ثمانه اکوان: از روزهای ابتدایی حملات رژیم صهیونیستی به نوار غزه، گروه‌های ضد جنگ، همچنین حامیان فلسطین در سراسر دنیا خواستار تحریم کالاهای اسرائیلی و برندهای تجاری آمریکایی‌–‌صهیونیستی شدند که در این جنگ از دولت اسرائیل حمایت می‌کنند. در تظاهرات‌های مردمی در گوشه و کنار جهان، مردم به یک‌باره به مغازه‌ها و ساختمان‌های اداری برندهای بزرگ تجاری مانند استارباکس، نستله، دیزنی، کوکاکولا و حتی مک‌دونالد و نایکی حمله کرده و آنها را شریک صهیونیست‌ها در نسل‌کشی مردم فلسطین می‌دانستند. تظاهرات‌های مردمی در سراسر دنیا معمولاً با درخواست بایکوت یا تحریم برندهای آمریکایی – صهیونیستی همراه بود و آنطور که الجزیره گزارش داده است، در بیش از 7283 تظاهرات و اعتراض مردمی صورت گرفته در سراسر جهان علیه صهیونیست‌ها در 11 کشور جهان، درخواست‌ها برای حمایت از جنبش تحریم کالاهای صهیونیستی مطرح شده‌ است. با گذشت حدود 5 ماه از آغاز حملات صهیونیست‌ها به غزه، این جنبش‌ها همچنان ادامه دارد و با وجود اینکه در ابتدای امر رسانه‌های آمریکایی بیان می‌کردند جنبش‌های تحریم کالاهای اسرائیل یا برندهای حامی صهیونیست‌ها، تأثیر چندانی در فروش آنها نداشته، حالا کم‌کم تبعات این اقدامات در حال خودنمایی در عرصه تجاری این برندها است. در همین حین جنبش بایکوت، خارج کردن سرمایه از سرزمین‌های اشغالی و تحریم کالاهای اسرائیلی (BDS) که از سال 2005 کار خود را آغاز کرده، این روزها مخاطبان زیادی پیدا کرده و فعالیت‌های خود را در سراسر جهان افزایش داده است. این جنبش که بارها مسؤولان آن مورد تحریم دولت‌های غربی قرار گرفته ‌بودند حالا با ارائه فهرست‌های متنوع از کمپانی‌های غربی که دست به حمایت از رژیم صهیونیستی زده‌اند، رهبری تحریم‌های مردمی علیه این برندها را بر عهده گرفته است. این جنبش حالا نه‌تنها در کشورهای اسلامی مانند قطر، پاکستان، اردن، ترکیه، مصر، اندونزی و مالزی، به تحریم گسترده کالاهای حامی صهیونیسم روی آورده، بلکه در کشورهای اروپایی نیز با اراده مردمی در حال رونمایی از اثرات خود بر برندهای معتبر غربی است که نمونه آن را می‌توان در ایرلند، فرانسه، شهرهای مختلف آمریکا و سایر پایتخت‌های غربی مشاهده کرد. به گزارش واشنگتن‌پست، هشتگ BoycottIsrael 340 میلیون بار از ابتدای جنگ در شبکه اجتماعی تیک‌تاک به کار برده شد و هشتگ BDS نیز حداقل 3 میلیارد بازدید در این شبکه داشت. تا ماه ژانویه سال جاری میلادی نیم میلیون هشتگ BoycottIsrael نیز در اینستاگرام به وجود آمد که با وجود محدودیت‌های شدید این شبکه اجتماعی، اقدامی بسیار قابل تأمل است.1 

* استارباکس و حمله مردمی به شعباتش

یکی از نخستین کمپانی‌های غربی که با ضرر هنگفت مالی در ماجرای حمایت از رژیم صهیونیستی روبه‌رو شد، شرکت استارباکس بود. شعبه فروشگاه استارباکس در استانبول ترکیه جزو نخستین فروشگاه‌هایی بود که مردم معترض به نسل‌کشی در غزه به آن حمله کرده و مانع فعالیت آن در این شهر شدند. 

استارباکس بر همین اساس شاهد کاهش میزان فروش خود در سراسر دنیا، بویژه در منطقه غرب آسیا بود تا جایی که از میزان پیش‌بینی  افزایش فروش 7 درصدی در سال 2023 به 4 درصد افزایش فروش رسید. البته این تنها مساله برای استارباکس نبود زیرا در داخل آمریکا نیز کمپین تحریم این شرکت باعث شد بسیاری از دانشجویان آمریکایی بویژه در دانشگاه جورج‌تاون به تحریم قهوه‌های استارباکس دست‌زده و خواهان خروج این شرکت از دانشگاه‌ها شوند.2  

شعبات استارباکس در تظاهرات‌ها و راهپیمایی‌های اعتراضی در داخل آمریکا نیز مورد هجوم قرار گرفت و مردم خواهان واکنش مناسب این شرکت به نسل‌کشی صورت گرفته در غزه شدند. مشکل اصلی استارباکس اما زمانی شروع شد که هزاران نفر از کارمندان فروشگاه‌های استارباکس در 360 شعبه این فروشگاه در سراسر آمریکا به‌صورت هماهنگ دست به انتشار پست‌های حمایتی از غزه در شبکه اجتماعی ایکس زدند. استارباکس با نفوذ خود مانع انتشار آنها در این شبکه اجتماعی شد و یک ساعت بعد، همه این پست‌ها بلافاصله حذف شدند. استارباکس اتحادیه کارمندان شرکت خود را بعد از این حرکت محکوم و ضمن شکایت از آنها در دادگاه اعلام‌ کرد کارمندان نباید با لوگوی استارباکس به حمایت از فلسطین بپردازند. بعد از این شکایت، حملات به فروشگاه‌های استارباکس بیشتر و بیشتر شد تا جایی که این شرکت اعلام ‌کرد بسیاری از شعب فروشگاه‌ها مورد حمله قرار گرفته است. در مقابل، اتحادیه کارمندان استارباکس نیز در دادگاه از این شرکت شکایت و عنوان کرد کارمندان این شرکت باید بتوانند با لوگوی محلی که در آن کار می‌کنند، به ‌بیان دیدگاه‌های خود بپردازند. این دادگاه‌ها همچنان ادامه دارد و دولت آمریکا سعی می‌کند با استفاده از برچسب «ضد یهود»‌، مانع اقدامات کارمندان این شرکت و  سایر شرکت‌های تجاری آمریکا در حمایت از مردم فلسطین شود. در اندونزی و مالزی نیز گزارش شده ‌است بسیاری از شعبات استارباکس مجبور شده‌اند فروشگاه‌ها را تعطیل کنند، زیرا جنبش تحریم استارباکس به ‌صورت بسیار جدی از طرف جمعیت مسلمان این 2‌ کشور در حال اجرایی شدن است. با وجود اینکه برندهای مهم آمریکایی - صهیونیستی از میزان خسارت‌های جنبش تحریم اخیر صحبتی به میان نمی‌آورند اما برخی رسانه‌ها گمانه‌زنی کرده‌اند استارباکس در جنبش تحریم اخیر به‌دلیل حمایت از رژیم صهیونیستی، 11 میلیارد دلار زیان دیده ‌است.3 

* مک‌دونالد

مک‌دونالد یکی دیگر از شرکت‌هایی بود که به‌دلیل تحریم توسط بخشی از مردم سراسر دنیا دچار ضرر و زیان مالی شد و به صراحت درباره این خسران بیانیه مطبوعاتی صادر کرد. مسؤولان این شرکت اعلام‌کردند در 3 ماهه چهارم سال 2023، شعبات این شرکت در هندوستان، چین و خاورمیانه، رشد فروش 0.7 درصدی را مشاهده کردند که بسیار پایین‌تر از 5.5 درصد رشد فروشی بود که تا قبل از جنگ در غزه تصور می‌شد. این شرکت همچنین اعلام‌کرد کاهش فروش محصولاتش تنها در کشورهای مسلمان نبوده و در آمریکا نیز به‌دلیل اینکه مردم اعتقاد داشتند این کمپانی به اسرائیل کمک مالی کرده است، با کاهش درآمد مواجه شده ‌است. البته مسؤولان این شرکت در بیانیه خود به‌صورت شفاف از ارتباط خود با رژیم صهیونیستی نگفتند اما این مساله را که به حمایت مالی از این رژیم پرداخته‌اند نیز انکار نکردند.4 

کریس کمپچینسکی، مدیرعامل مک‌دونالد، هفته گذشته در کنفرانسی مطبوعاتی گفت جنگ [غزه] تأثیری «ناامیدکننده» بر فروش در کشورهای خاورمیانه و دیگر کشورهای مسلمان‌نشین مانند مالزی و اندونزی داشته است. او همچنین تأکید کرده است تا زمانی که آتش جنگ خاموش نشود نمی‌توان انتظار هیچ توسعه و پیشرفتی در میزان فروش این شرکت داشت. با وجود اینکه مدیر عامل مک‌دونالد به‌کمک‌های این شرکت به رژیم صهیونیستی اشاره‌ای نداشته اما رسانه‌ها در همان روزهای ابتدایی جنگ عنوان کردند مک‌دونالد تهیه بخش اعظمی از مواد غذایی ارتش صهیونیستی را در جنگ بر عهده داشته و این مواد غذایی را به‌صورت رایگان در اختیار صهیونیست‌ها قرار داده است. بایکوت و تحریم مک‌دونالد البته تنها در کشورهای اسلامی نبوده و در روزهای پایانی سال 2023، این شرکت اعلام‌کرد در سراسر جهان باید شاهد افزایش فروش 8.8 درصدی در سال 2023 می‌بود اما بعد از جنگ در غزه تنها 3.4 درصد از این میزان تحقق یافت که به سرمایه‌گذاری‌های آتی این شرکت صدمه زیادی وارد خواهد کرد.5 

گزارش دیگری از رویترز نشان‌ می‌دهد شعبات مک‌دونالد در مصر نیز هر روز با خالی بودن صندلی‌های رستوران‌های خود مواجهند و مردم به ‌صورت خودجوش این رستوران زنجیره‌ای را تحریم کرده‌اند. این گزارش می‌افزاید: برندهای غربی هم‌اینک در مصر و اردن بزرگ‌ترین ضربه اقتصادی را می‌خورند؛ جایی که مردم بدون همراهی دولت‌شان، به‌صورت خودجوش دست به بایکوت این برندها زده‌اند.6 

در کویت نیز گزارش شده‌ است برندهایی مانند استارباکس، مک‌دونالد و کی‌اف‌سی، دیگر مشتری خاصی ندارند و مغازه‌ها هر روز صبح باز شده و آخر شب بدون فروش خاصی به کار خود پایان می‌دهند. شبکه خبری تی‌آرتی ترکیه گزارش داده است برندهای مواد غذایی مانند استارباکس، مک‌دونالد و کی‌اف‌سی، در 3 کشور اردن، ترکیه و مصر عملاً در حالت تعطیل قرار دارند.7 

* کوکاکولا

نام کوکاکولا سال‌هاست با نام اسرائیل در هم تنیده و گره خورده ‌است. برند کوکاکولا در فاصله سال‌های 1967 تا 1991 توسط کشورهای عرب و مسلمان منطقه به‌دلیل حمایت از رژیم صهیونیستی و ساخت کارخانه در این منطقه تحریم شده بود. مانند دیگر برندها چون استارباکس و مک‌دونالد، کوکاکولا نیز ماه سپتامبر سال گذشته میلادی و همزمان با روزهای ابتدایی جنگ در غزه، توسط پارلمان ترکیه تحریم شد. نمایندگی کوکاکولا در ترکیه اعلام ‌کرد از آن زمان فروش کوکاکولا در آن کشور 22 درصد کاهش یافته ‌است. در همین حال نکته جالب دیگری در مصر رخ داد. ماجرا از این قرار بود که در این کشور با تحریم شدن کوکاکولا توسط مردم، یکی از برندهای مصری با نام اسپیرو اسپاتیس، بعد از حدود 100 سال دوباره احیا شد و اینک مردم به‌جای کوکاکولا از برند محلی خود استفاده می‌کنند.  

* نستله و نسکافه

مهم‌ترین خبری که از تحریم برند «نستله» و «نسکافه» منتشر شد، خبر بایکوت شدن محصولات این شرکت توسط جمعیت مسلمانان هند بود. پیش از این خبرها مربوط به کشورهای مسلمان منطقه بود اما خبر تحریم کارآمد این برند در هند، تعجب زیادی را به‌همراه داشت. پایگاه خبری بلومبرگ اعلام‌ کرد در بازار بزرگ مسلمانان در هند، دیگر برندهایی چون نستله، نسکافه و پپسی، خریدار ندارند و همه این اقدامات بعد از جنگ در غزه رخ داده است. مغازه‌داران در این بازار پوسترهایی را در مغازه‌های خود نصب‌کرده‌اند که نام برندهای صهیونیستی چون پپسی و کوکاکولا و نستله و نسکافه در آنها درج شده و مردم با دیدن پوسترها، از خرید این محصولات خودداری می‌کنند.8

----------------------------------------------------------

منابع  

1-https://www.washingtonpost.com/world/2024/01/23/bds-movement-israel-boycott-brands/

2-  https://thehoya.com/23131141/news/georgetown-students-continue-fight-to-kick-starbucks-off-campus/

3-  https://www.newsweek.com/starbucks-market-loss-boycotts-strikes-red-cup-day-1849713

4- 6fn46p  https://aje.io/

5- https://www.aljazeera.com/news/2024/2/6/israels-war-on-gaza-are-boycotts-hurting-us-brands

6- https://www.reuters.com/business/retail-consumer/boycott-campaigns-over-gaza-war-hit-western-brands-some-arab-countries-2023-11-22/

7- https://www.trtworld.com/middle-east/western-brands-hit-by-growing-boycott-campaign-over-israeli-war-on-gaza-15935559

8- https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-07-23/mumbai-muslims-protest-gaza-by-boycotting-pepsi-nescafe