گروه اقتصادی: عباس علی‌آبادی، وزیر صنعت، معدن و تجارت برای دومین بار از مردم خواست درباره بازار خودرو صبور باشند و حوصله کنند. علی‌آبادی که هنوز دوران وزارتش وارد یک سال نشده است، در روزهای ابتدایی آبان گفته بود: «مردم در خرید خودرو عجله نکنند، شرایط رو به بهبود است. با واردات خودرو، افزایش تولید و سیاست‌های در پیش گرفته شده از سوی دولت، آرامش به بازار خودرو بازمی‌گردد». به گزارش «وطن امروز»، عباس علی‌آبادی وزیر صنعت، معدن و تجارت دیروز در حاشیه بیست‌وششمین دوره همایش رتبه‌بندی شرکت‌های برتر ایران در جمع خبرنگاران اظهار کرد: وضعیت بازار خودرو رو به بهبود است اما عده‌ای در این بازار به دنبال منافع خود و سودهای کلان هستند و از این فضا سوءاستفاده می‌کنند. مردم باید حوصله کنند زیرا وضعیت خوبی خواهیم داشت. 

وی افزود: تولید خودروهای داخلی را افزایش خواهیم داد، همچنین تولید خودروهای مونتاژ افزایش یافته است. علی‌آبادی گفت: عرضه آزاد در خودروهای وارداتی داریم و تا پایان سال تعهدات انجام خواهد شد و از سوی دیگر واردات خودرو نیز ادامه دارد. وزیر صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: خودروهای برقی و وارداتی عرضه خواهد شد و مردم می‌توانند از بین این خودروها، خودروی مدنظر خود را انتخاب کنند. وی درباره اختصاص خودرو به جانبازان نیز گفت: این موضوع در کارگروه وزارت صمت مطرح و با نظر مثبت تأیید شد و منتظریم در دولت مصوب شود، ضمن اینکه این موضوع برای سال آینده در برنامه آمده است.

* آقای وزیر! تا کی صبر کنیم؟

همان‌طور که اشاره شد این دومین بار است که وزیر صنعت، معدن و تجارت وعده بهبود وضعیت بازار خودرو را می‌دهد و سوالی که در افکار عمومی مطرح می‌شود این است که باید تا چه زمانی صبر کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد از نخستین باری که وزیر تلویحا از مردم خواسته بود برای خرید خودرو صبر کنند قیمت‌ها بالاتر رفته است و کسانی که به حرف وزیر گوش داده‌اند متضرر شده‌اند. به احتمال زیاد در آینده اتفاقات مثبتی در بازار خودرو خواهد افتاد که وزیر صمت دوباره از مردم خواسته است صبور باشند. 

* افزایش قیمت خودرو در پاییز

اخبار مربوط به واردات خودرو و اظهارات مسؤولان وزارت صمت در نیمه ابتدای سال جاری، باعث ایجاد شرایط باثبات در بازار این کالا شده بود، به طوری که حتی قیمت برخی خودروهای داخلی در شهریورماه نسبت به ماه‌های ابتدایی سال ارزان‌تر شده بود اما رفته رفته این وضعیت تغییر کرد و نشانه‌های افزایشی شدن قیمت خودرو دیده می‌شود. توقف عرضه‌های بزرگ در سامانه یکپارچه، کاهش تولید و فروش خودروهای داخلی و در نهایت روند بسیار کُند و ناامید‌کننده واردات خودرو باعث شده است طی دو ماه اخیر شاهد افزایش قیمت‌ خودرو در بازار آزاد باشیم. 

قرار بود از زمان آزادسازی واردات خودرو تا پایان سال جاری 200 هزار خودروی خارجی که غالبا قرار بود اقتصادی باشد وارد کشور شود. بر اساس آخرین داده‌ها اما تاکنون حدود 10 هزار خودرو وارد کشور شده است که فاصله معنا‌داری با هدف‌گذاری واردات 200 هزار دستگاه خودرو در سال دارد.

رئیس سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه تاکنون ۸۰۰۰ دستگاه خودرو وارد کشور شده و خودروهای روی آب برندهای معتبر در سامانه فروش عرضه خواهد شد، گفت: نیمی از خودروهای ترخیصی پلاک شده اما زمان قانونی تحویل به پایان نرسیده است.

* مسیر نسبتا طولانی شماره‌گذاری خودرو

رئیس سازمان توسعه تجارت در پاسخ به برخی ابهامات درباره طولانی شدن مرحله شماره‌گذاری تأکید کرد: در این مرحله موضوعاتی مثل ارائه مجوز اسقاط، مجوز محیط‌زیست در حوزه رده انرژی و در نهایت بازدید فیزیکی باید طی شود. برخی واردکنندگان معتقدند این مرحله حداقل به یک ماه زمان نیاز دارد، این در حالی است که برای برخی واردکنندگان، این مرحله در مدت 2 هفته به اتمام رسیده است. 

* دنده عقب تولید خودرو

در کنار واردات قطره‌چکانی که باعث رنجش متقاضیان در انتظار واردات خودرو شده است، شاهد کاهش تولید خودروهای داخلی توسط خودروسازان هستیم. شاید عامل تاثیرگذارتر از واردات همین موضوع تولید کم باشد زیرا بخش قابلی توجهی از نیاز کشور از سوی تولیدکنندگان ملی تامین می‌شود. جدیدترین گزارش ارائه‌ شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی حاکی از آن است تولید خودرو و قطعات در آبان امسال نسبت به مهر رشد 5.3 درصدی داشته اما نسبت به آبان سال ۱۴۰۱ کاهش قابل توجه 28.3 درصدی را رقم ‌زده است. از سوی دیگر، در مجموع 8 ماه امسال نیز تولید خودرو و قطعات کاهش یک درصدی نسبت به آمار مجموع 8 ماه سال ۱۴۰۱ داشته است. به ‌تبع کاهش تولید، کاهش فروش نیز امری عجیب نیست. طبق آمار، در شاخص فروش هم آبان امسال فروش خودرو و قطعات نسبت به ماه مشابه سال ۱۴۰۱ کاهش 22.4 درصدی داشته و در مجموع از فروردین تا پایان آبان امسال نیز فروش خودرو و قطعات، کاهش 11.2 درصدی را نسبت به 8 ماه ۱۴۰۱ ثبت کرده است. گفتنی است خودروسازان از ابتدای سال جاری تا تیرماه، در مدار صعودی تولید قرار داشتند و طی 4 ماه ١۴٠٢ نسبت به مدت مشابه سال ١۴٠١ رشد ٣٠ درصدی را رقم ‌زده بودند اما به گفته خودروسازان و قطعه‌سازان، عواملی همچون قیمت‌گذاری دستوری، الزام رعایت استانداردهای هشتادوپنج‌گانه از تیرماه که به حذف برخی خودروها و ارائه نسخه‌های ارتقایافته منجر شد، کمبود منابع نقدینگی و... سبب شده روند صعودی افزایش تولید، کمی مختل و ادامه آن دشوار شود. این روند متاسفانه تا آبان امسال نیز ادامه‌دار شد و کاهش تولید و فروش را در مقایسه‌های آماری ثبت و به نوعی افزایش تولید ماه‌های نخست را هم بی‌اثر کرد. بر این اساس ادامه روند کاهش و عدم اخذ به موقع تصمیمی جدی برای توقف این روند کاهشی، تحقق وعده‌ تیراژ تولید یک میلیون و ۶٠٠ هزار تا یک میلیون و ٨٠٠ هزار دستگاه در سال ١۴٠٢ را با مشکل روبه‌رو خواهد کرد. بر این اساس، با تداوم این روند، نه ‌تنها افزایش تولید نسبت به سال گذشته می‌تواند امری محال به نظر برسد که تولید همان 1.3 میلیون دستگاه تولیدی در مجموع سال ١۴٠١ هم شاید دست‌نیافتنی باشد.

 این در حالی است که همان ابتدای سال جاری، وزارت صنعت، معدن و تجارت افزایش تولید در مجموعه صنعت خودروسازی (خودرو و قطعات) را ضروری تعریف و خودروسازان را مکلف به افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی تولید خودرو و قطعات در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال گذشته کرد اما متاسفانه آمارها نشان می‌دهد نه‌تنها صنعتگران احتمالا از عهده عهد خود بر‌نخواهند آمد و «افزایش تولید» هم امری تحقق‌پذیر نباشد که نزدیک شدن به آمار تولید سال ١۴٠١ هم شاید با همین دست فرمان (کاهش تولید ماهانه در مقایسه آماری) دور از انتظار باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای سال جاری تاکنون تنها 763 هزار دستگاه خودرو توسط خودروسازان داخلی تولید شده است. امسال حدود 624 هزار دستگاه خودروی سواری به ‌صورت عبور مستقیم و کامل تولید شده که در مقایسه با 503 هزار دستگاه تولید کامل مدت مشابه پارسال، رشد 24 درصدی را نشان می‌دهد. در این مدت 91 هزار دستگاه خودروی وانت در کشور تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال از رشد 47 درصدی برخوردار است. از فروردین تا مهر امسال حدود 2300 دستگاه خودروی ون تولیدشده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال 29 درصد رشد نشان می‌دهد. تولید حدود 22 هزار دستگاه انواع خودروی سنگین (کامیون، کامیونت و کشنده) و رشد 35 درصد تولید در این حوزه، از دیگر آمار قابل ذکر است. از فروردین تا مهر امسال حدود 176 هزار دستگاه خودرو در بخش خصوصی تولید شده که در مقایسه با تولید 96 هزار دستگاه در مدت مشابه پارسال، حدود 84 درصد رشد تولید را نشان می‌دهد. در این مدت سهم بخش خصوصی از تولید خودرو در کشور 23 ‌درصد بوده است. بر اساس سیاست‌گذاری‌های انجام‌‌شده، تولید خودرو در سال جاری باید به 1.6 میلیون دستگاه برسد. با توجه به دست فرمان تولید تا ماه هفتم سال، رسیدن به این هدف بعید به نظر می‌رسد. با وجود اینکه میزان تولید خودرو در کشورمان بهبود یافته است اما باز هم با نقطه مطلوب فاصله ۲۲ درصدی دارد و باید تلاش‌ها در این زمینه افزایش یابد، البته شاید وزارت صمت برای مدیریت بازار روی خودروهای وارداتی هم حساب کرده است. نباید فراموش کرد در بهترین وضعیت میزان واردات خودرو به 50 هزار دستگاه هم نخواهد رسید و در این رابطه صرفا باید بر تولید داخلی تکیه کرد.