان دادگستری بینالمللی به خاطر نسل کشی در غزه
والاستریت ژورنال: صدور رأی آتشبس موقت از سوی دادگاه لاهه، اسرائیل و متحدانش را در تنگنا قرار خواهد داد
گروه بینالملل: مدت زمان زیادی از اعلام موضع دولت آفریقای جنوبی مبنی بر طرح شکایت از رژیم اشغالگر قدس در دیوان بینالمللی دادگستری لاهه به دلیل اقدامات این رژیم در ارتکاب نسلکشی علیه مردم نوار غزه نمیگذرد، با این حال این موضوع به یکی از مسائل پربحث و داغ با محوریت جنگ غزه تبدیل شده است. جدا از حمایتهای گستردهای که در عرصه بینالمللی از اقدام دولت آفریقای جنوبی شده، به تازگی فرآیند قضایی رسیدگی به شکایت آفریقای جنوبی علیه اسرائیل، از سوی دیوان بینالمللی دادگستری آغاز شده است. در این راستا، «نیویورکتایمز» در گزارشی، حضور اسرائیل در دیوان بینالمللی دادگستری را که برای نخستین بار اتفاق میافتد، گواهی روشن بر جدی بودن اتهامات و خطرات علیه تلآویو ارزیابی کرده است. نشریه آمریکایی والاستریت ژورنال نیز تاکید کرده اگرچه دیوان بینالمللی دادگستری از توانایی لازم برای صدور احکام لازمالاجرا برخوردار نیست، با این حال، حتی صدور دستور آتشبس موقت از جانب آن نیز اسرائیل و متحدانش نظیر آمریکا را به شدت در تنگنا قرار خواهد داد. یکی از کارشناسان امور بینالملل نیز تاکید کرده است شکایت آفریقای جنوبی از رژیم صهیونیستی میتواند یک موج اجتماعی را علیه اسرائیل در محیط بینالمللی به راه بیندازد و انزوای موثری برای اسرائیل رقم بزند؛ مسائلی که همه و همه از اهمیت شکایت دولت آفریقای جنوبی از رژیم صهیونیستی در دیوان بینالمللی دادگستری حکایت دارد. از این رو خبرگزاری الجزیره در گزارشی، به واکاوی 5 محور و بنیان اصلی شکایت دولت آفریقای جنوبی از رژیم اشغالگر قدس به دلیل ارتکاب نسلکشی در نوار غزه پرداخته و در عین حال، آنچه که در ادامه احتمالا پیش خواهد آمد و واکنش اسرائیل به این شکایت را نیز مورد بررسی قرار داده است.
الجزیره در گزارش خود مینویسد: «روند قضایی اقدام تاریخی دولت آفریقای جنوبی در ثبت شکایت علیه رژیم اسرائیل به دیوان بینالمللی دادگستری به دلیل اقدامات آن در جنگ غزه (در قالب اجرای پروژه نسلکشی)، پنجشنبه گذشته در دیوان بینالمللی دادگستری که در شهر لاهه هلند قرار دارد، آغاز شد. آفریقای جنوبی، اسرائیل را متهم به نسلکشی و نقض کنوانسیون نسلکشی 1948 کرده است. تاکنون ۲۴ هزار فلسطینی در نوار غزه در نتیجه حملات سراسری اسرائیل به این منطقه جان خود را از دست دادهاند که در میان آنها چیزی حدود 10 هزار کودک حضور دارند. تیم حقوقی آفریقای جنوبی در ارائه و طرح درخواست ۳ ساعته خود به قضات دیوان بینالمللی دادگستری، وضعیت اسفناک مردم فلسطین در نوار غزه را که تحت بمباران سنگین اسرائیلیها و حملات زمینی ارتش اسرائیل هستند تشریح کرد. ممکن است سالها طول بکشد که دیوان بینالمللی دادگستری تصمیم و رای نهایی خود را اعلام کند اما روند قضاییای که به تازگی در لاهه آغاز شده متمرکز بر درخواست ویژه آفریقایجنوبی برای صدور یک حکم موقت علیه تداوم کشتار و اقدامات ویرانگر اسرائیل در نوار غزه است. کارشناسان و تحلیلگران حقوقی معتقدند یک حکم موقت میتواند ظرف چند هفته آینده صادر شود. «آدیلا حسیم»، یکی از حامیان و عوامل اقدام اخیر آفریقای جنوبی علیه رژیم اسرائیل بر این باور است که لازم نیست دادگاه همین حالا درباره اتهامات مرتبط با نسلکشی اسرائیل به نتیجه نهایی برسد، با این حال، این دادگاه میتواند تایید کند که برخی اقدامات اسرائیلیها در بحبوحه جنگ غزه مشمول آنچه در کنوانسیون نسلکشی تصریح شده، قرار میگیرد. در این چارچوب، آدیلا حسیم به طور خاص به 5 اقدام و جنایت صهیونیستها که در چارچوب آنها ارتکاب نسلکشی معنا و مفهوم پیدا میکند، اشاره کرده است.
1- کشتارهای جمعی فلسطینیها
نخستین اقدام مرتبط با نسلکشی علیه ملت فلسطین در نوار غزه از سوی اسرائیلیها مرتبط با کشتار گسترده آنها در غزه است. در این رابطه، تصاویر گورهای جمعی که فلسطینیها در آنها دفن شدهاند به دیوان بینالمللی دادگستری نشان داده شده است. اغلب این گورستانها نیز بینام و نشان هستند. در این میان، نکته قابل تامل این است که اسرائیلیها اقدام به ریختن بیش از ۲ هزار پوند بمب بر بخشهایی از نوار غزه کردهاند که خودشان آنها را مناطق امن اعلام کرده بودند. بیش از 1800 خانواده فلسطینی ساکن در نوار غزه اعضای خود را از دست دادهاند و متاسفانه برخی از خانوادهها هیچ باقیماندهای ندارند. شواهد و قرائن عینی حاکی از این است که هیچکس، از افراد سالخورده گرفته تا نوزادان، در جریان حملات اسرائیلیها به نوار غزه در امنیت نبوده و نیستند.
2- وارد آمدن آسیبهای روحی و جسمی به فلسطینیها
آدیلا حسیم میگوید دومین اقدام مرتبط با نسلکشی اسرائیلیها در نوار غزه، تحمیل آسیبهای جدی روحی و جسمی به مردم این منطقه است. تاکنون 60 هزار نفر در نوار غزه بر اثر حملات اسرائیلیها به این منطقه مجروح و معلول شدهاند که اغلب آنها را زنان و کودکان تشکیل میدهند. این اتفاق در جایی رخ داده که نظام بهداشت و سلامت آن دچار فروپاشی شده است. در عین حال، گزارشها و شواهد مختلفی دال بر دستگیری شمار زیادی از فلسطینیها از جمله کودکان فلسطینی، برهنه کردنشان و انتقال آنها به مناطق نامعلوم ارائه شده است. در این چارچوب، وارد آمدن آسیبها و خسارتهای روحی و جسمی به فلسطینیها امری انکارناپذیر است.
3- آوارهسازی فلسطینیها و تحریم غذایی آنها
اسرائیل به صورت عامدانه شرایطی را علیه مردم فلسطین در نوار غزه تحمیل کرده که در قالب آن تداوم زندگی عادی برای آنها ممکن نیست و هدف از آن نابودسازی غزه به واسطه جابهجایی اجباری جمعیت این منطقه است. در شرایط کنونی و از ابتدای جنگ غزه، هزاران خانواده فلسطینی ساکن نوار غزه چند مرتبه آواره شدهاند و اکنون نیم میلیون نفر در نوار غزه هیچ خانه و کاشانهای برای بازگشت ندارند. در بحبوحه جنگ غزه، اسرائیل به شمار مختلفی از بیمارستانهای این منطقه دستور داد ظرف 24 ساعت باید این اماکن را تخلیه کنند و البته در این مسیر هیچ کمکی را نیز جهت جابهجایی مجروحان و یا تجهیزات پزشکی انجام ندادند. اسرائیل این اقدامات را در بخشهای قابل توجهی از شمال نوار غزه انجام داده است. جایی که بیش از یکمیلیون فلسطینی زندگی میکردند و اسرائیل آنها را به اجبار و زور به مناطق دیگر کوچ داده است. صرفا همین حرکت اسرائیلیها که انسانها را به اجبار از خانه و کاشانه خود آواره کردهاند، یک اقدام مرتبط با نسلکشی محسوب میشود و ناقض مفاد کنوانسیون نسلکشی است. اسرائیل همچنین جریان آب و غذا به نوار غزه را مسدود کرده است و موجب ایجاد سیلی از گرسنگی تحمیلی در این منطقه و البته چالش برای کارکنان سازمانهای بینالمللی برای کمک به مردم نوار غزه شده است. در این رابطه تاکنون ویدئوهای مختلفی از دویدن صدها فلسطینی در پی کامیونهایی که کمکهای مختلفی را به نوار غزه حمل میکردهاند، منتشر شده است.
در عین حال، اسرائیل اقداماتی را در دستور کار قرار داده که در قالب آنها به صورت عامدانه مردم فلسطین از برخورداری از هرگونه پناهگاه، لباس، پتو و دیگر اقلام حیاتی محروم شدهاند. اکنون آب سالم و بهداشتی در نوار غزه برای آشامیدن، نظافت و بهداشت و آشپزی بسیار محدود است و البته موارد ابتلا به بیماریهای مختلف نیز در حال افزایش است. در این راستا، امکان دارد فلسطینیهای بیشتری بر اثر ابتلا به بیماری یا گرسنگی، جان خود را از دست بدهند؛ معادلهای که در وضعیت تداوم محاصره نوار غزه ابعاد جدیتری را نیز به خود میگیرد.
4- نابودسازی نظام بهداشت و سلامت نوار غزه
چهارمین نمود تحرکات اسرائیلیها در اجرای پروژه نسلکشیشان در نوار غزه، حمله به نظام بهداشت و سلامت این منطقه است که عملا زندگی در نوار غزه را برای مردم آن دشوار کرده است. نظام بهداشت و سلامت نوار غزه پیش از آغاز جنگ اسرائیل علیه این منطقه نیز با چالشهای عدیدهای دست و پنجه نرم میکرد، با این حال، جنگ جدید غزه تا حد زیادی نظام بهداشت و سلامت این منطقه را در یاری رساندن به ساکنانش ضعیفتر کرده است.
5- جلوگیری از تولد نوزادان فلسطینی
در نهایت باید گفت اسرائیل به واسطه اقدامات خود علیه مراکز بهداشت و درمان نوار غزه، عملا مانع تولد نوزادان فلسطینی نیز شده و میشود. این حرکت یکی از نمودهای عینی نسلکشی است. در این راستا، اخیرا نیز «رئیم السالم»، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در زمینه اعمال خشونت علیه زنان و دختران، نسبت به خشونت اسرائیلیها علیه زنان فلسطینی و نوزادان و کودکان آنها هشدار داده و آن را یکی از نمودهای عینی نسلکشی توصیف کرده است.
* ادامه فرآیند شکایت علیه اسرائیل در دیوان بینالمللی دادگستری چه خواهد شد؟
ریاست تیم حقوقی اسرائیل را یک وکیل انگلیسی به نام مالکوم شاو برعهده دارد. کارشناسان حقوقی میگویند تلآویو احتمالا استدلال خواهد کرد که اقداماتش در قالب حق دفاع از خود معنا و مفهوم مییابد و واکنشی به عملیات توفان الاقصی است.
مقامهای ارشد اسرائیلی در مدت اخیر انتقادات فراوانی را از اقدام آفریقای جنوبی در ثبت شکایت علیه تلآویو در دیوان بینالمللی دادگستری مطرح کردهاند. نتانیاهو نخستوزیر رژیم اسرائیل به طور خاص دولت آفریقایجنوبی را به دورویی و طرح دروغ به دیوان بینالمللی دادگستری متهم کرده است. تیم حقوقی آفریقای جنوبی نهتنها باید اثبات کند آنچه اسرائیل در نوار غزه انجام داده و میدهد واقعا نسلکشی است بلکه باید این نکته را نیز اثبات کند که اسرائیلیها در این رابطه حقیقتا از قصد و غرض مشخصی نیز برخوردار بودهاند. اگرچه آنچه در قالب اقدامات پنجگانه اسرائیل در نوار غزه مطرح شد، همگی از ظرفیتهای این مساله برخوردارند که عنوان نسلکشی را به خود بگیرند.