گروه اجتماعی: وقوع آتش‌سوزی گسترده در ساختمان بیمارستان گاندی تهران، زنگ خطر را برای صاحبان و ساکنان ساختمان‌های ناایمن که اخطار پرخطر بودن را دریافت کرده‌اند، به صدا درآورد؛ هشداری که در زمان حادثه تلخ پلاسکو در دی‌ماه 95 و پس از آن آتش‌سوزی کلینیک سینا اطهر در سال ۹۹ داده شد اما کسی به آن توجه نکرد.

ساعت 18:15 شامگاه پنجشنبه (۵ بهمن)، نمای ساختمان بخش هتلینگ بیمارستان گاندی در قسمت شرقی آن در خیابان ولیعصر تهران دچار حریق شد که به دلیل جنس نمای این بیمارستان، آتش به سرعت به دیگر بخش‌های این مرکز درمانی سرایت کرد. خوشبختانه با حضور نیروهای امدادی، همه بیماران از بیمارستان خارج و به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی دیگر منتقل شدند؛ حادثه‌ای که چند ساعت دلهره‌آور را برای تهران و تهرانی‌ها رقم زد و یک‌بار دیگر پایتخت را درگیر دلهره‌ای از جنس حادثه تلخ پلاسکو کرد.

شامگاه پنجشنبه وقوع حریقی در بیمارستان گاندی به مرکز فوریت‌های آتش‌نشانی اطلاع داده شد؛ با توجه به محل وقوع حریق، بلافاصله تیم‌های مختلف آتش‌نشانی به محل وقوع حادثه اعزام شدند و از آن به بعد ساعت‌های دلهره‌آوری پیش روی تهرانی‌ها بود، چرا که بیمارستان مملو از بیمار بود اما خوشبختانه همه بیماران تخلیه شدند و این حادثه تلفات جانی و مصدوم نداشت. با تلاش آتش‌نشانان آتش مهار شد اما موضوعی که همچنان به عنوان یک نگرانی جدی مطرح است، بی‌توجهی مالکان ساختمان‌های فرسوده و پرخطر نسبت به هشدارها و اخطارهای آتش‌نشانی است. با وجود هشدارها و اخطارهای مکرر، مالکان برخی ساختمان‌ها همچنان بی‌اعتنایی می‌کنند و این بی‌توجهی می‌تواند منجر به فاجعه‌هایی مانند پلاسکو شود. این سوال مطرح است که چرا اخطارها ضمانت اجرایی ندارد؟

مهدی بابایی، رئیس کمیته ایمنی شورای اسلامی شهر تهران در این باره گفت: بر اساس آخرین تصمیمات، مقرر شد کمیته‌های ایمنی در نواحی برگزار شود و با توجه به اینکه پیگیری وضعیت ساختمان‌های ناایمن از لحاظ حریق بر اساس لایحه بهبود و توسعه خدمات آتش‌نشانی بتازگی در دستور کار قرار گرفته، نواحی عملکرد مطلوبی داشته‌اند. وی ضمن ابراز امیدواری از اینکه فرآیند تعیین تکلیف ساختمان‌های ناایمن با سرعت ادامه پیدا کند، یادآور ‌شد: تلاش ما این است که تا پایان امسال، حداقل ساختمان‌های بحرانی پایتخت تعیین تکلیف شود و امید می‌رود تعداد ساختمان‌های ناایمن تک‌رقمی شود.

سوده نجفی، رئیس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران می‌گوید: سازمان آتش‌نشانی در ۵ مرحله نسبت به ایمنی این بیمارستان اخطارهای لازم را داده بود اما اقدامی درباره رفع آن نشده بود. این حادثه زنگ خطری بود درباره ساختمان‌های ناایمن شهر که متاسفانه توجهی به آن نشده است. وی به ایسنا یادآور شد: اگر اقدامات و تلاش‌های مداوم عوامل آتش‌نشانی نبود، این حادثه با توجه به موقعیت بیمارستان و بیمارانی که در آن حضور داشتند، می‌توانست فاجعه‌آفرین باشد که با تلاش‌های به موقع اورژانس به سایر بیمارستان‌ها و مراکز درمانی منتقل شدند.

* بی‌توجهی به اخطارها حادثه آفرید

جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی نیز درباره اطفای حریق و بی‌توجهی به هشدارها به «وطن‌امروز» گفت: از ساعت ۱۸:۲۰ عصر روز پنجشنبه که وقوع حریق در بیمارستان گاندی به سامانه ۱۲۵ اطلاع‌ داده شد، ده‌ها نفر از آتش‌نشانان در محل حاضر شدند و اقدامات خود برای اطفای حریق، تخلیه بیمارستان و نجات در دستورکار قرار دادند. آتش‌نشانان در شرایط دشوار خود را به طبقات رسانده و در شرایطی که همه در حال گریز از خطر بودند، با ورود به میانه آتش عملیات جست‌وجو و اطفای حریق را اجرا کردند. وی با بیان اینکه این حادثه خوشبختانه مورد فوتی و مصدوم نداشت، گفت: حوالی ساعت ۲۲ شعله‌های آتش به‌ طور کامل در بیمارستان گاندی مهار شد، پس از آن نیز کارشناسان آتش‌نشانی اقدامات خود برای بررسی علت وقوع حریق را آغاز کردند. ملکی با بیان اینکه پیش از این بیمارستان گاندی ۵ مرتبه از آتش‌نشانی اخطار ایمنی دریافت کرده بود، گفت: آخرین اخطار مربوط به آبان امسال بود اما متاسفانه به این اخطارها توجهی نشد. سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران افزود:‌ حالا این حادثه حریق رخ داد و خسارت عظیمی به بیمارستان وارد شد. خدا را شکر که جان کسی گرفته نشده و کسی هم آسیب ندید که آن وقت دیگر غیرقابل جبران بود.

سخنگوی آتش‌نشانی تهران درباره علل حادثه اخیر آتش‌سوزی بیمارستان گاندی گفت: با توجه به گستردگی آتش‌سوزی، همچنین پیچیدگی آن، اعلام علل آتش‌سوزی زمانبر بوده و موضوع هم اکنون توسط کارشناسان در دست بررسی است اما علل اصلی حریق ساختمان بیمارستان تاکنون اعلام نشده است.

سیدجلال ملکی در پاسخ به اینکه چرا با وجود هشدارها و اخطارهای متعدد سازمان آتش‌نشانی و شهرداری به ساختمان‌های ناایمن در تهران اما همچنان شاهد اتفاقاتی چون فرو ریختن برخی ساختمان‌ها یا وقوع آتش‌سوزی هستیم، گفت: نکته قابل توجه این است که تا سال گذشته به دلیل نبود ضمانتنامه‌های اجرایی، اخطارها و هشدارها به صاحبان چنین املاکی نه تنها کارساز نبود، بلکه بر تعداد ساختمان‌های ناایمن و خطرآفرین نیز اضافه می‌شد اما با توجه به همکاری‌های اخیر شورای شهر تهران در کنار شهرداری و در ذیل آن سازمان آتش‌نشانی همچنین ورود مقتدرانه و بجای دستگاه قضایی، خوشبختانه میزان ساختمان‌های ناایمن از سال گذشته از 129 ساختمان بسیار پرخطر شناسایی شده به 75 ساختمان رسیده است. وی در ادامه افزود: سازمان آتش‌نشانی پس از شناسایی ساختمان‌های ناایمن پرخطر ضمن مکاتبه با صاحبان آنها درباره رعایت دستورالعمل‌ها لازم ایمنی، در صورت بی‌توجهی، آنها را به دستگاه قضا معرفی می‌کند و دستگاه قضا نیز با همکاری سایر ارگان‌ها و دستگاه‌های مرتبط در صورت بی‌توجهی به اخطارها اقدامات لازم را درباره قطع انشعابات و بعضا پلمب و تخلیه انجام می‌دهد و با کسی در این زمینه شوخی ندارد؛ اقداماتی که باعث شده است ظرف یک سال ساختمان‌های پرخطر شناسایی شده در پایتخت به نصف کاهش یابد.

ملکی اضافه کرد: طرف حساب صاحبان ساختمان‌های ناایمن  در صورت عدم توجه به هشدارها و اخطارهای ‌قوه‌قضائیه خواهد بود و دستگاه قضا هم بدون اغماض با صاحبان چنین ساختمان‌هایی که با جان و مال مردم بازی می‌کنند، برخورد جدی خواهد کرد. البته هنوز برخی ساختمان‌ها هستند که شرایط نامناسب و پرخطری دارند که چنانچه پس از ابلاغ ناایمن بودن به صاحبان‌شان، ایمن‌سازی نشوند، تعیین سرنوشت آنها با دستگاه قضا خواهد بود. این در حالی است که باید قوانین در این زمینه تصویب شود و مجلس شورای اسلامی وارد عمل شود تا با تصویب قوانین، کارها قانونی پیش رود. به گفته وی تا زمانی که قانون درباره ایمن‌سازی ساختمان‌ها و ساخت‌وسازها بدرستی در مجلس شورای اسلامی مصوب نشود، همچنان شاهد این مسائل و اتفاقات خواهیم بود،  بنابراین ضروری است قانونی جامع و کامل در این زمینه در قوه مقننه مصوب شود.

* ناایمن بودن «ساختمان‌های امدادی» پذیرفتنی نیست

رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌ زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران نیز در این باره خواستار دستور عاجل رئیس‌جمهور مبنی بر ایمن‌سازی ساختمان‌های ناایمن و پرخطر شد. مهدی پیرهادی گفت: امیدوارم اخطارهای چندباره سازمان آتش‌نشانی مبنی بر ایمن‌سازی ساختمان‌های ناایمن جدی گرفته شود و دستگاه‌های مسؤول درباره اخطارهای سازمان آتش‌نشانی، اقدام سریع، قاطع و قانونی خود را انجام دهند تا پس از این شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم. ساختمان این بیمارستان در رسته ساختمان‌های پرخطر بوده و 5 ‌بار اخطار دریافت کرده است؛ ۳ ‌بار در کمیته رفع خطر منطقه طرح موضوع ناایمنی بیمارستان در دستور بوده و دستورالعمل ایمنی به مالکان ابلاغ شده است اما متأسفانه موضوع با پیگیری مناسب روبه‌رو ‌نشده است. در صدر توجهات باید ساختمان‌های امدادی، خدمت‌رسان و دولتی ایمن‌سازی شوند و وجود ساختمان ناایمن در این مجموعه‌ها به ‌هیچ‌ وجه قابل قبول نیست. در این راستا از رئیس جمهور و وزیر کشور می‌خواهم دستور رسیدگی عاجل صادر فرمایند».

* فاجعه در نبود قانون

حادثه آتش‌سوزی بیمارستان گاندی بدون تلفات جانی کنترل شد اما با توجه به اظهارات کارشناسان و مقامات اجرایی سازمان آتش‌نشانی، آنچه درباره ساختمان‌های ناایمن همچنان موجب نگرانی است، بی‌توجهی مالکان این ساختمان‌ها نسبت به اخطارها و هشدارها و رفع خطرات است. به نظر می‌رسد اصلی‌ترین عامل فرار صاحبان این ساختمان‌ها از اجرای دستورالعمل‌های ایمنی، ضعف قانون و نبود ضمانت اجرایی درباره هشدارها و اخطارهاست. هم دولت و هم مجلس برای رفع این نقص در حوزه قانونگذاری باید اقداماتی انجام دهند.