از آغاز فرآیند واردات خودرو تاکنون 10 هزار و 500 دستگاه خودرو وارد بنادر و گمرکات کشور شده و حدود 4 هزار خودرو نیز به مشتریان تحویل شده است. سال 1397 به دلیل محدودیت‌های ارزی، بر اساس مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، واردات خودرو تا پایان اردیبهشت 1401 ممنوع شد.  در آن سال بعد از اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران علاوه بر ممنوعیت واردات خودرو، اتفاقات دیگری نیز در حوزه خودرو در کشور رخ داد و در کنار خروج شرکت‌های خودروسازی خارجی بین‌المللی از ایران‌، تولید خودرو در کشور بشدت کاهش یافت به طوری که تولید خودرو از یک میلیون و 532 هزار دستگاه در سال 1396 به 756 هزار دستگاه در سال 1397 کاهش یافت؛ در این سال همچنین 200 هزار دستگاه خودروی ناقص نیز تولید شده بود.  با توجه به کاهش شدید تولید خودرو در کشور، بازار خودرو دچار نابسامانی شد و قیمت خودرو بشدت افزایش می‌یافت به ‌طوری که بسیاری از سوداگران، پول‌های سرگردان خود را وارد بازار خودرو کردند و با خرید و فروش خودرو بازار این کالای مصرفی را به‌هم ریختند و آن را تبدیل به بازار کالای سرمایه‌ای کردند.  

* عزم دولت سیزدهم برای سامان دادن بازار خودرو

‌با روی کار آمدن دولت سیزدهم عزم دولت جزم شد تا نابسامانی‌های حوزه تولید و بازار خودرو را رفع کند، بنابراین رئیس‌جمهور در اواسط اسفند‌ سال 1400 دستور 8 ماده‌ای برای «بهبود وضعیت صنعت خودروسازی کشور» ابلاغ کرد که در بند 4 این دستورالعمل تاکید شده بود به منظور افزایش رقابت‌‌پذیری و رفع شائبه انحصار متناسب‌سازی قیمت خودرو و جبران کمبود تولید، در صورت عدم اقدام برای انجام تعهدات و رفع نیاز بازار، موانع قانونی و اجرایی واردات خودرو حداکثر تا ماه آینده رفع شود و با افزایش صادرات خودرو و قطعات، نسبت صادرات به واردات در صنعت خودرو افزایش یابد.  پیرو تحقق مفاد این دستورالعمل در 21 اردیبهشت‌ 1401، کلیات واردات خودرو در دولت به تصویب رسید و با این مصوبه بعد از 4 سال ممنوعیت واردات خودرو، فرآیند واردات خودرو از سر گرفته شد. در ادامه بعد از 4 ماه از نهایی شدن مصوبه واردات خودرو در 3 شهریور‌ 1401، آیین‌نامه واردات خودرو که در 26 مرداد به تصویب هیأت وزیران رسیده بود، توسط معاون اول رئیس‌جمهور نهایی و به همه سازمان‌ها شامل وزارت صمت، وزارت اقتصاد، وزارت کشور، بانک مرکزی و دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد ابلاغ شد. پیرو آن نیز اقدامات لازم برای واردات خودرو آغاز شد و شرکت‌هایی که شرایط واردات را داشتند برای دریافت مجوز واردات ثبت‌نام کردند و در نهایت‌ 6  اسفند سال گذشته ثبت‌نام از متقاضیان خودروهای وارداتی آغاز و مقرر شد خودروهای وارداتی در اسرع وقت تحویل مشتریان شود. به گفته مهدی ضیغمی، ‌معاون وزیر صمت و مدیر طرح واردات خودرو، ابتدا 120 هزار نفر در سامانه عرضه خودروهای وارداتی برای خرید خودرو ثبت‌نام کردند اما بعد از پایش‌های انجام شده، 34 هزار نفر شرایط لازم برای خرید خودروهای وارداتی را کسب کردند که در نوبت تحویل خودرو قرار گرفتند، در ادامه از این تعداد 4 هزار نفر از خرید انصراف دادند و به این ترتیب 30 هزار نفر در نوبت تحویل خودرو قرار گرفتند. نخستین اطلاعیه تخصیص خودروهای وارداتی در سامانه یکپارچه عرضه خودروهای وارداتی در مورخ 18 اردیبهشت 1402 منتشر شد و در این دوره از تخصیص خودروهای چانگان CS35Plus تیپ 2 و 3 به مشتریان عرضه شد و در نهایت بعد از گذشت 6 ماه از ثبت‌نام خودروهای وارداتی، در مراسمی در نمایشگاه روایت خدمت که 6 شهریور برگزار شد، تحویل نخستین خودروی وارداتی انجام شد. بعد از آن نیز چندین بار عرضه خودرو‌های وارداتی به متقاضیانی که در اسفند‌ سال  گذشته برای خرید ثبت‌نام کرده بودند، انجام شد که در این عرضه‌ها، انواع خودروهای چانگان، هیوندا، تویوتا، کیا، جتا، جیلی، بستیون و زوتی به مشتریان عرضه شده است. 

* فقط 12 هزار نفر از ثبت‌نام‌کنندگان خودروهای وارداتی خودرو انتخاب کرده‌اند

ضیغمی در آخرین آماری که هفته گذشته اعلام کرد، گفت از بیش از 30 هزار نفری که در نوبت اسفند سال گذشته برای خرید خودرو‌های وارداتی ثبت‌نام کرده‌اند، 12 هزار نفر نسبت به انتخاب خودرو اقدام کردند و برای سایر افرادی که هنوز نسبت به انتخاب خودرو اقدام نکرده‌اند، یک تا ۲ دوره دیگر عرضه خواهیم داشت. 

* تحویل حدود 4 هزار خودرو به خریداران خودروهای وارداتی

وی بیان کرد: تاکنون بیش از 10 هزار و 500 خودرو وارد بنادر و گمرکات کشور شده است و حدود 4 هزار خودرو نیز تحویل مشتریان شده است. ضیغمی همچنین بیان داشت: خودروهای عرضه شده فعلی به متقاضیان خودروهای وارداتی تا ۳ ماه آینده تحویل خریداران می‌شود.  دور دوم عرضه خودروهای وارداتی نیز از 15 بهمن 1402 آغاز و تا پایان وقت روز گذشته ادامه یافت، البته متقاضیان این خودروها باید مانند دوره قبل نسبت به افتتاح حساب وکالتی به مبلغ 500 میلیون تومان اقدام می‌کردند. به گفته مدیر طرح واردات خودروی وزارت صمت، تاکنون بیش از 750 میلیون یورو ارز برای واردات خودروهای بنزینی و هیبریدی و بیش از 200 میلیون یورو برای واردات خودروهای برقی تخصیص یافته است؛ شیب تامین ارز توسط شرکت‌ها افزایش یافته و بانک مرکزی نیز همکاری خوبی برای تخصیص ارز دارد. طبق اعلام مدیر طرح واردات خودروی وزارت صمت، شرکت‌های بزرگ وارد‌کننده خودرو تا ۳ ماه آینده حداقل می‌توانند 35 تا 40 هزار خودرو را وارد کشور کنند، ضمن اینکه میزان بودجه در نظر گرفته شده برای واردات خودرو در سال آینده حداقل یک میلیارد یورو است.