کد خبر: 277251تاریخ: 1402/12/1 00:00
گزارش «وطن امروز» درباره الحاق ۲ ناو رزمی شهید صیاد شیرازی و شهید حسن باقری به نیروی دریایی سپاه
دفاع از دوردست
* شلیک‌های دوربرد از شناورهای دوربرد/ * تحقق راهبرد «دست‌های دراز»
گروه سیاسی: شناورهای گشتی - رزمی شهید صیادشیرازی و شهید حسن باقری از کلاس شهید حاج‌قاسم سلیمانی، روز گذشته با حضور رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به سازمان رزم نیروی دریایی سپاه ملحق شدند.
فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مراسم الحاق 2 شناور شهید باقری و شهید صیادشیرازی گفت: این 2 فروند هر کدام به طول ۶۷ متر، نخستین شناورهای بلند و ساخت شناور‌سازی ندسا هستند که طراحی کامل آنها در داخل کشور صورت گرفته است. سردار تنگسیری افزود: این شناورها مجهز به موشک‌های پدافند هوایی صیاد و نواب با بردهای به ترتیب بلند و متوسط هستند. دریادار پاسدار علیرضا تنگسیری با اشاره به تاب‌آوری بالای این شناورها گفت: شناورهای شهید باقری و شهید صیادشیرازی ۵۵۰۰ مایل دریایی (۹۵۰۰ کیلومتر) قابلیت دریانوردی دارند. فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی افزود: بدنه این شناورها کاتاماران بلند پیشرفته است و با آبخور 3 و عرض 18.5 متر ساخته شده‌اند. سردار تنگسیری گفت: سرعت شناورهای ساخته شده ۳۲ نات دریایی (حدود ۶۰ کیلومتر بر ساعت) در فرس‌های متفاوت، با ۶۰۰ تن وزن و دارای ۴ موتور است. فرمانده نیروی دریایی سپاه گفت: برد موشک‌های سطح به سطح این شناورها بیش از ۷۰۰ کیلومتر و سامانه پدافند هوایی نصب شده روی آنها بیش از ۹۰ کیلومتر است. سردار تنگسیری با اشاره به اینکه شناورها توانایی انجام رزم نزدیک در دریا را دارند، افزود: این شناورها قابلیت حمل 3 شناور موشک‌انداز و بالگرد را نیز دارند. وی با بیان اینکه این شناورها می‌توانند همپایی با شناورهای نفتکش و تجاری داشته باشند، گفت: این 2 شناور با ظاهری متفاوت و خطوط پرشمار زاویه‌دار شناساگریز هستند، به‌گونه‌ای که در رادار دشمن سطح مقطع آن بسیار کوچک‌تر از واقعیت نشان داده می‌شود. فرمانده نیروی دریایی سپاه افزود: استفاده عمده از آلومینیوم و آلیاژهای غیر فولادی در بدنه ناو، مجهز بودن به سیلوهای عمودپرتاب موشک‌های پدافندی نواب و کروز ضد‌کشتی صیاد، تجهیز به پرتابگر راکت‌های فریبنده چف و فلر جوشن برای منحرف کردن موشک‌های دشمن با ۲۴ خشاب و قابلیت حمل یک بالگرد رزمی مسلح تا اتمام ماموریت از دیگر ویژگی‌های این شناورها است.
* بازدارندگی دفاعی، سپر پایداری برای امنیت ملی کشور ایجاد کرده است
سردار سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح نیز در این مراسم طی سخنانی اظهار داشت: وقتی نگاه می‌کنیم به نخستین شناورهایی که رزمندگان با آنها در دوران دفاع مقدس با دست خالی در خلیج فارس حضور می‌یافتند و در برابر دشمنان حاضر می‌شدند و امروز اینچنین شناورهایی با فناوری روز دنیا در اوج تحریم در ایران اسلامی طراحی و تولید شده است، به آن افتخار می‌کنیم. وی افزود: حقیقتا سرعت به نتیجه رسیدن تحقیقات تا محصول و سپس تولید آنها البته بر اساس تامین منابع در نیروی دریایی سپاه تقریبا کم‌نظیر است. طی مرحله ایده تا شکل‌گیری محصول و به کار‌گیری آن، در مدت زمان اندک و با حرکت جهادی اتفاق می‌افتد. چنین مسیری در کشورهای پیشرفته جهان هم چند برابر زمان می‌برد. سرلشکر باقری در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه شرایط منطقه شرایط حساس و خطیری است، گفت: ارتش متجاوز آمریکا به ظاهر تا قدری منطقه را ترک کرده بود اما بلافاصله با بهانه‌های گوناگون و با اشکال دیگر در منطقه حضور پیدا کرد. رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ادامه داد: حادثه بزرگ و عملیات قهرمانانه 15 مهرماه مجاهدان فلسطینی باعث شد آمریکای جنایتکار مجددا در دریای مدیترانه و دریای سرخ و غرب اقیانوس هند و در منطقه نزدیک ما حضور پیدا کند و این عملیات آزادی‌خواهانه مردم مظلوم فلسطین را بهانه‌ای برای حمایت بی‌دریغ از جنایات رژیم کودک‌کش صهیونیست محسوب کرده و در منطقه حضور پیدا کند. وی تاکید کرد: خدا را شاکریم که بازدارندگی دفاعی جمهوری اسلامی سپر پایداری برای امنیت ملی و دفاع ملی کشور ما ایجاد کرده است اما نیروهای مسلح مکلفند کوچک‌ترین تهدید و احتمالات در سناریوهای تهدید را کاملا جدی تلقی و احتمال آن را بالا فرض و خود را برای این شرایط آماده کنند. باقری اظهار داشت: این مسیری است که در تمام سطوح نیروهای مسلح با تاکید و فرامین موکد فرمانده معظم کل قوا دائما در حال طی شدن است و مسیر ارتقای توان و آمادگی در حال انجام است و وزارت دفاع هم وظیفه پشتیبانی از این رزمندگان را بر عهده دارد.
* تشکیل نخستین ناوتیپ سنگین نیروی دریایی سپاه
پیش از این دی‌ماه سال جاری مراسم الحاق ناو شهید ابومهدی المهندس و شناورهای تندرو و موشک‌انداز نیروی دریایی سپاه با حضور فرمانده کل و فرمانده نیروی دریایی سپاه در بندرعباس برگزار شده بود. بر همین اساس با الحاق 2 ناو شهید صیادشیرازی و شهید حسن باقری به نیروی دریایی سپاه، به طور رسمی نخستین ناوتیپ سنگین نیروی دریایی سپاه تشکیل شد.
شناور شهید حسن باقری از نخستین ناوشکن‌های سنگین نیروی دریایی سپاه است؛ ناوشکنی در کلاس شهید سلیمانی که به دست متخصصان داخلی کشور و نیروی دریایی سپاه ساخته شده است و به دلیل طراحی زاویه‌دار آن از جمله شناورهای رادارگریز محسوب می‌شود. با الحاق این شناورها به ناوگان نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توان رزمی این نیرو بسیار بالاتر خواهد رفت و نیروی دریایی کشور دست بالاتر را در آب‌های دوردست خواهد داشت.
***
شلیک‌های دوربرد از شناورهای دوربرد
درباره شناورهای کلاس شهید قاسم سلیمانی که روز گذشته رونمایی شدند با یکی از نیروهای متخصص و مطلع گفت‌وگو کردیم. اگرچه به دلایل حفاظتی، جزئیات توانمندی این شناورها مطرح نشد اما توضیحات قابل‌توجهی در این مصاحبه مطرح شده است. گفت‌وگوی «وطن امروز» با این کارشناس مطلع را می‌خوانید.
***
* ابتدا درباره طراحی جالب این شناور توضیح بدهید.
بنده و همکارانم مدت‌ها روی شناورهای با این نوع طراحی کار کردیم. این نوع طراحی و زوایایی که روی بدنه در نظر گرفته شده، بر ماندگاری و پایداری شناور روی دریا تاثیرگذار است و ماندگاری شناور را روی دریا بیشتر می‌کند، در موضوع انعکاس راداری هم بسیار موثر است.
* درباره کاربردهای تسلیحاتی و همین طور قابلیت‌های این نوع شناورها هم بگویید.
این شناور نخستین شناور ساخته‌شده در ایران است که قابلیت شلیک موشک عمودپرواز علیه اهداف هوایی را دارد. 2 مدل موشک از روی این شناور قابلیت شلیک دارد. موشک با برد متوسط و همین‌طور موشک‌های دوربرد. نخستین بار این نوع موشک‌ها از شناور کلاس شهید قاسم سلیمانی شلیک شد. هر 3 شناور ما قابلیت این نوع شلیک را دارند. نکته مهم دیگر این است که این نوع شناور قابلیت شلیک همه نوع موشک کروز دریایی، چه برد کوتاه، چه برد متوسط و چه برد بلند را دارد. یعنی از روی این شناورها انواع موشک‌های کروز دریایی شلیک می‌شود. وقتی می‌گوییم همه نوع، یعنی شامل موشک کروز دریایی با برد 2000 کیلومتری هم می‌شود. یعنی از روی این شناور ما می‌توانیم موشک کروز دریایی با برد 2000 کیلومتر شلیک کنیم. درباره موشک‌ها هم این شناور همزمان موشک‌های برد متوسط و برد بلند را روی خود دارد.
* قابلیت استقرار بالگرد هم دارند؟
بله! قابلیت استقرار بالگرد مسلح رزمی دارند، ضمن اینکه یکی دیگر از ویژگی‌های این نوع شناورها توانایی‌شان در جنگال است. قابلیت استفاده از پهپاد هم دارند. البته لازم است این نکته را عرض کنم که این نوع شناور یک قابلیت بسیار مهم دیگر هم دارد که غیر از شناورهایی مانند ناوبندر مکران یا برخی شناورهای خاص دیگر سپاه، این قابلیت را هیچ شناور دیگری ندارد. این قابلیت مهم این است که این نوع شناور قابلیت حمل شناورهای رزمی دیگر را نیز دارد. این قابلیت شامل فرآیند آبگیری، حمل و به‌آب‌اندازی است. برای نمونه این شناور می‌تواند شناورهای تندرو موشک‌انداز و راکت‌انداز را با خود حمل کند. یعنی این نوع شناورهای جدید سپاه می‌توانند شناورهای تندرو موشک‌انداز و راکت‌انداز و... را با خود به اعماق دریا ببرند و در آنجا برای انجام ماموریت، به آب بیندازند.
* روی این شناورها تیربارهای پیشرفته هم نصب شده است؟
بله! تیربار هم روی این شناورها نصب شده است. غیر از این تیربارها، توپ 30 میلیمتری که دقت بسیار بالایی دارد هم روی شناورهای جدید نصب شده است و قابلیت حمل و استفاده از این نوع تسلیحات را هم دارند. این نوع تسلیحات قابلیت رهگیری خودکار اهداف و نواخت با تیر بسیار بالا را دارد که در ماموریت‌ها فاکتور بسیار مهمی در انهدام اهداف دشمن است. این شناورها دارای 4 موتور است. کمتر شناوری داریم که رانش آن توسط 4 موتور باشد. شناورها معمولا از 2 موتور استفاده می‌کنند. قابلیت‌های بسیار مهم دیگری نیز وجود دارد که شاید بهتر باشد فعلا به آنها اشاره نکنیم.
* ما به عنوان مخاطب الان داریم به‌آب‌اندازی و رونمایی این نوع شناورها را می‌بینیم؛ شناورهایی که شکل و طرح بسیار زیبایی دارند و نشان‌دهنده پیشرفت در صنایع دفاعی ایران در حوزه دریایی است اما حتما در پشت این تصاویر، داستان‌ها و روایت‌های مهمی وجود دارد که باعث شده این محصولات دفاعی به وجود بیاید و روی دریا حرکت کند و امنیت کشور را بیشتر کند. شاید یک جاهایی از کار موفقیت‌آمیز نبوده اما همت‌آفرین بوده باشد؛ از این دست داستان‌ها و روایت‌ها آیا خاطره یا نکته‌ای دارید؟
ببینید! یکی از این نوع شناورهای کلاس شهید سلیمانی، شناور صیاد است که رونمایی کردیم. یعنی سپاه پاسداران اسم یکی از مهم‌ترین شناورهای پیشرفته خود را به نام سپهبد شهید صیاد شیرازی که یکی از شهدای نامدار ارتش است، نام‌گذاری کرده است. این نکته مهمی است و به نظر من خیلی باید مورد توجه قرار بگیرد. شناور دیگری که رونمایی کردیم شناور شهید باقری است. قبلا هم شناور ابومهدی رونمایی شد. این 3 شناور در کلاس شناورهای شهید قاسم سلیمانی هستند. نکته مهمی که می‌توانم اشاره کنم این است که این 3 شناور محصول کار یک شرکت نیستند. بلکه محصول و تولید 3 شرکت مهم تخصصی و دانش‌بنیان هستند که در کشور عزیزمان فعال هستند. هر کدام از اینها یک شناور مدرن کلاس شهید سلیمانی را تولید کرده‌اند. این 3 شرکت کاملا مجزا از هم هستند. این نکته قابل توجهی است. یک موضوعی را هم بگویم. برد اعلامی این شناورها 5500 مایل (9500 کیلومتر) است. البته بردهای بیشتری هم تست شده است. یعنی می‌شود گفت برد این شناورها بیشتر از 10 هزار کیلومتر است.
* درباره این شرکت‌های دانش‌بنیان، درباره فرآیند ساخت این شناورها، چه در حوزه طراحی و چه در حوزه ساخت، موضوع یا خاطره‌ای در ذهن شما مانده است؟
شناور شهید صیاد قبلا تولید شده است، اگر اشتباه نکنم سال 1400 . یعنی سال 1400 تولید شده و الان تحویل نیرو شده است. سال گذشته که آقای رئیس‌جمهور تشریف آورد بندرعباس هیچ‌کدام از این شناورها در حضور رئیس‌جمهور نبودند. امسال که رئیس‌جمهور تشریف آورد هم این 2 شناور جدید ما رونمایی نشدند، به خاطر اینکه فرآیند ساخت و تحویل‌دهی این شناورها طبق روند خودش باید انجام شود.
* درباره تولید این شناورهای پیشرفته، یک واقعیتی وجود دارد و آن این است که ما نسل امروز، پیشرفتهای دریایی سپاه را از زمان تولید قایق‌های تندرو در کلاس عاشورا در ذهن‌مان به خاطر داریم. الان می‌بینیم شناورهای فوق پیشرفتهای تولید شده که برد آنها بیشتر از 5500 مایل است و قابلیت شلیک انواع موشک را دارند و حتی نسل‌های پیشرفته‌تر آن قایق‌های تندرو را هم می‌توانند حمل کنند.
بله! این روند پیشرفت وجود دارد اما این را بگویم که در موضوع تولید و توسعه قایق‌های تندرو متوقف نشدیم و همچنان در حوزه قایق‌های تندرو داریم روی شناورهای فوق‌پیشرفته کار می‌کنیم. ما روی شناورهای کلاس ذوالفقار بسیار کار کردیم و قابلیت‌های مهمی را روی این قایق‌ها به وجود آوردیم. الان شناوری داریم که جزو کلاس قایق‌های تندرو است و قابلیت شلیک موشک‌های عمودپرواز را دارد. شناوری داریم که با سرعت 90 نات (170 کیلومتر) قابلیت شلیک موشک دارد. در این حوزه هم پیشرفتهای خوبی به دست آمده است. قبلا از شناوری که سرعتش 90 نات بود، موشک با برد 35 کیلومتری شلیک می‌کردیم اما الان شناوری داریم که سرعت آن 90 نات است اما همزمان موشک با برد نزدیک به 200 کیلومتر را می‌تواند شلیک کند. می‌خواهم بگویم اینگونه تصور نشود حالا که شناورهای فوق‌پیشرفته‌ای در کلاس شناورهای شهید سلیمانی می‌سازیم از توسعه قایق‌های تندرو غافل شده‌ایم؛ نه! آن حوزه، دریایی از ایده است. در ابتدای جنگ این شناورها را نداشتیم و منظورم شناورهای فوق‌پیشرفته کلاس شهید سلیمانی نیست. منظورم همان قایق‌های تندرو است.
***
راهبرد دست‌های دراز
درباره شناورهای جدید نیروی دریایی سپاه با یکی از فرماندهان نیرو به گفت‌وگو نشستیم. به دلیل مسائل حفاظتی، ذکر جزئیات این گفت‌وگو امکان‌پذیر نیست. برداشت و تحلیل «وطن امروز» از این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
سال 1364 حضرت امام خمینی(ره) فرمان تشکیل نیروی دریایی سپاه را صادر کردند. ایران در آن زمان وارد نبردهایی شده بود که باید قدرت عمل نیروهای دفاعی ایران در آب‌های سرزمینی و فراسرزمینی ارتقا می‌یافت. نیروی دریایی سپاه اوایل سال 1366 وارد نبرد دریایی با آمریکایی‌ها شد. آن زمان ایران با شناورهای سبک وارد نبرد شد. با همان شناورهای سبک و شناورهای کوچک و غیرپیشرفته کارهای بزرگی انجام شد ولی به این حد بسنده نشد. ایران باید به سمت بازدارندگی دریایی و تقویت قدرت و دفاع در دریا می‌رفت. بعد از دفاع‌مقدس این روند توسعه با شدت و سرعت بیشتری آغاز شد. اواخر دهه 80 در خلیج‌فارس به قدرتی رسیدیم که آمریکایی‌ها از رویارویی با نیروی دریایی سپاه ابراز نگرانی می‌کردند. البته پایه تقویت نیروی دریایی سپاه در آب‌های سرزمینی، بر شناورها و توسعه شناورها استوار بود اما نیروی دریایی سپاه غیر از شناورها در حوزه‌های موشکی و پهپادی، همچنین حوزه‌های زیرسطحی اتفاقات و دستاوردهای مهمی خلق کرد.
یکی از نکات مهمی که در تدوین استراتژی رزمی نیروی دریایی سپاه در خلیج‌فارس مورد توجه قرار گرفته، تمرکز بر نبرد ناهمتراز بوده است. دکترین ایران بر پایه توسعه قدرت بر اساس نبرد نامنظم و غیرکلاسیک بوده است. امروز آمریکایی‌ها و کشورهای منطقه اذعان دارند ایران قدرت خلیج‌فارس است. با این حال اما تنها خلیج‌فارس محدوده ایجاد تهدید علیه ایران نبوده و نیست. نیروی دریایی سپاه با توجه به این نکته، تلاش کرد دست دفاعی ایران در خارج از خلیج‌فارس و آب‌های آزاد را گسترده‌تر کند. یکی از راهبردهای نیروی دریایی سپاه در 3 دهه اخیر راهبرد دست‌های دراز است. بر اساس این راهبرد ایران باید علیه دشمن و در محل ایجاد تهدید واکنش نشان دهد. به عبارتی نیروی دریایی سپاه این راهبرد را اینگونه طراحی کرد که هر تهدیدی از دشمن در هر منطقه پیرامونی باید تبدیل به یک تهدید برای خود دشمن شود. بر اساس این راهبرد توجه به اقیانوس‌ها و آب‌های آزاد بیشتر شد و نیروی دریایی سپاه به این نتیجه رسید که دفاع از ایران باید از دوردست‌ها شروع شود. این راهبرد بر اساس وضعیت و واقعیات سیاسی دنیا تعیین شد. آمریکا به عنوان دشمن اول و اصلی ایران توان نظامی زیادی در آب‌های آزاد و اقیانوس‌ها دارد. بر همین اساس نیروی دریایی سپاه دست‌های خود را تا منبع تهدید در آب‌های آزاد و اقیانوس‌ها دراز کرد. بر اساس این راهبرد، تولید شناورهای دوربرد در دستور کار قرار گرفت. نفس حضور در دریا، قدرت‌آفرین است. تقویت و توسعه حضور در دریا تجلی قدرت کشورها را بیشتر می‌کند.
نیروی دریایی سپاه برای تحقق این راهبرد 2 راه داشت؛ ابتدا خرید تجهیزات. این راه امتحان شد و از برخی کشورها خواسته شد نیازهای ایران را تامین کنند. در این حوزه دستاوردی ایجاد نشد. آمریکا به عنوان دشمن اول ایران، مانع همکاری‌های دفاعی ایران و دیگر کشورها شد. تحریم‌های دفاعی نیز باعث شد این راه به نتیجه نرسد.
نیروی دریایی سپاه سپس اقدام به تولید و تهیه این نیازها از طریق توانمندی‌های داخلی کرد. نخستین نمونه‌ای که نیروی دریایی سپاه طراحی و تولید کرد، شناور «شهید ناظری» بود. این شناور قابلیت حضور در آب‌های آزاد را دارد. نخستین نمونه، اقدامی موفقیت‌آمیز و دارای قابلیت‌های مهمی مانند کم بودن مصرف سوخت، سرعت مناسب و... بود. ناو شهید ناظری الگویی برای طراحی و تولید با توانمندی‌های بیشتر و بالاتر شد. ناو شهید ناظری یک ناو رزمی نبود و باید نمونه‌های رزمی از آن تهیه می‌شد. در سازمان جهاد نیروی دریایی، توسعه ناو شهید ناظری در دستور کار قرار گرفت. در این سازمان بیش از 100 هزار طرح مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی‌ها در نهایت باعث ایجاد طرح شهید سلیمانی شد. طرح دومی که اجرایی شد، طرح ناو شهید ابومهدی است. بدنه این ناو از آلومینیوم است که فقط 3 کشور توانایی ساخت آن را دارند. این ناو یک تولید کاملا ایرانی است. در ایران طراحی و از تجهیزات درون ایران برای ساخت آن استفاده شد و در نهایت توسط شرکت‌های ایرانی نیز ساخته شد. تست این شناور نیز انجام شد. سرعت ناو شهید ابومهدی 38 گره دریایی است. تاسیسات شبکه داخلی این ناو بسیار پیچیده و پیشرفته است.
یک نکته مهم درباره ساخت این ناوها استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان است. ناو شهید قاسم سلیمانی را یک شرکت دانش‌بنیان ساخت این شرکت یک شرکت خصوصی است. البته در راستای ایجاد رقابت برای توسعه، ساخت سایر ناوها نیز به دیگر شرکت‌های دانش‌بنیان سپرده شد. این موضوع هم در طراحی و هم در ساخت مورد توجه قرار گرفته است، بر همین اساس ارتباط نیروی دریایی سپاه با جامعه دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار گسترده و نویدبخش است.
اکنون نیروی دریایی سپاه با ساخت این ناوها در مسیر اجرا و تحقق حضور در دوردست‌هاست و این یعنی تحقق دفاع از دوردست در دریاها. استراتژی نیروی دریایی سپاه ایجاد یک نیروی قدرتمند بین‌المللی است.