علیرضا خطیبی: آخرین بازی مرحله یک‌هشتم نهایی جام ملت‌ها را ایران و سوریه در ورزشگاه عبدالله بن خلیفه برگزار می‌کنند؛ رویارویی امیر قلعه‌نویی که هرگز به سوریه نباخته با هکتور کوپر که هرگز موفق به شکست ایران نشده است. سوریه برای هفتمین مرتبه وارد مرحله نهایی جام ملت‌های آسیا شده است، تیمی که تا به حال فقط 8 بار در این بازی‌ها برنده شده، 4 بار مساوی کرده و در 12 بازی هم شکست خورده است. آنها هنوز به تفاضل گل مثبت در این بازی‌ها نرسیده‌اند: 18 گل‌زده  برابر 29 گل خورده. ایران در کنار کره‌جنوبی، رکورددار حضور در مرحله نهایی جام ملت‌هاست: 15 بار. تیم‌ ملی در این بازی‌ها، چنین کارنامه‌ای را ثبت کرده: 44 برد، 19 مساوی و 8 باخت. 138 گل زده‌ایم و 50 بار هم دروازه‌مان باز شده است. 

* قلعه‌نویی بی‌باخت

رویارویی با سوریه در یک‌هشتم پایانی جام ملت‌ها، سومین مصاف امیر قلعه‌نویی به عنوان سرمربی تیم‌ ملی با این رقیب است. او در دو بازی قبلی، نباخته و یک برد و یک مساوی دارد. نخستین رویارویی قلعه‌نویی و سوریه، بازی رفت مقدماتی جام ملت‌های آسیای 2007 بود. ایران در خانه برابر سوریه قرار گرفت و با گل جواد نکونام از میهمان جلو افتاد اما زیاد شعبو دقیقه 88 دروازه طالب‌لو را باز کرد و بازی مساوی شد. ترکیب آن روز تیم ملی عجیب بود: زوج امیرحسین صادقی و هادی شکوری در قلب خط دفاع، رضا عنایتی در نوک خط حمله، مثلث محمود فکری، آندرانیک تیموریان و جواد نکونام در مرکز زمین و حضور علیرضا نیکبخت در سمت چپ خط دفاع. بازی برگشت در سوریه برگزار شد و این بار، قلعه‌نویی برنده از زمین بیرون آمد. تیم‌ ملی آن بازی را با گل‌های محمد نصرتی و جواد نکونام برد. هکتور کوپر؛ مرد 68 ساله آرژانتینی، وقتی سرمربی ازبکستان بود تنها رویارویی‌اش را با ایران برگزار کرد و باخت. آن روز ایران و ازبکستان در یک بازی دوستانه به مصاف هم رفتند و تیم کی‌روش با تک‌گل مهدی ترابی موفق شد میزبانش را شکست بدهد. 

* ایران حریفی که برای هیچ تیمی ساده نیست

مرحله یک‌هشتم نهایی جام ملت‌های آسیا 2023 از روز یکشنبه آغاز شد و تیم‌های استرالیا و تاجیکستان با شکست دادن اندونزی و امارات به مرحله یک‌چهارم نهایی رسیدند. در روز آخر مسابقات مرحله گروهی اتفاقات عجیبی افتاد. به نظر می‌رسید برخی تیم‌ها مثل کره‌جنوبی و اردن برای اینکه در مرحله یک‌هشتم با ژاپن روبه‌رو نشوند عمدا خوب نتیجه نگرفتند تا در گروه‌شان اول نشوند. اتفاقی که انتقادات زیادی را بویژه برای کره‌جنوبی در پی داشت. به هر حال ژاپن تیم بسیار قدرتمندی است. آنها قبل از شروع جام ملت‌های آسیا نتایج بسیار خوبی در مسابقات تدارکاتی گرفته بودند و این باعث شده بود خیلی از کارشناسان آنها را مدعی اول قهرمانی بدانند. البته ژاپن درجام ملت‌های آسیا نشان داد چندان هم بی‌نقص نیست. آنها 2 گل از ویتنام خوردند، به عراق باختند و یک گل هم از اندونزی دریافت کردند اما باز هم ترجیح اغلب تیم‌ها این است که با ژاپن روبه‌رو نشوند اما در قطر نگاه‌ها به تیم‌ ملی ایران چطور است؟ واقعیت این است که تقریبا همه کارشناسان ایران را یکی از مدعیان جدی قهرمانی می‌دانند. پیش‌بینی اغلب کارشناسان قبل از شروع مسابقات، فینالی با حضور ایران و ژاپن بود اما این مسابقه می‌تواند در مرحله یک‌چهارم نهایی برگزار شود. واقعیت این است که ایران تیم ترسناکی برای رقباست. حضور بازیکنانی مثل مهدی طارمی و سردار آزمون در خط حمله تیم‌ ملی ایران باعث شده قدرت هجومی ایران فوق‌العاده به نظر برسد. این شاید باعث شود بقیه تیم‌ها ترجیح بدهند با ایران روبه‌رو نشوند. اما ماجرا این طور نیست. حداقل تیم‌هایی مثل اردن، کره‌جنوبی و تاجیکستان بسیار علاقه دارند که با ایران بازی کنند. به نظر می‌رسد قدرت هجومی ایران باعث افزایش انگیزه این تیم‌ها برای تقابل با ایران شده است. برای اردن و کره‌جنوبی البته شکست دادن ایران موفقیت بسیار بزرگی محسوب می‌شود. کره رقیب سنتی ایران است و پیروز شدن مقابل ایران به آنها حس فوق‌العاده‌ای می‌دهد اما موضوع تاجیکستان متفاوت است. تاجیک‌ها می‌خواهند خودشان را مقابل ایران محک بزنند، چرا که حس می‌کنند ایران قدرتمندترین تیم جام است. هر 3 این تیم‌ها در سوی مخالف ایران در نمودار حذفی مسابقات هستند. یعنی فقط در نیمه‌نهایی یا فینال احتمال برخورد با ایران را دارند. حالا باید دید تقابل احتمالی آنها با ایران چه نتیجه‌ای برای‌شان خواهد داشت. 

* تاجیکستان پدیده جام تا این لحظه

تاجیکستان با رده 106 فیفا به مرحله یک‌چهارم نهایی جام ملت‌های آسیا صعود کرد و این رویایی است که برای خیلی از تیم‌های بزرگ‌تر برآورده نشده. چند سال پیش بود که مردم افغانستان در یک روز بارانی در میدان شهر کابل در حال رقص و پایکوبی بودند. حالی عجیب که کمتر در کوچه پس کوچه‌های افغانستان دیده می‌شد و همه این خوشحالی به خاطر دوم شدن تیم فوتبال‌شان در بازی‌های قهرمانی جنوب آسیا بود. مردی که آن روز بارانی را برای آنها به یادماندنی کرد همان کسی است که این روزها کاری کرده تا تاجیکستانی‌ها سر از پا نشناسند؛ پیتر شگرت. مردم تاجیکستان که از نخستین حضورشان در جام ملت‌های آسیا حسابی ذوق‌زده بودند با صعود از گروه‌شان در حال تجربه لحظاتی ناب بودند که حالا یک برد دیگر در یک‌هشتم‌ نهایی آنها را برای نخستین ‌بار در شرایطی غیرقابل باور قرار داده است. آنها تمام این روزهای شیرین را مدیون پیرمردی هستند که در کارنامه‌اش هیچ افتخار بزرگی دیده نمی‌شود اما تا دل‌تان بخواهد از این شیرینی‌ها ثبت کرده است. زمان حضورش در تیم ملی افغانستان و بعد از آن هم حضور در مالدیو پر از لحظاتی اینچنین برای مردمانی است که پیش از او کمتر سهمی از این شیرینی‌های فوتبالی داشتند اما با پیتر شگرت تجربه‌های نابی داشته‌اند. آمار بازی تاجیکستان و امارات نشان می‌دهد تاجیکستان در مسائل فنی هم چیزی کم از حریف نام‌آشناتر خود نداشته است و پا به پای بازیکنان امارات به ضربات پنالتی رفته تا در آنجا با چاشنی شانس راهی مرحله بعد شود. شانسی که این بار نه از بی‌رحمی فوتبال، بلکه از عدالت آن برخاسته بود تا تیمی شایسته را به جایگاهی که لیاقتش را داشت برساند، البته باید گفت رشد فوتبال تاجیکستان از چند سال گذشته کلید خورده بود و با روند رو به رشدی که داشتند پیش‌بینی می‌شد به موفقیت‌هایی دست یابند اما جادوگر کروات رویاهای آنها را زودتر و بزرگ‌تر کرد تا حالا دیگر وقتی از تاجیکستان حرف می‌زنیم به غیر از زبان فارسی، فوتبال هم در ذهن‌‌مان متبادر شود. تیمی که حالا باید به مصاف اردن برود.

***