گروه اجتماعی: موضوع مهاجرت پزشکان و کادر درمانی سال‌هاست که به‌عنوان یکی از دغدغه‌های مربوط به حفظ سرمایه‌های انسانی کشور تبدیل شده است. پس از وقوع کرونا و نیاز دنیا به توسعه و بکارگیری کادر درمان، آمار مهاجرت کادر درمانی از ایران افزایش یافته است. دکتر سیدعلیرضا مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی ایران در گفت‌وگو با «وطن امروز» می‌گوید: هرچند آمار دقیقی از مهاجرت پزشکان به خارج از کشور در طول سال وجود ندارد اما سازمان نظام پزشکی مدعی است هر سال صدها پزشک متخصص و عمومی از کشور به دلیل درآمد بالایی که در کشورهای پذیرنده دارند، از ایران خارج می‌شوند، خروجی‌ای که چنانچه ادامه‌دار باشد، می‌تواند منجر به تشدید کمبود پزشک در کشور شود.

وی تفاوت پرداخت حقوق به پزشکان در خارج از کشور را نسبت به ایران علت اصلی خروج پزشکان و پرستاران عنوان کرد و اظهار داشت: البته نباید پدیده مهاجرت را فقط مربوط به صنف پزشکی دانست، بلکه سایر صنوف چون ورزشکاران، تجار و سرمایه‌گذاران نیز در طول سال به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند اما با توجه به اینکه پزشکان برای تحصیل علم از هزینه‌های دولتی که مال مردم است بهره برده‌اند، بنابراین حساسیت به این موضوع بیشتر می‌شود. این در حالی است که خیلی از پزشکان حاضرند با قناعت زندگی کنند اما در ایران به طبابت یا خدمات پزشکی بپردازند.

به گفته مرندی، آنچه مسلم است اینکه پزشکان سال‌های طولانی درس می‌خوانند و در زمان تحصیل نیز از حقوق برخوردار نیستند و در دوران دستیاری نیز حقوقی پایین دریافت می‌کنند که خیلی رضایتبخش نیست، بنابراین پس از فارغ‌التحصیلی برای اینکه بتوانند اقدام به تاسیس مطب یا خرید تجهیزات کنند، نیازمند منابع مالی هستند. در چنین شرایطی است که بعضا فکر مهاجرت به ذهن‌شان خطور می‌کند. از این رو شرایطی باید برای پزشکان فراهم شود تا آنها بتوانند در کشور خود خدمت کنند. این در حالی است که کشورهای منطقه تمام امکانات را در اختیار آنها قرار می‌دهند. به هر روی نباید از این موضوع که در واقع خالی کردن کشور از مغزهای متفکر است، غفلت کنیم.

مرندی در ادامه افزود: تنها شخصی که همیشه از زحمات جامعه پزشکی و پرستاران تمجید می‌کند و همواره از آنها تشکر و قدردانی می‌کند، مقام معظم رهبری هستند. این در حالی است که سایر دستگاه‌ها رسیدگی چندانی به پزشکان نمی‌کنند. وی افزود: در گذشته چنانچه پزشکی قصد مهاجرت داشت، کشور پذیرنده چندین بار از وی امتحان می‌گرفت و توانایی‌های او را مورد سنجش قرار می‌داد، بنابراین خیلی از پزشکان به دلیل محدودیت‌ها فکر مهاجرت به ذهن‌شان خطور نمی‌کرد اما اکنون همه کشورها بویژه کشورهای منطقه بدون هر گونه محدودیت یا سنجش اعتباری، طالب پزشکان ایرانی هستند، چرا که جذب پزشکان ایرانی برای آنها نسبت به تربیت پزشک بسیار کم‌هزینه‌تر است.

* حقوق بالا عامل مهاجرت پزشکان به کشور‌های منطقه

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: پرداختی و کارانه پزشکان بسیار کم است و در برخی دانشگاه‌ها تا ۱۱ ماه به تعویق افتاده است. سقف مالیات و تعهد پزشکان مشکلی است که باعث می‌شود پزشکان از کشور خارج شوند و به دلیل حقوق‌های بالا در کشور‌های عربی به کشور‌های منطقه مهاجرت کنند.

فاطمه محمدبیگی درباره مهاجرت پزشکان اظهار کرد: نمایندگان مجلس یازدهم همزمان با آغاز فعالیت خود با معضل کمبود پزشک مواجه شدند. تقریبا چند روز پس از آغاز کار نمایندگان در مجلس یازدهم، پاندمی کرونا آغاز شد و وسعت بیماری نشان داد کشور با کمبود جدی پزشک و کادر درمان مواجه است.

وی با اشاره به اقدامات مهم مجلس جهت رفع مشکلات پزشکان و کادر درمان ادامه داد: افزایش تقریبا ۲۰ درصدی ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی و نیرو‌های متخصص پزشکی در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی، یکی از اقدامات مهمی بود که در این زمینه انجام شد. 

محمدبیگی به طرح‌های طولانی مناطق محروم پزشکان اشاره کرد و افزود: طرح اصلاحیه قانون عدالت آموزشی برای پزشکان مناطق محروم و متخصصان انجام شد و بر اساس آن، طرح ۳ برابری پزشکان مناطق محروم به یک و ۷ دهم برابر کاهش یافت، زیرا یکی از دلایل عدم ماندگاری پزشکان و انصراف از ادامه خدمت همین مساله طولانی بودن دوره طرح مناطق محروم بود. این طرح مشکلات زیادی مانند عدم تشکیل خانواده، عدم فرزندآوری و فرزندپروری و عدم زندگی در محل زادگاه را به همراه داشت.

نماینده مجلس خاطرنشان کرد: افزایش حقوق کارورزان و دستیاران رشته‌های پزشکی و متخصصان، افزایش میزان وام صندوق دانشجویان پزشکی، همچنین انجام تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری که حدود ۱۴ سال اجرا نشده بود، به مرحله اجرا رسید. همه این اقدامات در جهت بهبود شرایط پزشکان از سوی مجلس یازدهم انجام شد.

* کشور‌های عربی به دنبال جذب پزشکان ایرانی

وی به مشکلات فراوان کادر درمان و پزشکان اشاره کرد و گفت: کشور‌های عربی و دیگر کشور‌ها همچنان مشغول جذب پزشک از ایران هستند. 

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تاکید کرد: ایران هزینه فراوانی را برای تربیت نیرو‌های متخصص پزشکی صرف می‌کند و نظام سلامت ما به دلیل تلفیق آموزش و کلینیک که همان «بهداشت، درمان و آموزش» است، بازدهی بسیار خوبی دارد و نیرو‌های بسیار متخصصی را برای درمان و خدمت‌رسانی به مردم آموزش می‌دهد، در نتیجه تبحر پزشکان‌مان بالا بوده و کشور‌های خارجی همگی به دنبال جذب پزشکان متخصص ایرانی هستند.

محمدبیگی تاکید کرد: اگر سرمایه‌های پزشکی ایران از دست بروند، کشور از نیرو‌های متخصص پزشکی تهی می‌شود که این اتفاق آینده حوزه سلامت‌ را به خطر می‌اندازد، زیرا انجام جراحی‌های مهمی مانند پیوند، جراحی کلیه، قلب و... بر‌عهده پزشکان متخصص و ماهر است که با مهاجرت آنها بحران بسیار خطرناکی را در چند سال آینده خواهیم داشت، بنابراین سیاست‌گذاران و قوای سه‌گانه همگی باید در جهت رفع این مشکل چاره‌اندیشی کنند.