نشست خبری «هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر» دیروز با حضور علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، علیرضا قزوه دبیر علمی جایزه و حامد محقق دبیر اجرایی و معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران در سرای کتاب برگزار شد.

هجدهمین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر، آثاری را که برای نخستین‌بار در سال ۱۴۰۱ به زبان فارسی و با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در داخل کشور منتشر شده‌اند، در 3 گروه مجموعه شعر بزرگسال (شامل شعر کلاسیک، شعر نو و شعر محاوره)، شعر کودک و نوجوان و درباره شعر (پژوهش‌های حوزه شعر) ارزیابی کرده است.

رمضانی در ابتدای برنامه، علت برجسته بودن شعر بین ایرانیان را زبان مشترک دانست و گفت: امسال از حجت‌الاسلام زکریا اخلاقی به عنوان پیشکسوت حوزه شعر تجلیل خواهیم کرد. در ۲ سال گذشته داوران در ایام جشنواره شعر فجر به پیشکسوتان این حوزه سر می‌زدند و عیادت می‌کردند.

وی با اعلام اینکه در بین نامزدها شاعر بین‌المللی نیز داشتیم، درباره جوایز جشنواره شعر فجر امسال اظهار کرد: میزان جوایز امسال افزایش یافته است. برگزیدگان ۲۵۰ میلیون تومان و شایستگان تقدیر ۷۵ میلیون تومان دریافت می‌کنند. برگزیدگان شعر فجر در کتاب سال هم برگزیده هستند، عضو بنیاد ملی نخبگان خواهند شد و از مزایای کتاب سال و بنیاد ملی نخبگان بهره خواهند برد. همچنین لوح خود را با امضای رئیس‌جمهور دریافت خواهند کرد. 

* ایرانیان را با شعر در جهان می‌شناسند

در بخش دیگر این نشست، علیرضا قزوه شعر را هنر اول ایرانیان دانست و گفت: شعر، سرمایه اولیه ما ایرانیان است و ما را در جهان با شعر و عرفان می‌شناسند. خیابان‌های بزرگی در هر کدام از شهرهای ایران با نام شاعران و بزرگان ما زینت یافته است. جشنواره شعر فجر ۱۸ سال پیش، زمان وزارت آقای صفارهرندی تاسیس شد،‌ آن زمان با ۴۰ نفر از شعرا به ترکیه سفر کرده بودیم و جلسات مستمری داشتیم تا بتوانیم پایه و اساس این جشنواره را طرح‌ریزی کنیم. در دوره نخست از ۳۰ استان، بزرگان و پیشکسوتان حوزه شعر همچون مرحوم اخوان‌ ثالث، صفارزاده‌، قیصر امین‌پور و... انتخاب و تجلیل شدند.

دبیر جشنواره ادامه داد: در ۳۳ شهر از جمله کیش، مهاباد و آبادان و ۳۰ استان رقابت شاعران انجام می‌شود. نزدیک به ۲ هزار شاعر در استان‌ها درگیرند تا تنور ادبیات و شعر را گرم نگه دارند.

قزوه به ایجاد یک برنامه تلویزیونی با همکاری چند نفر از شاعران ملی اشاره کرد و گفت: در این برنامه ۶۴ شاعر از سراسر ایران انتخاب شده‌اند. این برنامه در شبکه ۴ پخش می‌شود. با این کار شعر را به خانه همه مردم می‌بریم. از این افراد حدود ۵۰ نفر شهرستانی هستند و به تهران می‌آیند و همراه با بچه‌های تهران در یک فضا برابر و سالم رقابت می‌کنند. داوران این برنامه افرادی همچون محمدکاظم کاظمی، ناصر فیض، محمدمهدی سیار و... هستند. داوران هر ۳ شب یک نفر را برمی‌گزینند و در پایان ۸ نفر باهم مسابقه می‌دهند و برندگان مسابقه جایزه ۲۰۰ و ۱۰۰ میلیون تومانی را دریافت می‌کنند. این برنامه قرار بود ۱۰ شب باشد اما با توجه به استقبال گسترده به ۳۰ شب پخش در ایام ماه مبارک رمضان تبدیل شد. 

* با ۷۹ سال هم می‌شود نامزد شد!

حامد محقق در ادامه نشست به تعداد آثار اشاره کرد و گفت: تعداد آثار به تفکیک گروه‌های داوری در بخش «درباره شعر» ۲۸۹ عنوان کتاب، در بخش بزرگسال هزار و ۹۱۳ عنوان شعر، در بخش «شعر نو» ۸۶۶ اثر و در بخش شعر کلاسیک ۹۹۷ شعر است. در بخش کودک و نوجوان ۴۲۴ عنوان شعر و در جمع ۲ هزار و ۶۲۶ عنوان کتاب و ۸۴۶ ناشر در جشنواره امسال شرکت کردند که از این تعداد ۲۳ نامزد به مرحله نهایی راه پیدا کردند.

وی افزود: از لحاظ سنی در بین نامزدها بیشترین سن ۷۹ سال و جوان‌ترین نامزد ۳۰ سال دارد. همچنین ۷ نفر از نامزدان از بانوان و ۲ نفر از اساتید دانشگاه هستند. ۱۳ نفر از افرادی که به مرحله نهایی رسیده‌اند، غیرتهرانی بودند و یکی از نامزدها با نخستین کتاب خود در این جشنواره شرکت کرده است، همچنین 3 ناشر غیرتهرانی هم به مرحله نهایی رسیده‌اند و ۶ داور در این دوره غیرتهرانی بودند.

* در پایان مراسم، اسامی نامزدهای ۵ بخش اصلی هجدهمین دوره جشنواره شعر فجر اعلام شد که برخی بخش‌های اصلی آن به این شرح است:

هیات داوران بخش «درباره شعر»، ۵ اثر زیر را به‌ ترتیب حروف الفبا به‌ عنوان نامزدهای نهایی اعلام کردند.

۱- «خاقانی‏‌نامه (دفتر اول)» نوشته سعید مهدوی‌فر، انتشارات ادبیات

۲- «شعر سپید: پژوهشی در باب قالبی بی‌قافیه» نوشته مهدی علیایی‏‌مقدم، نشر نامک

۳- «شعر، هنر زبانی زیبا: نظریه‌های ادبی (۲ جلدی)» نوشته محمدناصر رهیاب، نشر آمو

۴- «فهرست توصیفی - تحلیلی مقالات مربوط به فردوسی و شاهنامه از سال ۱۲۹۴ تا ۱۳۸۰» نوشته زهرا سیدیزدی و مرضیه خافی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد

۵- «من امشب آمدستم وام بگزارم: شیوه شاعری مهدی اخوان‌ثالث آن سوی گزاره‌های هنری» نوشته یوسف عالی‌عباس‌آباد، انتشارات سخن