گروه اقتصادی: دیروز در مذاکره بین وزیر راه و شهر‌سازی کشورمان با وزیر خارجه هند، توافق نهایی با هند برای توسعه بندر چابهار انجام شد.

 دیروز در دیدار مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی با سوبرامانیام جایشنکار، وزیر خارجه هند، ضمن مذاکره درباره اقدامات گذشته برای تجهیز بندر چابهار، درباره توسعه این بندر هم توافق نهایی انجام شد.

وزیر راه و شهرسازی در این دیدار با پیشنهاد تشکیل کمیته مشترک حمل‌ونقل برای گسترش همکاری‌ها بین ۲ طرف بیان کرد: تشکیل این کمیته کاری موجب فعال شدن ظرفیت‌های ترانزیت و استفاده از کریدور شمال‌ - جنوب خواهد شد.

در این دیدار سوبرامانیام جایشنکار، وزیر خارجه هند بر آمادگی کشورش برای سرمایه‌گذاری‌های جدید در حوزه‌های حمل‌ونقل و ترانزیت در ایران تأکید و از مهرداد بذرپاش برای سفر به هند دعوت کرد.

یکی از برنامه‌های توسعه‌ای دولت در بندر چابهار، توسعه فاز دوم بندر شهید بهشتی و تأمین تجهیزات راهبردی برای ارتقای ظرفیت تخلیه و بارگیری است.

در حال حاضر احداث زیرساخت‌های فاز اول بندر شهید بهشتی چابهار به اتمام رسیده و تجهیزات بندری آن در حال تکمیل است. 

5 دی امسال مهرداد بذرپاش در سفر به استان سیستان‌وبلوچستان، ضمن بازدید از زیرساخت‌ها، تجهیزات بندری و دریایی و پروژه‌های لجستیکی بندر چابهار، دستور آغاز عملیات اجرایی ۵ پروژه بزرگ سرمایه‌گذاری بخش خصوصی با اعتبار ۴۰ هزار میلیارد ریال در بندر چابهار را صادر کرد.

* گذشته ارتباط با هندی‌ها

در سال‌های گذشته، فعالیت هندی‌ها در چابهار با اما و اگر مواجه بود اما حالا به‌ دنبال حل مشکلات، از سوی مسؤولان کشورمان، وعده عقد قرارداد بلندمدت در این منطقه داده می‌شود تا توسعه بندر را به همراه داشته باشد.

موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و برخورداری از یک جغرافیای خاص، کشورهای همسایه را بر آن داشته از خاک ایران به‌ عنوان یک مسیر ترانزیتی استفاده کنند؛ یکی از این همکاری‌ها، استفاده از موقعیت ترانزیتی ایران برای هند است. در این میان بندر چابهار می‌تواند به‌ عنوان یک نقطه مهم و استراتژیک و در راستای کریدور ترانزیتی شمال - جنوب در یک شبکه حمل‌ونقل چندوجهی جریان کالا و مسافر بین ایران، هند، افغانستان، کشورهای منطقه و آسیای میانه فعالیت کند.

چابهار که در جنوب شرق ایران واقع است، به عنوان دروازه‌ای برای دسترسی هند به بازارهای آسیای میانه در نظر گرفته شده و ریشه‌های این پروژه به سال ۲۰۰۳ بازمی‌گردد که ۲ کشور بر سر توسعه آن به توافق رسیدند. با این حال، این ابتکار عمل به دلیل تحریم‌های غرب علیه برنامه هسته‌ای ایران با موانعی مواجه شد.

هند از طریق انعقاد قرارداد یکی از شرکت‌های خصوصی خود و با تعهد سرمایه‌گذاری به ‌میزان ۸۵ میلیون دلار برای خرید تجهیزات مورد نیاز بندر چابهار، از سال ۹۷ وارد طرح توسعه فاز یک بندر شهید بهشتی چابهار شد که به ‌دلیل مشکلات ثانویه ایجادشده از جمله تحریم‌ها جهت خرید و تأمین تجهیزات مذکور، این قرارداد به ‌طور کامل اجرایی نشد اما سال گذشته اعلام شد تامین تجهیزات سنگین راهبردی به مبلغ مجموع ۲۴ میلیون دلار انجام شده است.

به‌ دنبال آن تیرماه امسال سفیر هند در تهران گفت هند برای رشد اقتصادی و تجاری از طریق بندر چابهار برنامه‌ریزی ویژه‌ای را در دستور کار خود دارد. «رودرا گائوراو شرست» تاکید کرد: چابهار نقطه عطف تحول اقتصادی منطقه است و برای هند فرصتی طلایی را یدک می‌کشد. موقعیت چابهار در گسترش مبادلات تجاری در منطقه، اوراسیا و حتی اروپا منحصربه‌فرد است.

پس از آن کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد انتظار می‌رود هند و ایران تا سپتامبر ۲۰۲۳ (شهریور/ مهر ۱۴۰۲) و قبل از اجلاس جهانی دریایی هند ۲۰۲۳ که برگزاری آن در دهلی‌نو برای ماه اکتبر برنامه‌ریزی شده، یک قرارداد بلندمدت برای توسعه بندر چابهار امضا کنند. به این ‌ترتیب پس از سال‌ها مذاکره، دهلی‌نو و تهران قراردادی چند ساله را امضا می‌کنند که به هند اجازه می‌دهد بندر شهید بهشتی چابهار را به ‌صورت بلندمدت توسعه دهد.

علی‌اکبر صفایی، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی شهریورماه درباره فعالیت هندی‌ها در چابهار بیان کرد: مذاکرات ما با این کشور طولانی‌مدت بوده و قراردادی منعقد شد که بعدا تغییر کرد. ما از ابتدای دولت برای این قرارداد تلاش کردیم که اکنون همه مشکلات حل شده و امیدواریم کمتر از یک ماه آینده جمع‌بندی شود. ما منتظر آخرین گروه هندی‌ها هستیم و فقط یک بند از قرارداد باقی ‌مانده که باید درباره آن به توافق برسیم و امیدواریم هرچه سریع‌تر امضا شود، زیرا قرارداد بلندمدت حافظ منافع ما است.  

همچنین مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی، همان زمان گفته بود «با مشارکت هند، در آستانه عقد قرارداد جدیدی درباره بندر چابهار هستیم»، گفت: الان قرارداد کوتاه‌مدت داریم ولی دنبال عقد قرارداد بلندمدت برای بهره‌برداری از بندر چابهار هستیم که با سفر مقام هندی به ایران، این قرارداد نهایی می‌شود.

در حالی که در سال‌های گذشته، فعالیت هندی‌ها در چابهار با اما و اگر مواجه بوده و گاهی تحریم‌ها و گاهی تعلل این کشور مانع ادامه فعالیت شده است، حالا به نظر می‌رسد با برطرف شدن موارد مورد اختلاف، هند آماده ادامه فعالیت در بندر چابهار است و اینطور که مسؤولان وعده دادند، قراردادی بلندمدت خواهد بست تا فرآیند توسعه این بندر استراتژیک سریع‌تر انجام شود.