گروه اقتصادی: انتشار تصاویر یک محصول در فروشگاه اینترنتی دیجی‌کالا و درج عباراتی که شائبه توهین به مقدسات دارد،  باعث ناراحتی و انتقادهای گسترده در افکار عمومی شد؛ موضوعی که اهمیت نظارت بر فروشگاه‌های دیجیتال و عرضه‌کنندگان کالا را بیش از پیش نمایان کرد. 

به گزارش «وطن امروز»، در پی این اتفاق قوه ‌قضائیه اعلام کرد علیه فروشگاه اینترنتی دیجی‌کالا به دلیل «تبلیغات و تصاویر توهین‌آمیز» اعلام جرم کرده و برای این شرکت پرونده تشکیل داده است.

با وجود اینکه مشخص نشده کدام تبلیغ دیجی‌کالا «توهین‌آمیز» بوده اما به نظر می‌رسد این اعلام جرم ناظر به ماگ‌هایی باشد که اسامی مقدس روی آنها نقش بسته است. اگرچه ظاهرا این اسامی به عنوان «اسامی اشخاص» و برای ترغیب آنها به خرید این محصول روی ماگ‌ها درج شده اما مشخص است که لااقل یک غفلت مهم در این باره صورت گرفته است.

بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد این ماگ‌ها از سوی یک شرکت تولیدی و در صفحه اختصاصی  که روی دیجی‌کالا داشته بارگذاری شده است.

البته این حساسیت‌ها را نباید صرفا ناظر به موضوع انتشار تصاویر ماگ دانست و پیش‌تر هم این شرکت اقدامات تحریک‌آمیزی انجام داده بود که باعث واکنش افکار عمومی شده بود.

پیش از این دیجی‌کالا در سالگرد اغتشاشات ۱۴۰۱ اقدام به هنجارشکنی و انتشار تصاویر بی‌حجاب کارکنان خود کرده بود. همین موضوع باعث شد انتشار ماگ‌هایی که شائبه توهین به مقدسات از آنها استنباط می‌شود، ذهنیت‌ها را درباره ماهیت این اقدام دیجی‌کالا تشدید کند.

البته مراجعه به صفحه درخواست معرفی فروشگاه دیجی‌کالا نشان می‌دهد این مجموعه قواعد نسبتا سخت‌گیرانه‌ای برای بارگذاری محصولات دارد و حالا سوال اینجاست که با وجود این سخت‌گیری‌ها چرا باید چنین اتفاقی در یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های دیجیتال مارکتینگ کشور بیفتد؟

درج نام مقدس «فاطمه زهرا» که فراوانی گسترده‌ای در میان اسامی ندارد؛ قاعدتا باید با حساسیت ویژه‌ای از سوی تیم نظارت دیجی‌کالا همراه می‌شد و موضوع سؤال‌برانگیز همین است.

مسلما این ابهامات باید از سوی دیجی‌کالا و تامین‌کننده کالا پاسخ داده شود.

البته پیگیری‌های رسانه‌ای در رابطه با توضیحات دیجی‌کالا با پاسخ منفی این مجموعه مواجه شده و این استارت‌آپ ترجیح می‌دهد در شرایط کنونی صرفا واکنش خود را در قالب بیانیه مطرح کند. 

* بیانیه دیجی‌کالا

دیجی‌کالا اما پس از انتقادهای گسترده در فضای عمومی، بیانیه‌ای ضمن معذرت‌خواهی از مردم ایران از نظارت دقیق‌تر بر موارد اینچنینی خبر داد.

متن بیانیه دیجی‌کالا به شرح زیر است: «دیجی‌کالا ضمن تاسف فراوان و عذرخواهی از مردم شریف ایران بابت وجود کالا‌های یک فروشنده خاص که شائبه توهین به مقدسات را به‌وجود آورده، تمام اقدامات نظارتی را برای حذف کالا‌ها و عدم تکرار این اتفاق انجام خواهد داد.

در ساعات گذشته تصاویر مربوط به کالا‌های یکی از فروشندگان فعال روی این پلتفرم شائبه توهین به ارزش‌های دینی را ایجاد کرده است. دیجی‌کالا در نخستین اقدام با غیرفعال کردن این کالا‌ها و ممنوعیت فعالیت فروشنده آنها، سعی در رفع سوءتفاهم‌های به‌وجود آمده داشته است. فروش کالا‌های منطبق با چارچوب‌های فرهنگی و دینی مردم ایران، همیشه از اولویت‌های دیجی‌کالا بوده است. در این راستا تیمی چندصد نفره با کمک هوش مصنوعی، روزانه در حال بررسی و نظارت کالا‌های موجود روی سایت هستند. تیم نظارت دیجی‌کالا برای صیانت از ارزش‌های فرهنگی و دینی، صراحتا موارد ممنوعه را به فروشندگان اطلاع‌رسانی کرده است؛ به این ترتیب استفاده از اسامی و طرح‌ها در گروه‌های کالایی که شأن مقدسات حفظ نشود، ممنوع است. این نظارت، سخت‌گیرانه‌تر از گذشته روی کالا‌های فروشندگان اعمال می‌شود تا شاهد وقوع اتفاقات مشابه نباشیم».

* زمان نگارش قوانین تخصصی کسب‌وکارهای دیجیتال

اتفاقات اینچنینی بار دیگر ضرورت نگارش قواعد و قوانین کسب‌وکارهای دیجیتال را بیش از پیش نمایان می‌کند. در حال حاضر قوانین حقوقی به شکل جسته و گریخته در زمینه این فعالیت‌ها وجود دارد اما قوانین مجزا و ایضا تخصصی هیچگاه نگاشته و تصویب نشده است. 

این چالش در زمینه فعالیت تاکسی‌های اینترنتی هم مشاهده می‌شود. برای مثال در آنجا هم تعریف درستی از افرادی که به عنوان سفیر یا راننده فعالیت می‌کنند وجود ندارد و همین موضوع باعث شده است موضوع بیمه و مسؤولیت‌های متقابل شرکت - راننده یا راننده - شرکت مشخص نباشد. 

در حال حاضر به این نکته باید توجه داشت که فعالیت شرکتی مانند دیجی‌کالا بسیار حساس‌تر از فعالیت یک واحد تجاری یا فروشگاه به صورت فیزیکی است. 

دیجی‌کالا یا دیگر فروشگاه‌های اینترنتی در بستری کالا و خدمات خود را عرضه می‌کنند که دسترسی تمام مردم به آن وجود دارد پس باید با در نظر گرفتن این ملاحظه اقدام به ارائه کالا کنند.

امروز تمام کسب‌وکارهای برخط در صورت اخذ مجوز، آن را از مرکز توسعه تجارت الکترونیکی دریافت می‌کنند. این مرکز در یک بررسی اجمالی صرفا هویت، موقعیت مکانی و نحوه سرویس‌دهی این فعالیت‌ها را بررسی می‌کند.

هم‌اکنون که دیگر نقش اقتصاد دیجیتال در زندگی مردم هر لحظه در حال افزایش است باید قانون‌گذاران به سمت قوانینی مخصوص این حوزه بروند. مسلما متضرر اصلی روی ندادن این مهم، شرکت‌های فعال در این زمینه هستند.