گروه فرهنگ و هنر: جشنواره تئاتر کودک و نوجوان از جمله رویداد‌های حوزه هنرهای نمایشی کشور است که از ابتدای دهه 70 یا بهتر بگوییم از سال 70 تا امروز - پس از 27 دوره برپایی - خود را به عنوان یکی از مهم‌ترین رویداد‌های حوزه کودک و نوجوان معرفی کرده است؛ جشنواره‌ای که امروز با عنوان بین‌المللی، در حالی در آستانه برگزاری بیست‌وهشتمین دوره خود است که انتظارات درباره حضور گروه‌های تاثیرگذار بین‌المللی همچنان برآورده نشده است؛ انتظاری که البته با توجه به شرایط ویژه و سیاست‌های نهاد‌ها و مجامع بین‌المللی گویا چندان هم به جا نبوده است. نمونه آن را می‌توان در عملکرد و همکاری‌های کانون پرورش فکری و کودکان و نوجوان با یک مجموعه بین‌المللی در سال‌های گذشته به وضوح دید؛ مجموعه‌ای که با عنوان جهانی تلاش در نهادینه کردن برخی روش‌ها غیرانسانی و غیراخلاقی در بین کودکان و نوجوانان این سرزمین داشت که با تغییر در مدیریت و سیاست‌های کانون پرورش فکری، از ادامه آن جلوگیری شد. این جشنواره با هدف هویت بخشیدن به تئاتر کودک و نوجوان و رشد و بالندگی این حوزه کار خود را آغاز کرد. پیش از آن، در سال 1368 پس از فروکش کردن جنگ تحمیلی، گروهی از کودکان و نوجوان در شهر همدان چند نمایش را با موضوعات مختلف از جمله جنگ و پیامدهای بمباران مناطق مسکونی روی صحنه بردند که این آثار توجه بسیاری را به خود جلب کرد و همین حرکت بنیان و شالوده برگزاری جشنواره‌ تئاتر کودک و نوجوان در سال 70 شد.

نخستین جشنواره سراسری تئاتر کودک و نوجوان از 29 شهریور تا 4 مهر 1370 با حضور 6 گروه نمایشی از سراسر کشور در همدان برگزار شد که در زمان خود به عنوان حرکتی نو در حوزه فرهنگ و هنر در سراسر کشور انعکاس بسیار خوبی داشت و تا نهمین دوره برگزاری خود تا سال 78 در همدان ماند.

برگزاری این جشنواره در همدان در دهه 70 پیامدهای مثبت بسیاری داشت که از جلسات نقد و بررسی تئاترهای اجرا شده، کارگاه‌های جانبی جشنواره و حضور هنرمندان تئاتر کودک کشور به عنوان میهمان تأثیر پذیرفته بود که مشهودترین این اثر‌پذیری، تربیت و پرورش استعدادهای هنری و بازیگران مطرح تئاتر در این دهه از حیات هنر نمایش کشور بود.

جشنواره تئاتر کودک در همدان در آستانه 10 سالگی به دلیل جابه‌جایی مدیران در اداره کل فرهنگ و ارشاد همدان و بی‌اعتنایی مدیران جدید به تئاتر، از این شهر به شهر دیگری رفت و دهمین دوره آن سال 1379 در ارگ جدید شهر بم برگزار شد.

آنطور که هنرمندان و پیشکسوتان تئاتر نقل می‌کنند، جشنواره دهم، یکی از دوره‌های پربار جشنواره تئاتر کودک بود که در آن دوره، انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، نشست‌های تخصصی با موضوع جایگاه قصه در تئاتر کودک و نوجوان برگزار کرد. بعد از این دوره بار دیگر جشنواره به شهر دیگری رفت و دوره یازدهم در زاهدان و دوازدهم در گچساران برگزار شد.

این اتفاق باعث پایین آمدن کیفیت برگزاری جشنواره شد تا جایی که دوره سیزدهم که قرار بود سال 82 برگزار شود، کنسل و جشنواره تا 3 سال پس از آن به دنبال حامی مالی بود تا بتواند به حیات خود ادامه دهد که متأسفانه این اتفاق نیفتاد و جشنواره تئاتر کودک از سال 82 دیگر برگزار نشد.

هیات مدیره دفتر تئاتر کودک و نوجوان مرکز هنرهای نمایشی که در آن نام چهره‌های شناخته‌شده تئاتر کودک دیده می‌شد، از جمله رضا بابک، سیدحسین فدایی‌حسین، سیدعلی کاشفی‌خوانساری و عباس جهانگیریان، کار خود را رسماً از اسفند 1384 آغاز کرد و نخستین دستاوردهای تشکیل ‌این دفتر، احیای جشنواره تئاتر کودک پس از یک وقفه 5 ساله بود. در آن دوره از جشنواره به استان همدان به عنوان زادگاه این جشنواره پیشنهاد برگزاری داده شد که متأسفانه همدان به دلیل مشکلات مالی نتوانست آن را بپذیرد و جشنواره به استان اصفهان رفت. جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان برای هفدهمین دوره برگزاری مجدد به همدان و زادگاهش برگشت. در این دوره 112 اثر نمایشی از سراسر کشور به دبیرخانه این جشنواره ارسال شد که هنرمندان شهرهای همدان و تهران بیشترین متقاضیان شرکت در این جشنواره بودند. از این تعداد 12 گروه نمایشی برای شرکت در هفدهمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان انتخاب شدند ‌و این جشنواره در 4 بخش مسابقه بین‌المللی، مسابقه ایران، مسابقه نمایشنامه‌نویسی و بخش ویژه برگزار شد. بعد از این دوره تا مدت‌ها میزبانی 5 ساله برای استان همدان در برپایی این جشنواره تمدید می‌شد و جشنواره تئاتر کودک در زادگاهش تا سال‌ها زندگی کرد.

اما پس از شیوع کرونا 2 سال جشنواره تعطیل شد و سال 1400 با وقفه، بیست‌وهفتمین دوره جشنواره تئاتر کودک و نوجوان در همدان برگزار شد و برگزاری آن به مدت 5 سال دیگر یعنی تا سال 1405 در همدان تمدید شد.

اما در آستانه  برگزاری دوره اخیر، خبر عدم همکاری ارشاد و استانداری همدان باعث شد مجدد این رویداد از همدان رخت بربندد و با اعلام آمادگی استان یزد این جشنواره به شهر اردکان یزد منتقل شد. 

امیر مشهدی‌عباس، دبیر دوره بیست‌وهشتم نیز در نشست خبری این رویداد بدون اشاره به ماجرای انتقال جشنواره به یزد تنها به ارائه آمار و ارقام جشنواره بسنده کرد و سخنی پیرامون چرایی و جزئیات این عدم همکاری بیان نکرد! اما آنچه مشخص است اینکه مدیران و مسؤولان استان همدان از ابتدا چندان تمایلی به برپایی این جشنواره نداشتند که خود جای تامل و صد البته تاسف دارد، هر چند انتقال جشنواره به استان یزد، اقبال و استقبال مخاطبان و علاقه‌مندان برای حضور در این رویداد را حتی افزایش داشته است. دریافت بیش از 1200 اثر برای حضور در دوره بیست‌وهشتم و پذیرش حدود 700 اثر یک رکورد منحصر به فرد را در حوزه تئاتر کودک و نوجوان رقم ‌زده است که خود با توجه به موانع پیش رو یک شاهکار مهم به شمار می‌رود.

حضور یک دستگاه تریلر جهت اجرای سیار، برگزاری برنامه‌های شادپیمایی و نمایش‌های خیابانی، برگزاری کارگاه‌های تخصصی با مدیریت داوود کیانیان و الهام احمدی، تقاضای حضور 44 کشور با 100 اثر در دوره بیست و هشتم و حضور چهره‌های مطرح و محبوب کودکان و نوجوانان چون مجید قناد (عمو قناد)، بهرام شاه‌محمدلو (آقای حکایتی)، محمد مسلمی، حمید گلی، علی فروتن (عمو فیتیله‌ای‌ها) و ملیکا زارعی (خاله شادونه)  از جمله اقدامات منحصر به فرد این دوره است.